Page 42 - b29416_Fulltext

40

2540 จึงพยายามพัฒนาระบบพรรคการเมืองให้เข้มแข็ง ขจัดมุ้งการเมือง และสร้างแรงจูงใจให้

ผู้สมัครและพรรคการเมืองต้องตอบสนองกับฐานเสียงที่กว้างขวางในระดับชาติ ซึ่งถือว่าเป็น
พัฒนาการที่ดี

ระบบเลือกตั้งที่แก้ไขในรัฐธรรมนูญฉบับปี พ.ศ. 2550 ก็ยังคงใช้ระบบผสม เพียงแค่เปลี่ยน

สัดส่วนระหว่างจ านวน ส.ส. เขตกับบัญชีรายชื่อ และเปลี่ยนเขตเลือกตั้ง แต่โดยหลักการแล้วยังคง
หัวใจส าคัญของระบบผสมไว้ คือ มีผู้แทน 2 ประเภทที่มาจากบัตรลงคะแนน 2 ใบ เปิดโอกาสให้

ประชาชนมีสิทธิในการเลือกผู้แทนได้ทั้ง 2 แบบ
ขณะที่ระบบซึ่งออกแบบโดยคณะกรรมการร่างฯ น าโดยนายมีชัย ที่เรียกว่าระบบจัดสรร

ปันส่วนผสม (mixed member apportionment system–MMA) ลดทอนให้ประชาชนเหลือบัตร
เลือกตั้งเพียงใบเดียว เลือกได้แค่ ส.ส. เขต แต่กลับน าคะแนนในระบบเขตไปค านวณเพื่อก าหนดที่นั่ง

ส.ส. ทั้งหมดของแต่ละพรรค และก าหนดจ านวน ส.ส. บัญชีรายชื่อด้วย ระบบผสมดังกล่าวนี้

ไม่เป็นที่นิยม มีเพียง 4-5 ประเทศในโลกเท่านั้นที่เคยทดลองใช้ระบบนี้ และส่วนใหญ่ก็ยกเลิกไป
หมดแล้วเนื่องจากสร้างปัญหามากมาย อาทิ แอลเบเนีย (ค.ศ. 1992), เกาหลีใต้ (ค.ศ. 1996-2000),

และเยอรมนี (ค.ศ. 1949) ในกรณีของประเทศเกาหลีใต้ ศาลรัฐธรรมนูญเกาหลีใต้มีค าตัดสิน

ในปี ค.ศ. 2001 ว่าระบบเลือกตั้งที่ให้ประชาชนกาบัตรเลือกตั้งแบบเขตใบเดียวแต่นับคะแนนทั้ง
ระบบเขตและบัญชีรายชื่อนั้นผิดรัฐธรรมนูญเพราะไม่สะท้อนเจตนารมณ์ของประชาชนและสร้าง

23
ระบบที่บิดเบือน ปัญหาใหญ่ของระบบ “จัดสรรปันส่วนผสม” ที่ท าให้ประเทศส่วนใหญ่ไม่น ามาใช้
หรือที่เคยใช้ก็เลิกใช้แล้ว คือ การสร้างความสับสนและท าให้คะแนนไม่สะท้อนเจตนารมณ์ของ

ประชาชน เพราะคะแนนจากบัตรใบเดียวกลับถูกน าไปนับทั้งในระบบเขตและระบบบัญชีรายชื่อ
สร้างระบบที่ไม่ยุติธรรม คือ ยิ่งพรรคใดได้ที่นั่งในระบบเขตมากขึ้นกลับยิ่งได้ผู้แทนในระบบบัญชี

รายชื่อน้อยลง นอกจากนั้นยังไม่สามารถแยกแยะและสะท้อนเจตนารมณ์ของประชาชนได้ว่า

ประชาชนต้องการเลือกพรรคหรือเลือกตัวบุคคล เพราะปิดกั้นโอกาสในการใช้สิทธิอย่างเสรี บีบให้
เลือกได้แค่คะแนนเดียว ขณะที่ระบบที่มีบัตรเลือกตั้ง 2 ใบท าให้ประชาชนมีสิทธิเต็มที่ “เลือกคนที่รัก

เลือกพรรคที่ชอบ” ดังที่พบในงานวิจัยจ านวนมากว่าในระยะสิบกว่าปีที่ผ่านมา คนไทยใช้สิทธิอย่าง
ชาญฉลาดและมียุทธศาสตร์มากขึ้น คือ ในระบบบัญชีรายชื่อจะเลือกพรรคที่ตนอยากให้เป็นรัฐบาล

เพราะชอบนโยบาย แต่ในระบบเขตอาจจะไม่เลือกคนจากพรรคนั้น เพราะคุณสมบัติด้อยจนรับไม่ได้

23 Timothy S. Rich (2013), “Evaluating South Korea’s Mixed Legislative System: A Cross-National Analysis of District
Competition,” KOREA OBSERVER, 44: 3, pp. 365-387. หลังจากนั้นเกาหลีใต้จึงเปลี่ยนมาใช้ระบบเลือกตั้งแบบผสมที่ให้ประชาชน
มีบัตรเลือกตั้ง 2 ใบเหมือนประเทศอื่นๆ ในโลก ประเทศเดียวที่ยังคงใช้ระบบเลือกตั้งแบบผสมที่มีบัตรเลือกตั้งใบเดียวอยู่ (นอกจาก
ไทย) คือ ประเทศเลโซโท ซึ่งก่อให้เกิดรัฐบาลผสมที่อ่อนแอและความไร้เสถียรภาพทางการเมือง จนท าให้มีข้อเสนอจากผู้เชี่ยวชาญให้
ปรับเปลี่ยนระบบนี้เป็นระบบผสมที่ใช้บัตรเลือกตั้ง 2 ใบแทน ดู Timothy S Rich and Vasabjit Banerjee (2017), “Lesotho
needs a new electoral system,” Mail and Guardian, 21 July 2017 https://mg.co.za/article/2017-07-21-lesotho-
needs-a-new-electoral-system/.