Page 112 - b29256_Fulltext

ย้ายมาสังกัดกระทรวงมหาดไทย คือมาอยู่ในกรมสาธารณสุข โดยการโอนงานสุขาภิบาลด้านการป้องกันโรคและอนามัย

(public health) เป็นหลัก แต่ด้วยเหตุผลความไม่พร้อมด้านบุคลากรก็เลยรอดำเนินการเรื่อยมา จนมาปฏิบัติได้จริง

เป็นครั้งแรกใน วันที่ 21 เมษายน พ.ศ. 2468 จึงมีหนังสือให้โอนงานสุขาภิบาลดังกล่าว โดยมีการแยกแผนกป้องกัน
255
ความป่วยไข้จากกรมสุขาภิบาลเข้าไว้ในกรมสาธารณสุข และโอนย้ายงานโรงพยาบาล เช่น โรงพยาบาลกลาง
โรงพยาบาลบางรัก โรงพยาบาลคนเสียจริต ที่ทำการตรวจโรคติดต่อและป้องกันไข้ทรพิษ อหิวาตกโรค กาฬโรค ตรวจ

ศพ และป้องกันโรคร้ายทางทะเลทั้งนี้ตามประกาศเมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2468 ด้วยเหตุนี้ กรมสุขาภิบาลเดิมที่

รับผิดชอบในกรุงเทพฯ จึงคงเหลือแต่หน้าที่ตรวจตรา สร้างและซ่อมแซมถนน กับบำรุงรักษาความสะอาดและกำจัดสิ่ง

โสโครกต่างๆ และเปลี่ยนชื่อกรมที่มีภารกิจใหม่นี้ว่า “กรมนคราทร” กล่าวได้ว่าการปรับเปลี่ยนกรมสุขาภิบาลใน
256
กรุงเทพฯ ให้ทำหน้าที่ด้านการช่างและรักษาความสะอาดเป็นหลักส่วนหน้าที่ด้านการดูแลรักษาสุขภาพและป้องกันโรค
ให้ไปรวมเอาไว้ที่เดียวกันคือกรมสาธารณสุข กระทรวงมหาดไทยที่มีอำนาจหน้าที่เพียงกรมเดียวดูแลจัดการทั่วประเทศ

ทำให้งานไม่ซ้ำซ้อนและบริการจัดการอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

กรมนคราทรที่ทำหน้าที่ดูแลรักษาความสะอาดและสาธารณูปโภคเป็นหลักนี้ในรัชกาลที่ 7 ได้ถูกลดฐานะลง

เป็นกรมชั้น 2 จากปัญหาวิกฤตเศรษฐกิจจนรัฐบาลต้องลดรายจ่ายและงบประมาณในหน่วยงานที่จำเป็นน้อยลง จน

แทบไม่ได้ขยายงานอะไรช่วงนี้ นอกจากนี้รัชกาลที่ 7 ก็มีพระราชดำริที่จะให้มี “municipality” ขึ้นในกรุงเทพฯ

เช่นเดียวกับในรัชกาลก่อน โดยพระราชทานชื่อว่า “ประชาภิบาล” แทนชื่อเดิมว่าสุขาภิบาลของกรุงเทพฯ ที่มีปัญหา
หลายประการ แต่ต่อมาเห็นควรให้จังหวัดอื่นได้จัดเช่นเดียวกันจึงมีการร่างพระราชบัญญัติเทศบาลแทน
257

นับตั้งแต่ขึ้นครองราชย์พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสนพระทัยที่จะปรับปรุงสุขาภิบาลให้มี

ลักษณะเป็นการจัด “มูนิซิเปอล”แบบตะวันตกหรือที่พระองค์ทรงเรียกว่าประชาภิบาลมากยิ่งขึ้น โดยในปี พ.ศ. 2469

ทรงปรึกษากับเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยคนแรกหลังครองราชย์คือสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงลพบุรีราเมศร์ ถึง

ความคิดที่จะจัดการประชาภิบาล แต่ทางมหาดไทยเห็นว่าควรจัดการงานภายในกรมนคราทรให้เรียบร้อยก่อนจึงค่อย

ดำเนินการ ต่อมาเมื่อกรมพระนครสวรรค์มาดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยแทนในปี 2470 ก็มีเรื่องขัดแย้ง
กันว่าด้วยเงินรายได้จากการโอนค่าอาชญาบัตรเพิ่มรายได้ให้แก่สุขาภิบาลระหว่างกระทรวงมหาดไทยและ

255 สจช. ร.6 น.7.1/41 เรื่อง โอนกองแพทย์ศุขาภิบาลไปขึ้นกรมสาธารณสุขแลเปลี่ยนนามกรมสุขาภิบาลเปนกรมนคราทร

กองช่างก่อสร้างเปนกองช่างสถาปัตยะกร (21 เมษายน พ.ศ. 2468). อ้างถึงใน เมธีพัชญ์ จงวโรทัย, “สุขาภิบาล: การปกครองท้องที่
สยาม พ.ศ. 2440-2476,” วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต สาขาประวัติศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย,
2549. หน้า 27.
256 สจช. ร.6ม.1/56 เรื่อง เจ้าพระยายมราชจัดราชการกระทรวงมหาดไทย (8 สิงหาคม 2465-2 พฤษภาคม 2468) อ้างถึงใน

เมธีพัชญ์ จงวโรทัย, “สุขาภิบาล: การปกครองท้องที่สยาม พ.ศ. 2440-2476,” วิทยานิพนธ์อักษรศาสตร มหาบัณฑิต สาขา
ประวัติศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2549. หน้า 27.
257 เมธีพัชญ์ จงวโรทัย, “สุขาภิบาล: การปกครองท้องที่สยาม พ.ศ. 2440-2476,” วิทยานิพนธ์อักษรศาสตร มหาบัณฑิต

สาขาประวัติศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2549. หน้า 29.
111