Page 110 - b29256_Fulltext

ทั้งหมด นั่นคือการการจัดตั้งเทศบาลขึ้นให้เข้มแข็งและสามารถขยายไปปฏิบัติในการปกครองท้องถิ่นไปทั่วประเทศ

โดยเฉพาะการให้อำนาจท้องถิ่นจัดการตนเองและการมีส่วนร่วมการปกครองจากประชาชน โดยเฉพาะด้านการจัดการ
ดูแลสุขภาพของประชาชนโดยท้องถิ่นเอง อันเป็นแนวคิดที่มีการวางแผนมาตั้งแต่การตั้งสุขาภิบาลท่าฉลอมในสมัย

รัชกาลที่ 5 แล้ว แต่การดำเนินงานของเทศบาลล้มลุกคลุกคลานมาตลอด

การเริ่มต้นดำเนินการเรื่องเทศบาลก็เริ่มต้นในปี 2469 เช่นเดียวกันและสัมพันธ์กันกับการขยายกิจการ
สาธารณสุขโดยเฉพาะโรงพยาบาลให้แพร่หลายยิ่งขึ้นด้วยอย่างแยกไม่ออก เพราะจะให้งานจัดการสุขภาพของ

ประชาชนหรือการสาธารณสุขเป็นหนึ่งในสามของกิจการอีก 2 ประเภทคือการศึกษาและการบำรุงการทำมาหาเลี้ยงชีพ
248
ที่ควรเป็นความรับผิดชอบของเทศบาลหรือการปกครองส่วนท้องถิ่นที่อยู่ใกล้ชิดกับประชาชนที่สุด แต่การดำเนินงาน
ก็ล่าช้าและยังไม่เป็นไปตามแผนการมากนักในสมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ดังปรากฏตามบันทึก เซอร์ เอดวาร์ด คุ๊ก ที่

ปรึกษากระทรวงพระคลังมหาสมบัติส่งไปถวายเสนาบดีมหาดไทยมีข้อความน่าสังเกตมากใจความนั้นว่า “สุขาภิบาล
เท่าที่เปนอยู่เดี๋ยวนี้ไม่มีประโยชน์อันใด จ่ายเงินรายได้เกือบทั้งหมดเปนค่าเงินเดือนเจ้าหน้าที่ ซึ่งมิได้ทำอะไรให้เปนผล

จริงจัง ทางเงินไม่มีการควบคุมเสียเลย” แต่ เซอร์ เอดวาร์ด คุ๊ก ก็มิได้ประสงค์จะให้เลิกสุขาภิบาลเสียทีเดียว “เพราะ
อาจเปนการเบื้องต้นที่จะฝึกหัดประชาชนให้คุ้นกับการปกครองตัวเอง” แต่ประสงค์ที่จะให้มีนโยบายที่ชัดเจนในเรื่องนี้

ในขณะที่ไม่ได้ประสงค์ให้เอาเงินภาษีอากรในท้องที่นั้นๆ มาใช้ในกรุงเทพฯ ทั้งหมด ซึ่งในปัจจุบันก็เริ่มมีเสียงร้องว่า

เช่นนั้นอยู่แล้ว และเมื่อสอบสวนเรื่องนี้ดูพบว่าปรากฏว่าในเวลานี้ สุขาภิบาลจังหวัดเชียงใหม่และมณฑลภูเก็ตได้รับโอน
เงินภาษีบำรุงท้องที่ประเภทนี้ไปแล้วทั้ง ๒ แห่ง
249
โดยแนวคิดสำคัญในการจัดการประชาภิบาลนั้นสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพที่อยู่ในตำแหน่ง

อภิรัฐมนตรีสภาตอนนี้นั้น สมัยเมื่อตั้งสุขาภิบาลท่าฉลอมทรงดำรงตำแหน่งเสนบดีกระทรวงมหาดไทยรับผิดชอบการ

จัดตั้งเทศบาลท่าฉลอมสำเร็จมาก่อนได้ทวนแนวคิดสำคัญของการปกครองตนเองของท้องถิ่นว่าจะต้องคงเอาไว้ความว่า

คือว่าความคิดเรื่องจัดสุขาภิบาลตามหัวเมืองนี้ แม้แต่เดิมก็ประสงค์จะจัดให้เปนอย่าง Municipal ให้ราษฎร

ในท้องที่สุขาภิบาลรู้สึกว่า พระราชทานอํานาจให้จัดการของตนเอง เพื่อประโยชน์ตนเองเปนสําคัญ

วิธีดําเนินการจึงคิดเพาะปลูกให้เกิดความรู้สึกเช่นนั้นก่อน แล้วจึงจัดตั้งสุขาภิบาล ความข้อนี้จะแลเห็นได้ใน
หนังสือฉบับที่ ๕ ซึ่งข้าพเจ้าทูลเกล้าฯ ถวายสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง ได้กราบบังคมทูลว่า

“ข้าพระพุทธเจ้าเห็นด้วยเกล้า ฯ ว่าการลงรูปเข้าทีมาก ควรจะลงมือจัดการสุขาภิบาลดูที่บ้านตลาดท่าฉลอมนี้

ได้ ถ้าจัดได้สําเร็จแห่งหนึ่งแล้วจะจัดต่อออกไปที่อื่นอีกง่ายขึ้นมาก สําคัญอยู่ที่ให้ ราษฎรเข้าใจแลมีความนิยม
ในประโยชน์ของการสุขาภิบาล ถ้าจัดสําเร็จได้ทั่วไปก็จะเปนอันทําการสําคัญสําหรับพระราชอาณาจักรสําเร็จ

ได้อีกอย่างหนึ่ง” ความคิดเดิมก็จะค่อยจัดขึ้นแต่น้อยแห่งก่อนเหมือนอย่างความเห็นของเซอร์ เอตวาร์ต คุ๊ก
ครั้นมาเปลี่ยนความคิดเมื่อข้าพเจ้าออกจากตําแหน่งเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยแล้ว
250

248 สจช. ม.ร.7ม/29. การปกครองโดยลักษณะเทศบาลซึ่งอธิบดีกรมสาธารณสุขทรงแสดงในที่ประชุมเทศา พ.ศ. 2472. (19 -

28 พฤศจิกายน 2472). หน้า 3.
249 สจช. ม.ร7 ม/12. จัดการประชาภิบาล (เทศบาล). 12 ส.ค.2469-11 ก.ย.2471, หน้า 12.

250 สจช. ม.ร7 ม/12. จัดการประชาภิบาล (เทศบาล). 12 ส.ค.2469-11 ก.ย.2471, หน้า 57.
109