Page 33 - b29255_fulltext

2.2.4 วิทยานิพนธ์ของสุวดี ธนประสิทธิ์พัฒนา เรื่อง “การศึกษาของสตรีไทย ระหว่าง พ.ศ.
36
2411-2475” ชี้ให้เห็นถึงพัฒนาการของการศึกษาแบบจารีตของสตรีไทยที่ถูกก าหนดด้วยค่านิยม และความ
คาดหวังจากสถานภาพทางสังคมตามหลักพระพุทธศาสนาและกฎหมาย บทบาทการเป็นแม่และภรรยาที่ดี
การศึกษาของสตรีชาววังเกี่ยวกับการเป็นแม่บ้านแม่เรือนมีศูนย์กลางอยู่ที่ราชส านัก ในขณะที่สตรีชาวบ้านธรรมดา
สามัญเรียนรู้จากครอบครัว ต่อมาแนวโน้มความเปลี่ยนแปลงจากสภาพทางเศรษฐกิจและสังคมช่วงต้น
รัตนโกสินทร์ ราวสมัยรัชกาลที่ 3 ท าให้สตรีชนชั้นน าได้รับการสนับสนุนให้เรียนวิชาหนังสือ และมีบทบาทในราช

ส านักฐานะเสมียนและครูถวายอักษรแก่เจ้านายรุ่นเยาว์ แต่ค่านิยมยังคงเน้นความเป็นแม่บ้านแม่เรือน
2.2.5 หนังสือของภาวิณี บุนนาค เรื่อง “รักนวลสงวนสิทธิ” หรือ ชื่อเดิมในวิทยานิพนธ์เรื่อง
“ผู้หญิงในกระบวนการยุติธรรมในสังคมไทย รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จนถึง พ.ศ. 2478 :

ศึกษาจากคดีความและฎีกา” ซึ่งเป็นวิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร์
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ พ.ศ. 2554 รางวัลวิทยานิพนธ์ดีมาก เนื้อหาส าคัญเล่าถึงเรื่องราวของกลุ่มสตรีที่มีชีวิต
โลดแล่นในสังคมไทยแต่ปรากฏน้อยมากในหน้าประวัติศาสตร์ที่ผ่านมา การศึกษาของภาวิณีจึงเปิดเผยเรื่องราว

ชีวิตของสตรีที่ปรากฎในคดีความและฎีกา ทั้งสาเหตุและปัญหาในกระบวนการยุติธรรม และการต่อสู้ดิ้นรนของ
สิทธิสตรีในสังคมไทย งานชิ้นเป็นการศึกษาผู้หญิงในกระบวนการยุติธรรมในช่วงระยะเปลี่ยนผ่านของสังคมไทย

ไปสู่ความทันสมัย การที่ผู้หญิงต้องเข้าไปต่อสู้ในกระบวนการยุติธรรมจึงเป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงไปสู่ความ
ทันสมัยทั้งการเมือง เศรษฐกิจ สังคม ที่ท าให้ผู้หญิงเกิดส านึกในความเป็นปัจเจกชน

งานค้นคว้าดังกล่าวข้างต้นท าให้มองเห็นสถานภาพของผู้หญิงในอดีตเด่นชัดมากขึ้น ส่วนในด้านชีวิตที่
โลดแล่นเคลื่อนไหวในสมัยรัชกาลที่ 7 นั้น เอกสารประวัติศาสตร์ร่วมสมัยได้สะท้อนภาพการก้าวออกไปเป็นผู้หญิง
ยุคใหม่อย่างไม่ยอมเหลียวหลัง โดยเฉพาะเมื่อมีการรวมกลุ่มของสตรีที่ได้ชื่อว่า “เป็นผู้มีการศึกษา” ซึ่งได้ใช้สื่อ
สิ่งพิมพ์และวรรณกรรมเรียกร้องความเป็นธรรมให้กับผู้หญิงในยุคสมัยของตน จึงอาจจะกล่าวได้ว่า ในสมัยรัชกาล

ที่ 7 ได้ปรากฏความก้าวหน้าด้านสถานภาพเชิงสติปัญญาที่น่าสนใจของนักเขียนสตรี ที่ได้รวมตัวกันเพื่อเรียกร้อง
สิทธิและความเสมอภาคในสังคมผ่านวรรณกรรมบนหน้าหนังสือพิมพ์อย่างคึกคัก ส่งผลให้เกิดการสร้างสรรค์งาน
ประพันธ์ทั้งประเภทร้อยแก้วและร้อยกรองของนักเขียนหญิงหรือเป็นปากเสียงแทนผู้หญิงอย่างกว้างขวาง
2.2.6 งานค้นคว้าของรองศาสตราจารย์ ดร.ตรีศิลป์ บุญขจร ซึ่งได้อธิบายถึงพัฒนาการของนวนิยายไทย

ตั้งแต่เริ่มแรกจนถึงก่อนพ.ศ. 2470 ในงานวิทยานิพนธ์ระดับปริญญาโท เรื่อง นวนิยายกับสังคมไทย (พ.ศ. 2475-

2500) ได้กล่าวถึงพัฒนาการของวรรณกรรมก่อนรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวว่า เป็นระยะ
เริ่มต้นที่ไทยรับรูปแบบวรรณกรรมประเภทนวนิยายแปลเข้ามาจากต่างประเทศ โดยมีนักเรียนไทยที่ไปศึกษาต่อ

ต่างประเทศน าเข้ามาเผยแพร่ การรับอิทธิพลจากต่างประเทศเข้ามาจึงเป็นการแปลมาโดยตรง หลังจากนั้นเริ่มมี
การดัดแปลงจากต้นฉบับเดิม โดยที่นักเขียนนวนิยายอาจบอกแหล่งที่มาหรือไม่บอกแหล่งที่มาว่ามีการดัดแปลงมา
จากนวนิยายเรื่องใด นับว่าระยะนี้เป็นการน าวรรณกรรมรูปแบบใหม่ จนกระทั่งในระยะที่สองที่คนไทยเริ่มคุ้นเคย

36 สุวดี ธนประสิทธิ์พัฒนา. (2527) การศึกษาของสตรีไทย พ.ศ. 2411-2475. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต
สาขาวิชาประวัติศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

32