Page 97 - 23464_Full text

96

ที่นั่งเหนือกว่าพรรคอันดับสองอย่างประชาธิปัตย์ค่อนข้างมาก ท าให้พรรคการเมืองในขั้วของอดีต
นายกทักษิณ ชินวัตร ได้เป็นแกนน าจัดตั้งรัฐบาลโดยรวมพรรคขนาดเล็กเข้ามาร่วมรัฐบาลผสม

(ยกเว้นการเลือกตั้งปี 2548 ที่สามารถจัดตั้งรัฐบาลพรรคเดียวได้) โดยพรรคเพื่อไทยที่เป็นพรรค
แกนน ามีอ านาจก าหนดการจัดสรรต าแหน่งในคณะรัฐมนตรีและก าหนดนโยบายของรัฐบาลได้
อย่างเต็มที่ เนื่องจากพรรคร่วมรัฐบาลที่เหลือเป็นพรรคขนาดเล็กที่ไม่มีความส าคัญในการตัดสินผล
การเลือกตั้ง ส่วนพรรคประชาธิปัตย์ก็เป็นพรรคแกนน าฝ่ายค้านที่มีขนาดใหญ่อย่างต่อเนื่อง ทิศทาง

และพลวัตของความขัดแย้งทางการเมืองในช่วงปี 2544-2557 จึงถูกก าหนดจากการขับเคี่ยวทาง
การเมือง แย่งชิงความนิยม และประชันขันแข่งทางนโยบายระหว่างสองพรรคใหญ่ดังกล่าวเป็นส าคัญ
ประชาชน ซึ่งส่งผลต่อสภาวะแบ่งแยกแตกขั้วของการเมืองที่มีลักษณะการเมืองสองขั้วขนานไปกับ
97
ระบบพรรคการเมืองสองพรรค

ตารางที่ 15: สัดส่วนที่นั่งสองพรรคใหญ่ในรัฐสภาระหว่างการเลือกตั้ง พ.ศ. 2544-2566

การเลือกตั้ง จ านวนที่นั่งสองพรรคใหญ่รวมกัน ร้อยละ
ที่นั่งในสภา

2544 376 (248 + 128) (ไทยรักไทย + ประชาธิปัตย์) 75.20

2548 473 (377 + 96) (ไทยรักไทย + ประชาธิปัตย์) 94.60

2550 398 (233 + 165) (พลังประชาชน + ประชาธิปัตย์) 82.91

2554 424 (265 + 159) (เพื่อไทย + ประชาธิปัตย์) 84.80

2562 252 (136 + 116) (เพื่อไทย + พลังประชารัฐ) 50.40

2566 292 (151 + 141) (ก้าวไกล + เพื่อไทย) 58.40

ที่มา: ค านวณจากผลการเลือกตั้ง พ.ศ. 2544-2562

ในขณะที่การเลือกตั้งปี 2566 ที่นั่งของพรรคก้าวไกลและเพื่อไทยรวมกันคิดเป็นร้อยละ 58.4
ซึ่งมากกว่าสัดส่วนที่นั่งของเพื่อไทยและพลังประชารัฐในการเลือกตั้งปี 2562 ซึ่งคิดเป็นสัดส่วนเพียง

ร้อยละ 50.4 ของสภา (ดูตารางที่ 15) แต่เมื่อย้อนกลับไปเปรียบเทียบกับช่วงปี 2544-2554 ก็จะ
พบว่าระบบพรรคการเมืองไทยหลังการเลือกตั้ง 2566 มีแนวโน้มเคลื่อนตัวไปจากระบบสองพรรค

97 Prajak Kongkirati, “From Illiberal Democracy to Military Authoritarianism: Intra-Elite Struggle and Mass-
Based Conflict in Deeply Polarized Thailand,” The ANNALS of the American Academy of Political and
Social Science, 681: 1 (2019): 24-40. ส าหรับกรอบทฤษฎีเรื่องความขัดแย้งแบ่งขั้วกับบทบาทของพรรคการเมือง
และระบบเลือกตั้ง โปรดดู Jennifer McCoy and Murat Somer, “Toward a Theory of Pernicious
Polarization and How it Harms Democracies: Comparative Evidence and Possible Remedies,” The
ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 681: 1 (2019): 234-271; Stephan
Haggard and Robert Kaufman, Backsliding: Democratic Regress in the Contemporary World
(Cambridge University Press, 2021).