Page 21 - 23464_Full text
P. 21
20
แบบเสียงข้างมาก (majoritarian system) เพราะต้องการสร้างรัฐบาลที่เข้มแข็งและเสถียรภาพ
ทางการเมือง และการผลักดันนโยบายได้อย่างมีเอกภาพของรัฐบาลโดยไม่ต้องเผชิญกับการต่อรอง
และความขัดแย้งในรัฐบาลซึ่งมักจะเกิดจากรัฐบาลผสมที่เป็นผลผลิตของระบบเลือกตั้งแบบสัดส่วน
โดยประเทศที่ใช้ระบบเสียงข้างมากตระหนักดีถึงความไม่เป็นสัดส่วนระหว่างคะแนนเสียงกับที่นั่ง
ในระบบเลือกตั้งที่ตนเลือกใช้แต่ใคร่ครวญแล้วว่าผลลัพธ์เชิงบวกด้านความเข้มแข็งและเสถียรภาพ
ทางการเมืองมีมากกว่า ฉะนั้น การออกแบบระบบเลือกตั้งโดยให้ความส าคัญกับความเป็นสัดส่วน
เป็นหลักจึงอาจต้องแลกมาด้วยผลกระทบอย่างอื่นด้วยเสมอ (trade-offs) (Gallagher 1991; Blais
2008; Becher and Gonzalez 2019)
2. ความเข้มแข็งและเสถียรภาพของรัฐบาล (government)
ความเข้มแข็งและเสถียรภาพของรัฐบาลเป็นเป้าหมายส าคัญประการหนึ่งในการออกแบบ
ระบบเลือกตั้ง และส่งผลต่อคุณภาพของประชาธิปไตย เพราะความไร้เสถียรภาพและอ่อนแอของ
รัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งมีผลท าให้ประชาชนเบื่อหน่ายต่อการเมือง และขาดความศรัทธาต่อ
ระบอบประชาธิปไตย ดังที่เคยเกิดขึ้นในการเมืองไทยก่อนการปฏิรูปการเมืองปี 2540 ที่รัฐบาลจาก
การเลือกตั้งบริหารประเทศเพียง 1 ปีหรือ 2 ปีก็เกิดความขัดแย้งจนนายกฯ ต้องลาออกหรือตัดสินใจ
ยุบสภาโดยที่ยังไม่มีโอกาสผลักดันนโยบายที่ได้หาเสียงไว้กับประชาชน การเลือกตั้งเกิดขึ้นบ่อยครั้ง
จนประชาชนเกิดความเบื่อหน่ายต่อการไปใช้สิทธิเลือกตั้งที่มิได้ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงต่อชีวิตของ
ตนเอง รัฐบาลผสมที่ประกอบด้วยพรรคการเมืองจ านวนมากยังเป็นอุปสรรคส าคัญในการผลิตและ
ผลักดันนโยบายอย่างมีเอกภาพ (policy coherence)
3. ความเข้มแข็งของระบบพรรคการเมือง (party system)
ในการศึกษาเรื่องระบบเลือกตั้ง ข้อสรุปประการหนึ่งที่ชัดเจนคือ ระบบพรรคการเมือง
ในแต่ละประเทศจะเป็นเช่นใดเป็นผลลัพธ์ของปัจจัยหลายประการประกอบกัน ตั้งแต่ภูมิหลังและ
พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมทางการเมือง โครงสร้างชนชั้นน า ลักษณะของการแบ่งแยก
ทางสังคม และความขัดแย้งทางการเมือง อย่างไรก็ตาม องค์ความรู้ทางวิชาการที่สั่งสมมาอย่าง
ยาวนานมีข้อสรุปที่ชัดเจนว่าระบบเลือกตั้งเป็นปัจจัยที่ส าคัญที่สุดประการหนึ่งในการก าหนดลักษณะ
ของระบบพรรคการเมือง (Duverger 1954; Moser, Scheiner, and Stoll 2018; Shugart and
Taagepera 2018) คือ แต่ละสังคมจะมีระบบการเมืองแบบพรรคเด่นพรรคเดียว ระบบ 2 พรรค
ระบบหลายพรรคแบบมีเสถียรภาพ หรือระบบหลายพรรคแบบกระจัดกระจายเป็นสิ่งที่ถูกก าหนด
จากระบบเลือกตั้งเป็นปัจจัยส าคัญ
4. การให้ความส าคัญกับพรรคขนาดเล็ก (representation)
เกณฑ์หนึ่งในการพิจารณาถึงระบบเลือกตั้ง คือ การดูว่าระบบเลือกตั้งนั้นเปิดโอกาสให้กับ
พรรคขนาดเล็กได้มีที่นั่งในสภาหรือไม่ และมากน้อยเพียงใด การให้ความส าคัญในประเด็นนี้เกี่ยวโยง
กับคุณภาพของระบอบประชาธิปไตยที่จะต้องเคารพและสะท้อนเสียงที่หลากหลายของประชาชน
ระบอบประชาธิปไตยเริ่มจากฐานคิดว่าคนแต่ละกลุ่มในสังคมมีความคิด ความเชื่อ ผลประโยชน์
และอัตลักษณ์ที่หลากหลาย ระบบการเมืองที่ดีไม่ควรจะปิดกั้นความหลากหลายดังกล่าวและบังคับให้
ทุกคนคิดเห็นและมีอัตลักษณ์เดียวกัน แต่ควรจะเปิดโอกาสให้ความหลากหลายดังกล่าวได้แสดงออก
และมีตัวแทนสะท้อนเสียงความหลากหลายนั้นในระบบ
