Page 15 - 23464_Full text
P. 15
14
หนทางในการปฏิรูปการเลือกตั้ง ต้องเริ่มต้นจากการตระหนักว่าภายใต้เงื่อนไขและ
สภาพแวดล้อมบางอย่าง กระบวนการเลือกตั้งและการออกแบบระบบเลือกตั้งอาจเป็นที่มาของ
ความขัดแย้งอันตึงเครียดและความรุนแรงได้ ดังนั้น งานวิจัยชิ้นนี้จึงตั้งอยู่บนโจทย์ที่ว่าเราจะ
ออกแบบสถาบันการเมืองโดยเฉพาะระบบการเลือกตั้งอย่างไรให้อุดมการณ์ ผลประโยชน์ และ
อัตลักษณ์อันหลากหลายของผู้คนในสังคมได้สะท้อนออกมาอย่างอิสระเสรีและเสมอภาคเท่าเทียม
สามารถรับมือกับความขัดแย้งที่เกิดขึ้นหรืออาจจะเกิดขึ้นจากความขัดแย้งของอุดมการณ์
ผลประโยชน์ และอัตลักษณ์ที่แตกต่างได้ นอกจากนั้น ระบบเลือกตั้งที่เหมาะสมควรสร้าง
ความเข้มแข็งให้กับระบบพรรคการเมือง และเสริมสร้างประสิทธิภาพการท างานของรัฐบาล
ในการรับมือกับวิกฤตที่ท้าทายด้วย
การเมืองของการออกแบบระบบเลือกตั้ง (politics of electoral system design)
ประเด็นส าคัญต่อมาคือ อะไรคือสาเหตุที่ท าให้แต่ละประเทศมีระบบเลือกตั้งที่แตกต่างกัน
ออกไป ผลจากการวิจัยพบว่าหลายประเทศไม่ได้มีอ านาจในการเลือกระบบเลือกตั้งที่ตนเองต้องการ
อย่างเสรีหากเป็นมรดกตกทอดมาจากอดีต หรือมาจากเหตุผลอื่นๆ ที่นอกเหนือการควบคุม ทั้งนี้การ
ส ารวจเปรียบเทียบประเทศต่างๆ ทั่วโลกตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบันพบว่ามีรูปแบบหลักอยู่ 6 รูปแบบ
ด้วยกันในการได้มาซึ่งระบบการเลือกตั้ง (Reynolds, Reily, and Ellis 2005, 15)
หนึ่ง ถูกก าหนดมาจากเบื้องบนโดยเจ้าอาณานิคม โดยคนพื้นเมืองไม่มีสิทธิมีเสียงในการเลือก
(มาลาวี หมู่เกาะโซโลมอน ปาปัวนิวกินี)
สอง มาจากกระบวนการเจรจาสันติภาพระหว่างคู่ขัดแย้งเพื่อยุติสงครามหรือการแตกแยกใน
ประเทศ (เลโซโท เลบานอน แอฟริกาใต้)
สาม ก าหนดมาจากคณะกรรมการหรือมหาอ านาจต่างชาติในสถานการณ์หลังการฟื้นฟู
ประเทศหลังสถานการณ์ความขัดแย้ง (อิรัก อัฟกานิสถาน)
สี่ เกิดจากการเปลี่ยนผ่านจากระบอบเผด็จการมาสู่ระบอบประชาธิปไตย หรือระบอบ
ประชาธิปไตยไปสู่ระบอบเผด็จการ (ซึ่งรัฐบาลแต่งตั้งหลังการยึดอ านาจไม่ว่าประเทศใดก็ตามมักจะ
จัดท ารัฐธรรมนูญใหม่ทั้งฉบับเพื่อจัดวางโครงสร้างอ านาจแบบใหม่)
ห้า มีการตั้งคณะกรรมการพิเศษขึ้นมาเพื่อเสนอและจัดท าร่างระบบเลือกตั้งใหม่ (อังกฤษ
มอริเชียส) บางครั้งคณะกรรมการนี้เป็นส่วนหนึ่งของคณะกรรมการจัดท าร่างรัฐธรรมนูญใหม่ทั้งฉบับ
(ฟิจิ) โดยร่างข้อเสนอนี้บางกรณีถูกน าเข้าสู่รัฐสภาเพื่อลงมติ หรือบางกรณีเป็นการลงประชามติโดย
ประชาชน
หก เกิดจากการมีส่วนร่วมอย่างกว้างขวางจากประชาชน โดยการจัดตั้งสภาประชาชน-
พลเมือง ที่ไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อมาประชุมหารือเพื่อหารูปแบบการเลือกตั้งที่ประชาชนคิดว่า
เหมาะสมที่สุด (กรณีของจังหวัดบริติช-โคลัมเบียในแคนาดา)
ในอดีตที่ผ่านมา ระบบการเลือกตั้งในสังคมก าลังพัฒนาทั้งหลายมักจะถูกเลือกขึ้นมาโดย
อุบัติเหตุ มากกว่าถูกออกแบบมาอย่างดีหรืออย่างตั้งใจโดยการมีส่วนร่วมของพลเมืองเจ้าของ
ประเทศ โดยอาจจะมาจากสถานการณ์ ณ ขณะนั้นก าหนดให้เป็นไป หรือมาจากแนวโน้มในอดีตที่เคย
