Page 113 - 23464_Full text

112

ที่นั่งแบบ บัญชีรายชื่อ
พรรคการเมือง ที่นั่งรวม ร้อยละ
เขต คะแนน ร้อยละ ที่นั่ง

ใหม่ 0 249,731 0.67 1 1 0.20

ท้องที่ไทย 0 201,411 0.54 1 1 0.20

เป็นธรรม 0 184,817 0.49 1 1 0.20

พลังสังคมใหม่ 0 177,379 0.47 1 1 0.20

ครูไทยเพื่อประชาชน 0 175,182 0.47 1 1 0.20

ที่มา: ส านักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (2566)

จ. ความง่ายต่อความเข้าใจของผู้ลงคะแนน (simplicity)
เกณฑ์ส าคัญอีกประการหนึ่งที่ใช้ในการประเมินระบบเลือกตั้ง คือ ความยากหรือง่ายต่อ

ความเข้าใจของผู้มีสิทธิลงคะแนน ทั้งนี้ ระบบเลือกตั้งที่ดีไม่ควรยุ่งยากซับซ้อนมากจนเกินไปจนท าให้
ผู้ใช้สิทธิเลือกตั้งมีความสับสนและไม่สามารถลงคะแนนเสียงให้ถูกต้องตามเจตนารมณ์ของตนได้
รวมถึงไม่ควรมีความก ากวมและเปิดช่องโหว่ในการค านวณคะแนนจนท าให้เสียงของประชาชนในคูหา

เลือกตั้งถูกบิดผันได้โดยง่าย

ดัชนีชี้วัดประการหนึ่งทีนิยมน ามาใช้เปรียบเทียบความยากง่ายของระบบเลือกต่อความเข้าใจ
ของผู้ลงคะแนนก็คือ จ านวนบัตรเสียในการเลือกตั้งแต่ละครั้ง แน่นอนว่าบัตรเสียมิใช่ดัชนีที่สมบูรณ์
ที่สุดในการประเมินความง่ายของระบบเลือกตั้ง เพราะบัตรเสียอาจเกิดขึ้นจากหลายสาเหตุ เช่น
เจ้าหน้าที่จัดการเลือกตั้งใช้ดุลยพินิจที่เข้มงวดเกินไปในการวินิจฉัยว่าการกาบัตรลักษณะใดเป็น

บัตรเสีย ผู้ใช้สิทธิจงใจกาบัตรเสียเพื่อแสดงออกเชิงสัญลักษณ์ทางการเมือง อย่างไรก็ตาม
เมื่อประเมินแล้วพบว่า ประเทศไทยไม่ได้มีการแสดงออกเชิงสัญลักษณ์ในการจงใจท าให้บัตรเสีย
ในปริมาณมากนัก เท่าที่เคยเกิดขึ้นก็มีเพียงการเลือกตั้งปี 2549 ที่เกิดวิกฤตความขัดแย้งทางการเมือง
ระหว่างฝ่ายสนับสนุนและฝ่ายต่อต้านรัฐบาลทักษิณ ชินวัตร เมื่อรัฐบาล ณ ขณะนั้นตัดสินใจยุบสภา

จัดให้มีการเลือกตั้งใหม่ ปรากฏว่าพรรคการเมืองหลายพรรคตัดสินใจไม่ลงแข่งขันการเลือกตั้ง และ
มีประชาชนบางคนจงใจท าลายบัตรเลือกตั้งเป็นการประท้วงเชิงสัญลักษณ์ต่อสถานการณ์การเมือง
ณ ห้วงเวลานั้น แต่ส าหรับการเลือกตั้งทั่วไปครั้งอื่นๆ ไม่พบว่ามีการจงใจท าลายบัตรเลือกตั้ง
122
เกิดขึ้น
ในส่วนการวินิจฉัยที่เข้มงวดของเจ้าหน้าที่นับคะแนน ณ คูหาเลือกตั้งนั้นเป็นปัญหาส าคัญ

ของการเลือกตั้งไทย ที่ผ่านมามีนักวิชาการและองค์กรสังเกตการณ์เลือกตั้งได้เคยท้วงติงมาโดยตลอด
ว่าเจ้าหน้าที่จัดการเลือกตั้งใช้เกณฑ์ที่เคร่งครัดมากเกินไปในการวินิจฉัยบัตรเสีย อาทิ การใช้
เครื่องหมายรูปแบบต่างๆ ที่ไม่ใช่กากบาท หรือกาออกนอกช่องที่ก าหนดไว้ก็จะถูกตัดสินว่าเป็นบัตร

เสีย แทนที่จะมองที่เจตนารมณ์ในการเลือกของประชาชนเป็นหลัก การวินิจฉัยด้วยเหตุผลเชิงเทคนิค

122 “ศาลสงขลา-ตรังยกฟ้องคดีฉีกบัตรเลือกตั้ง,” ประชาไท, 24 พ.ค. 2549.