Page 146 - 23154_Fulltext

141

ประการที่สอง ความสัมพันธ์ระหว่างสภาผู้แทนราษฎรกับวุฒิสภา อันดับแรกที่สังเกตได้ก็คือ สัดส่วน

จ านวน ส.ส. และ ส.ว. ในรัฐสภา โดยจ านวนของ ส.ส. ก าหนดในมาตรา 111 ให้มีสัดส่วนสมาชิกมาจากการ
เลือกตั้งไม่ต่ ากว่า 240 คน แต่ไม่เกิน 300 คน โดยแต่ละจังหวัดนับเป็นเขตเลือกตั้ง แต่ละเขตเลือกตั้งจะมีผู้แทน
ไม่เกินจังหวัดละ 3 คน หากจังหวัดใดสัดส่วนประชากรมีได้เกิน 3 คนให้แบ่งส่วนที่เกินออกมาเป็นอีกเขตเลือกตั้ง

ตามมาตรา 112 ขณะที่สัดส่วนจ านวนของวุฒิสภาจะเป็นไปตามมาตรา 107 คือจ านวน 100 คนที่มาจากการ
แต่งตั้งจากผู้ทรงคุณวุฒิซึ่งมีอายุมากกว่า 35 ปีและไม่มีคุณสมบัติต้องห้าม ดังนั้นเมื่อรวมทั้งสภาคู่แล้วจะมีสมาชิก

รัฐสภารวมกันมีได้ไม่ต่ ากว่า 340 คน แต่ไม่เกิน 400 คน ซึ่งสัดส่วนมีความเปลี่ยนแปลงไปจากรัฐธรรมนูญ พ.ศ.
2511 ที่ก าหนดไว้เพียงหลักเกณฑ์ตามมาตรา 83 ที่ระบุว่า ให้แต่ละจังหวัดมี ส.ส. 1 คน ต่อทุกประชากร 150,000

คน หรือหากที่จังหวัดที่ประชากรไม่ครบตามเกณฑ์ก็นับให้มีผู้แทน 1 คน โดยที่มาตรา 83 นั้นไม่ได้ระบุจ านวนที่
ชัดเจนของการมี ส.ส. เช่นเดียวกับมาตรา 78 ว่าด้วยจ านวน ส.ว. ที่ไม่ได้ระบุจ านวนของ ส.ว. แต่ระบุเพียงแค่ว่า

ให้มีจ านวนเท่ากับ 3 ใน 4 ของจ านวนสภาผู้แทน เมื่อเป็นเช่นนี้แล้ว เพื่อให้เห็นภาพ ผู้วิจัยจึงรวบรวมความ
เปลี่ยนแปลงของจ านวน ส.ส. และ ส.ว. มาให้เห็นความแตกต่างดังต่อไปนี้

ตารางที่ 6.2 ความเปลี่ยนแปลงของจ านวน ส.ส. และ ส.ว. ภายใต้ พรบ. ธรรมนูญการปกครอง

แผ่นดินสยามชั่วคราว พ.ศ. 2475 - รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2517

จ ำนวน ส.ส. และ ส.ว. ในรัฐธรรมนูญแต่ละฉบับ

จ านวน ส.ส. จ านวน ส.ว.

350
300 299
269
250
240
219
200
150
120
120 123 120
100
100 100 100 100
78 82
80
70
50
0 0 0 0 0
2 4 7 5 2475 2489 2 4 9 0 2492 2 4 7 5 2502 2511 2515 2517
ชั่ วคราว ชั่ วคราว เ พิ่ มเ ติม
2 4 9 5

จากตารางในข้างต้น แม้ว่าสัดส่วนของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจะเพิ่มขึ้นตามช่วงเวลา เพราะต้องเพิ่ม

จ านวนของตัวแทนในสภาให้สอดคล้องกับอัตราการเพิ่มขึ้นของประชากร อย่างไรก็ตาม สัดส่วนของสมาชิก
วุฒิสภาก็ลดจ านวนเหลือ 100 คน สวนทางกับการเพิ่มขึ้นของจ านวน ส.ส. เป็นสิ่งที่สะท้อนลักษณะของ

ความสัมพันธ์เชิงอ านาจระหว่างสภาผู้แทนราษฎรและวุฒิสภาในด้านหนึ่ง นอกจากนั้น การตั้งข้อสังเกตถึงการ