Page 60 - 22665_Fulltext
P. 60
43
6) ไกล่เกลี่ยแบบ “A Single Mediator” ดีในระยะยาว เช่น มาติอาร์ติซารี อดี
ประธานธิบดีฟินแลดน์ โดยไม่ใช้อ านาจแบบ “Super Power” หรือใช้ก าลังแบบ “Heavy
Hand” แต่ใช้อ านาจน้อยๆ แบบ “Carrot and Stick” แบบนอร์เวย์ที่ไกล่เกลี่ยส าเร็จในหลายกรณี
7) การไกล่เกลี่ยเหมาะในการเสี่ยงใช้เมื่อ มีความขัดแย้งสูงขึ้น หรือรุนแรงไม่
สามารถแก้ไขได้เอง เช่น กรณีรวันดา เหมาะกับการเสี่ยงใช้ ดีกว่าปล่อยให้เกิดความรุนแรงตายไป
เป็นจ านวนมาก
การแบ่งขั้วแยกข้าง นอกจากนี้ การไกล่เกลี่ยต้องระวังเรื่องการรับรู้ที่ผ่านเรื่องเล่าหรือ
วาทกรรม ความเป็นจริงไม่อยู่ในฐานะที่สัมบูรณ์เหมือนในมุมมองแบบสารัตถนิยม หากเป็นเรื่อง
สัมพัทธจากการแย่งชิงผ่านเรื่องเล่า อุปมา และวาทกรรม ที่ท าให้เชื่อตามๆกัน เช่น เผาบ้านเผาเมือง
ดีแต่พูด พาคนไปตาย คนที่เชื่อจะติดอยู่ในพื้นที่ลุ่มหลง เป็นสภาวะสองฝ่ายเหมือนเทพ กับมาร ต่าง
ฝ่ายต่างคิดว่าตนเองถูก อีกฝ่ายผิด เป็นการแบ่งขั้วแยกข้างของสองฝ่ายอย่างชัดเจน ท าให้แก้ไขความ
ขัดแย้งยากขึ้น เนื่องจากไม่อยากจะไปคุยกับอีกฝ่าย และเราต้องเอาชนะอีกฝ่ายให้ได้ (โคทม อารียา,
2558, p. 146)
การที่คู่กรณีคิดว่าตนเองมี BATNA ที่ดีกว่าการเจรจา (Best Alternative to a Nego-
tiated Agreement) อย่างในกรณีการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทด้านสิ่งแวดล้อมในอินโดนีเซีย Nicholson
(2010, pp. 276-277) กล่าวว่า คู่กรณีที่มีอ านาจมากกว่า จะมีทางเลือกอื่นที่ดีกว่าการเจรจา เช่น
การข่มขู่ การล็อบบี้ การให้สินบน การแทรกแซงทางการเมือง แต่การเจรจาจะเกิดขึ้นเมื่อทั้งสองฝ่าย
เห็นว่าการเจรจากันจะได้ประโยชน์มากกว่าจะน าไปสู่การเจรจาไกล่เกลี่ยกันต่อไป ซึ่งบางกรณีใช้เวลา
หลายปีกว่าที่จะขึ้นสู่โต๊ะเจรจา
ขั้นตอนในการไกล่เกลี่ยโดยคนกลาง สามารถแบ่งได้เป็นหลายขั้นตอนขึ้นอยู่กับว่าจะใช้
ตามขั้นตอนของนักคิดคนใดหรือส านักคิดใด ขั้นตอนในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท ดังที่ Moore (2014)
ได้น าเสนอขั้นตอนไว้ถึง 12 ขั้นตอน สามารถจัดกลุ่มได้เป็น 1.ก่อนการไกล่เกลี่ย 2.การด าเนินการ
ไกล่เกลี่ย และ 3.การติดตามผลภายหลังการไกล่เกลี่ย จ)สภาพบังคับ มีทั้งการไกล่เกลี่ยที่มีสภาพ
บังคับและไม่มีสภาพบังคับ ในงานวิจัยนี้สามารถแบ่งได้เป็น 3 ขั้นตอนคือ 1) ก่อนไกล่เกลี่ย 2)
ด าเนินการไกล่เกลี่ย 3) ภายหลังการไกล่เกลี่ย ขั้นตอนแรก ก่อนการไกล่เกลี่ย เป็นการวิเคราะห์ความ
ขัดแย้ง เหมือนเป็น “แผนที่น าทาง” ให้กับเรา จากนั้นก็มาสู่การออกแบบการไกล่เกลี่ยโดยละเอียด
และการสร้างความไว้ใจและความร่วมมือ ขั้นตอนที่สอง การด าเนินการไกล่เกลี่ย ประกอบด้วยการ
เริ่มต้นไกล่เกลี่ย การระบุประเด็นปัญหา การค้นหาความต้องการที่แท้จริงของแต่ละฝ่าย การสร้าง
ทางเลือกในการแก้ไขความขัดแย้ง เมื่อได้ทางเลือกแล้วต่อไปเป็นการประเมินทางเลือก และการไกล่
เกลี่ยขั้นสุดท้าย ขั้นตอนที่สาม เป็นการติดตามว่ามีการปฏิบัติตามข้อตกลงหรือไม่
