Page 62 - kpi21588

ร่างรายงาน บทบาทของพลเมืองในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการเลือกตั้งที่ไม่สุจริตเที่ยงธรรม เพื่อพัฒนาและเสริมสร้างความเข้มแข็งของประชาธิปไตยไทย 4-22

เหนียวแน่นผ่านเส้นทางที่ต่างออกไปจากเส้นทางทางการปกครองเหมือนที่ผ่านมา อสม.เปรียบเสมือนพนักงาน

ของรัฐมากกว่าการเป็นเจ้าหน้าที่รัฐ เป็นคนในชุมชน เข้าถึงบ้านทุกหลัง ดูแลช่วยเหลือสุขภาพของสมาชิกใน
ชุมชนท าให้ อสม.กลายเป็นกลุ่มคนที่ได้รับความไว้ใจจนสร้างประโยชน์ต่อการเมืองในช่วงการเลือกตั้งได้

โดยเฉพาะในการเลือกตั้งวันที่ 24 มีนาคม 2563 ที่ผ่านมา บทบาทของ อสม.ถูกน ามาใช้เป็นบทบาทของ

หัวคะแนนทั้งการสนับสนุนในเชิงนโยบายแก่พรรคการเมืองและรัฐบาล กับบทบาทในการซื้อสิทธิขายเสียง “...
แม่หนูเป็นประธาน อสม. เค้าบอกให้เอาบัตรหาเสียงไปแจก แล้วจะให้เงินหัวละ 500 บาท แต่เงินจะตามมาที

หลัง...” มีการพยายามเอา อสม. มาเป็นหัวคะแนนในการแจกเงินและสนับสนุนพรรคการเมือง โดยให้มีบัตร
เลือกตั้งให้เอาไปแจกและให้เงินคนละ 500 โดยเงินจะตามมาทีหลังหากเอาบัตรไปแจกให้ชาวบ้าน

- ประธานกลุ่มแม่บ้าน ประธานชมรมผู้สูงอายุ หรืออดีตผู้น า
ชุมชนในระดับต่าง ๆ ปฏิเสธไม่ได้ว่าในการศึกษาหลายงานพบว่าผู้หญิงเป็นกลุ่มที่มีบทบาทส าคัญในพื้นที่

ชุมชนและสามารถชักจูง โน้มน้าวการตัดสินใจคนในชุมชนทั้งในเรื่องการพัฒนาชุมชนและในเรื่องการเมืองมา
อย่างต่อเนื่อง บทบาทของผู้หญิงในฐานะกลุ่มแม่บ้านหรือกลุ่มสตรีที่เชื่อมโยงกับงานประเพณีในพื้นที่ ทั้งการ

จัดเลี้ยง จัดอาหาร เตรียมงานพิธีการตกแต่งต่าง ๆ ท าให้ทักษะความจ าเป็นของผู้หญิงมีความส าคัญต่อชุมชน

โดยเฉพาะชุมชนรอบนอกเมือง ผู้หญิงจึงเป็นกลุ่มที่มีโอกาสในการสนทนา รับรู้ข้อมูลข่าวสารในชุมชนอย่าง
รวดเร็ว จนข้อมูลต่าง ๆ ในชุมชนมักถูกถ่ายทอดผ่านผู้หญิงเป็นส่วนใหญ่ ข้อมูลจากการสัมภาษณ์พบว่าในการ

เลือกตั้งทั้งระดับชุมชนและระดับประเทศ ผู้หญิงกลายเป็นหัวคะแนนทั้งที่ใช้เงินและไม่ใช้เงิน บทบาทของ
ผู้หญิงที่ท าหน้าที่หัวคะแนนคือ การรับเงินมาซื้อสิทธิขายเสียงซึ่งกระท าผ่านกลุ่มแม่บ้าน และอสม. แต่ในอีก

ทางกลุ่มผู้หญิงหากมีความนิยมหรือชื่นชอบใครก็พร้อมจะสนับสนุนช่วยเหลือผู้สมัครคนนั้น ไม่ว่าจะไปช่วยจัด

เลี้ยงหรือไปใกล้ชิดกับนักการเมืองซึ่งถือเป็นความภาคภูมิใจในบทบาทของตนอีกแบบหนึ่ง

ในขณะที่กลุ่มผู้สูงอายุก็นับเป็นกลุ่มอีกกลุ่มหนึ่งที่มีบทบาทส าคัญในชุมชน จาก
ข้อมูลพบว่ากลุ่มผู้สูงอายุเป็นกลุ่มที่ยังคงยึดติดกับความเชื่อเรื่องบาปบุญคุณโทษหรือพระคุณ ดังนั้น การซื้อ

สิทธิขายเสียงที่เกิดในชุมชนกลุ่มผู้สูงอายุมักเป็นกลุ่มที่เงินในการซื้อสิทธิขายเสียงจะได้ผลมากที่สุด ลังเลน้อย

ที่สุด หัวคะแนนของกลุ่มนี้จึงมักเป้นประธานชมรมผู้สูงอายุหรือผู้น าชุมชนที่เกษียณแล้ว ในอีกประเด็นหนึ่งคือ
ข้อสังเกตเชิงนโยบายที่นโยบายหลายนโยบายออกมาจากรัฐในรูปแบบสวัสดิการผู้สูงอายุซึ่งถือเป็นการสร้าง

ความนิยมที่เกิดขึ้นในช่วงก่อนการเลือกตั้ง ผู้สูงอายุเมื่อได้รับผลประโยชน์ที่ต่อยอดความมั่นคงในบั้นปลายจึง

กลายเป็นกลุ่มที่หัวคะแนนจะใช้เงินมาซื้อสิทธิในช่วงการเลือกตั้งเพราะเป็นหลักประกันคะแนนเสียงได้อย่างดี

2) การให้สิ่งตอบแทนก่อนหรือหลังจากการเลือกตั้ง เพื่อหลีกเลี่ยงการกระท าผิด

ตามกฎหมาย จากการสัมภาษณ์อดีตผู้น าได้ให้ข้อมูลว่า ในบางครั้งการซื้อสิทธิขายเสียงรวมไปถึงการซื้อ
หัวคะแนนด้วย คือการให้รางวัลแก่ผู้น าหรือหัวคะแนนที่สามารถท าคะแนนได้ตามเป้าหมายที่ตกลงกัน เช่น

การพาไปเที่ยวไปดูงานต่างจังหวัดเน้นจังหวัดที่มีทะเล ตลอดจนการพัฒนาหรือจัดงานบุญประเพณีต่างๆ
ชุมชน การให้ความช่วยเหลือการส่งลูกหลานให้สามารถเข้าเรียน หรือการฝากงานที่ต้องอาศัยอ านาจบารมีของ

นักการเมือง