Page 259 - kpi21298
P. 259
9. แนวคิดตัวชี้วัดและการพัฒนาตัวชี้วัด
1. แนวคิดตัวชี้วัด
ตัวชี้วัดเป็นคำที่ตรงกับภาษาอังกฤษว่า “Indicator” ซึ่งตามพจนานุกรม Oxford Dictionary
ได้ให้ความหมายว่า สิ่งที่บ่งชี้สิ่งใดสิ่งหนึ่ง ซึ่งอาจจะมากกว่าหรือน้อยกว่าความเป็นจริงได้บ้าง ซึ่งใน
ภาษาไทยมีการใช้อยู่หลายคำ เช่น ตัวชี้วัด ตัวบ่งชี้ เครื่องชี้วัด เป็นต้น ในการใช้คำที่แตกต่างกันขึ้นอยู่กับ
ความต้องการของแต่ละบุคคลหรือองค์กร ซึ่งสำหรับในหัวข้อการพัฒนาตัวชี้วัดจะกล่าวโดยสังเขปเกี่ยวกับ
ความหมาย ความสำคัญ ลักษณะ และคุณสมบัติของตัวชี้วัดที่ดี ดังนี้
1.1 ความหมายของตัวชี้วัด
ตัวชี้วัด (indicator) หรือตัวบ่งชี้ ดัชนีบ่งชี้ หรือดัชนีชี้วัด มีความหมายเดียวกันโดยมาจาก
ภาษาอังกฤษตัวเดียวกัน ซึ่งมีผู้ให้ความหมายไว้ ดังนี้
เมธี ครองแก้ว (2540) กล่าวว่า ตัวชี้วัดเป็นเครื่องมือบอกทิศทางว่าการพัฒนาหรือการ
ดำเนินกิจกรรมที่เป็นนโยบายสาธารณของรัฐในด้านต่าง ๆ ไปถึงจุดใด บรรลุตามวัตถุประสงค์และเป้าหมาย
แค่ไหน
นงลักษณ์ วิรัชชัย (2541) กล่าวว่า ตัวชี้วัด หมายถึง องค์ประกอบ ที่มีค่าแสดงถึงลักษณะ
หรือปริมาณของสภาพที่ต้องการศึกษาเฉพาะจุดหรือช่วงเวลาหนึ่ง ค่าของตัวชี้วัดระบุ/บ่งบอกถึงสภาพที่
ต้องการศึกษาเป็นองค์รวมอย่างกว้าง ๆ แต่มีความชัดเจนเพียงพอที่จะใช้ในการเปรียบเทียบกับเกณฑ์ที่
กำหนดไว้เพื่อประเมินสภาพที่ต้องการศึกษาได้
อุทุมพร จามรมาน (2544) กล่าวว่า ตัวชี้วัด หมายถึง สิ่งที่บ่งบอกข้อมูลที่นำมาใช้เพื่อให้
เห็นอะไรบางอย่าง เช่น ตัวชี้วัดประสิทธิภาพการบริหารจัดการ ตัวชี้วัดคุณภาพผลผลิต ตัวชี้วัดประสิทธิผล
ของโครงการ ตัวชี้วัดความสอดคล้องของวัตถุประสงค์ขององค์กรกับแผนชาติตัวชี้วัดความชัดเจนของ
แนวคิด หรือตัวชี้วัดความคุ้มค่าของการลงทุนเป็นต้น
วรรณี แกมเกตุ (2546) กล่าวว่า ตัวชี้วัดเป็นสิ่งแสดงถึงสภาวะหรือสภาพการณ์ที่เกิดขึ้น
หรือเปลี่ยนแปลงไป หรือสะท้อนลักษณะการดำเนินงานอย่างใดอย่างหนึ่ง หรืออีกนัยหนึ่งคือ เป็น
สารสนเทศหรือถ้าที่สังเกตได้ในเชิงปริมาณหรือเชิงคุณภาพ ซึ่งใช้ บ่งบอกสภาวะของสิ่งที่มุ่งหวังหรือ
สะท้อนลักษณะและปัญหาอุปสรรคของการดำเนินงานอย่างกว้าง ๆ ในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง
ศิริชัย กาญจนวาสี (2550) ให้หมายของตัวชี้วัดว่า หมายถึง ตัวประกอบ ตัวแปรหรือค่าที่
สังเกตได้ ซึ่งใช้บ่งบอกสถานภาพหรือสะท้อนลักษณะของทรัพยากรการดำเนินงานหรือผลการดำเนินงาน
โครงการวิจัยพัฒนาฐานข้อมูลองค์ความรู้ด้านธรรมาภิบาล (Phase 2) 223
