Page 244 - kpi21190
P. 244
244
บทสรุป และข้อสังเกตบางประการ
จากการทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวเนื่องกับการศึกษากระบวนการประชาธิปไตย
ความเหลื่อมล้ำ และความสัมพันธ์ระหว่างสองสิ่งนี้ ผู้เขียนมีข้อสังเกตบางประการดังต่อไปนี้
ประการแรก กระบวนการประชาธิปไตยเป็นกระบวนการที่เต็มไปด้วยพลวัต ทิศทาง
การเปลี่ยนแปลงไม่ได้เป็นเส้นตรงจากเผด็จการอำนาจนิยมสู่ประชาธิปไตยแบบเลือกตั้ง และ
ยกระดับเป็นประชาธิปไตยแบบเสรีนิยม และประชาธิปไตยแบบก้าวหน้าเสมอไป หากแต่
เต็มไปด้วยอุปสรรคนานัปการ ที่ในบางช่วงเวลาอาจส่งผลทำให้เกิดการเสื่อมความเข้มแข็งของ
ประชาธิปไตย หรือกระทั่งประชาธิปไตยที่ล่มสลาย แนวการศึกษา “คุณภาพประชาธิปไตย”
เกิดขึ้นมาภายใต้ความตระหนักในความซับซ้อนของกระบวนการดังกล่าว ด้วยเป้าประสงค์
ที่ต้องการพัฒนา “เกณฑ์การชี้วัดระดับคุณภาพประชาธิปไตย” ที่สามารถประยุกต์ใช้ได้เป็น
วงกว้าง และทำหน้าที่เป็นภาพสะท้อนให้เห็นถึงสถานะของประชาธิปไตย สำหรับทิศทาง
การศึกษากระบวนการประชาธิปไตยในอนาคตนั้น ผู้เขียนมองว่าควรให้ความสำคัญกับ “แง่มุม
เชิงลบ” หรือปัจจัยที่ส่งผลต่อการทำให้ประชาธิปไตยย้อนกลับ หรือผุกร่อน การทำความเข้าใจ
ในปัจจัยเหล่านี้จะส่งผลทำให้เข้าใจถึง “ภัยคุกคามของประชาธิปไตย” ได้เป็นอย่างดี
หากตัวแสดงทางการเมืองต่างๆมีความตระหนักร่วมกันตรงจุดนี้แล้ว การจะยกระดับคุณภาพ
ประชาธิปไตยจะเป็นสิ่งที่ดำเนินไปได้อย่างง่ายดายมากขึ้น ในทางกลับกันหากประชาธิปไตย
ย้อนกลับไปแล้ว การจะครุ่นคิดถึงการเพิ่มคุณภาพประชาธิปไตยจะเป็นสิ่งที่ยากลำบาก และ
ไม่สอดคล้องกับความเป็นจริง
ประการที่สอง ในการศึกษาความเหลื่อมล้ำ ดูเหมือนว่าในปัจจุบันได้เกิด “ฉันทามติว่า
ด้วยความสำคัญของปัญหาความเหลื่อมล้ำ” เกิดขึ้นทั้งในหมู่นักวิชาการ และผู้กำหนดนโยบาย
ในระดับต่างๆ จากเดิมที่ผ่านมาตัวแสดงเหล่านี้มักจะมีแนวโน้มที่จะมองความเหลื่อมล้ำว่าเป็น
เรื่องธรรมชาติ และเป็นสิ่งที่ปกติ รวมทั้งยังได้สนับสนุนการดำเนินนโยบายที่ส่งผลตามมา
ทำให้ช่องว่างความเหลื่อมล้ำขยายตัวมากขึ้น อย่างไรก็ตาม ในการขับเคลื่อนวาระ
การแก้ปัญหาความเหลื่อมล้ำอาจไม่สามารถดำเนินไปได้อย่างราบรื่น และง่ายดายมากนัก
ปัญหาสำคัญในเรื่องนี้มีด้วยกันสามส่วน ในส่วนแรก มีการชี้ให้เห็นว่าชนชั้นนำ ที่เป็นผู้ได้รับ
ประโยชน์มากที่สุดจากสถานการณ์ความเหลื่อมล้ำ มีแนวโน้มที่จะมองว่ารัฐบาลไม่ควรทุ่มเท
งบประมาณเพื่อลดช่องว่างทางรายได้ ยกระดับมาตรฐานการครองชีพ แก้ปัญหาการว่างงาน
และมองว่ามาตรการช่วยเหลือทางสังคมมักจะส่งผลให้คนขี้เกียจและสร้างภาระต่อเศรษฐกิจ
การประชุมกลุ่มย่อยที่ 3 เศรษฐกิจที่มีในการเข้าไปมีอิทธิพลในกระบวนการทางการเมืองและการกำหนดนโยบาย
(Jensen and Kersbergen, 2017) ขณะเดียวกันชนชั้นนำเหล่านี้ได้อาศัยทรัพยากรทาง
เพื่อรักษาสถานภาพทางเศรษฐกิจและสังคมของกลุ่มตน ซึ่งในทางกลับกันจะส่งผลตามมา
ทำให้ช่องว่างความเหลื่อมล้ำยังคงขยายตัวมากขึ้น
