Page 54 - kpi20902
P. 54
53
1) ความหมายของชุมชนเข้มแข็ง
จากการศึกษา พบว่า ความหมายของค้าว่าชุมชนเข้มแข็งในภาษาอังกฤษตรงตัว คือ strong
community แต่มักจะนิยมใช้ค้าว่า sustainable community เป็นหลัก เนื่องจากการให้ความหมายของ
ค้าว่า “ชุมชนเข้มแข็ง” น่าจะมีความหมายที่ครอบคลุม เรื่องการพึ่งพาตนเองได้ ไม่ได้หมายความเพียงแค่
ชุมชนมีความเข้มแข็งเพียงอย่างเดียว โดยมีนักวิชาการหลายท่านได้ให้ความหมายค้าว่า ชุมชนเข้มแข็ง ดังนี
27
ประเวศ วะสี ราษฎรอาวุโสซึ่งมีประสบการณ์ด้านการพัฒนาสังคมและพัฒนาชุมชน
มาอย่างยาวนาน ได้ให้ความหมายไว้ว่า “สังคมหรือชุมชนที่เข้มแข็ง ต้องเกิดการรวมตัว ร่วมคิดร่วมท้า
หลายคนรวมตัวกันเกิดเป็นสังคม เกิดความเป็นชุมชน และใหญ่ยิ่งกว่านั นเกิดเป็นประชาคม ถ้าประชาคม
ตื่นตัวคิดถึงเรื่องของส่วนรวมมากกว่าเรื่องของตัวเอง มีข้อมูลข่าวสาร มีความรู้ แล้วรวมตัวร่วมคิดร่วมท้าในสิ่ง
ต่างๆ เป็นพลังของพลเมือง พลังพลเมืองจะเป็นตัวชี ขาด ท้าให้เศรษฐกิจดี ให้การเมืองดี ให้ศีลธรรมดี”
สาวิณี รอดสิน ซึ่งได้ท้างานวิจัยเกี่ยวกับเรื่องชุมชนเข้มแข็ง : กรณีศึกษาชุมชนบ้านปางจ้าปี
จังหวัดเชียงใหม่ ได้ให้ความหมายของค้าว่า “ชุมชนเข้มแข็ง” ไว้ว่า การให้นิยามความหมายของค้าว่าชุมชน
เข้มแข็งอยู่ที่บริบทที่มีความแตกต่างกัน กล่าวคือ หากนักพัฒนาเอกชน หรือนักพัฒนาสายชุมชน มองในมิติ
ของการพัฒนาก็จะมองว่าชุมชนที่มีการบริหารจัดการตนเองจนสามารถท้าให้ชุมชนพึ่งพาตนเองได้ ไม่ว่า
จะเป็นเรื่องการบริหารจัดการ การสร้างเครือข่าย ภาวะผู้น้าที่มีคุณภาพ การเรียนรู้ หรือการมีส่วนร่วมของ
คนในชุมชน ดังนั น ชุมชนเข้มแข็งจึงหมายถึง สมาชิกในชุมชนที่มีความรักและความผูกพันต่อกันและต่อชุมชน
มีความรู้สึกว่าตนเป็นส่วนหนึ่งของชุมชน มีศักยภาพที่จะพึ่งพิงตนเองในระดับสูง แม้จะต้องพึ่งพิงภายนอกบ้าง
แต่อ้านาจการตัดสินใจทุกด้านยังอยู่ที่ชุมชน รวมไปถึงมีการพัฒนาศักยภาพของตนได้อย่างต่อเนื่อง
ด้วยกระบวนการเรียนรู้ต่างๆ โดยไม่สูญเสียอัตลักษณะเฉพาะของชุมชน
28
ซึ่งการให้ความหมายลักษณะนี ก็สอดคล้องกับแนวคิดของท่าน ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม
นักพัฒนาสังคมต้นแบบท่านหนี่งได้ให้ค้าจ้ากัดความ ชุมชนเข้มแข็งไว้ว่า สังคมที่มีสมาชิกให้ความส้าคัญกับวิถี
ชีวิตของตนเองและคนในชุมชน มีกลไก กระบวนการ และกิจกรรมร่วมกันอย่างหลากหลาย
ในอีกด้านหนึ่ง ชุมชนเข้มแข็ง ยังหมายถึง การที่คนหันหน้าเข้าหากันเพื่อเผชิญกับปัญหา
และแรงกดดันจากสังคมภายนอก หรือความตั งใจของคนในชุมชนว่าต้องการให้ชุมชนของตนเองเป็นอย่างไร
โดยด้าเนินไปบนพื นฐานของความรัก ความเอื ออาทร มีกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันอย่างต่อเนื่อง รู้จักใจกว้าง
27
ประเวศ วะสี, อ้างแล้ว, หน้า 8,
28
ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม, ส้านึกไทยที่พึงปรารถนา, กรุงเทพฯ: มูลนิธิบูรณะชนบทแห่งประเทศไทย. หน้า 3
