Page 28 - kpi20889

บทที่ 2 การดําเนินงานของโรงเรียนคริสตและโรงเรียนจีนกอนรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัว 17

ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ หรือแมแตภาษาจีนในชวงนั้น ลวนเปนชาวตางชาติหรือคนในบังคับตางชาติทั้งสิ้น ซึ่ง

1
ใชประโยชนจากสิทธิสภาพนอกอาณาเขตเพื่อใหออกจากการควบคุมของกฎหมายสิ่งพิมพ ณ เวลานั้น0
ในดานทาทีตอความเปนฝรั่งหรือตะวันตก ในดานหนึ่ง สยามยกยองใหชาติฝรั่งคือแบบอยางของ

ความเจริญหรือศิวิไลซ อันเปนเปาหมายที่สยามจะตองมุงไปใหถึง แตในอีกดานหนึ่ง แนวคิดตะวันตกอยาง

สังคมนิยมก็เปนแนวคิดที่ไมนาไววางใจตอการปกครองระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย นอกจากนี้ สยามยังตอง
รับมือกับความกดดันจากเหลาชาติฝรั่งตะวันตก ที่มีความตองการสิทธิพิเศษและธํารงสถานะที่เหนือกวา

2
ตลอดเวลา อคติบนพื้นฐานของการเหยียดเชื้อชาติ การไมใหเกียรติและปฏิบัติอยางไมเทาเทียมกัน1 สยามจึง
วางตัวที่จะเลือกรับเฉพาะแตสิ่งที่ดีงามและเหมาะสมกับความเปนไทยเขามา และพรอมที่จะวิพากษวิจารณ
หรือตําหนิฝรั่งตะวันตกอยางรุนแรงตอประเด็นที่เห็นวาไมเหมาะสมและดูเปนการคุกคามความเปนชาติ

ตางจากความเปนฝรั่งตะวันตก ความเปนจีนกลับถูกเปนเปาของการโจมตีมากกวา แมจะมี

ประวัติศาสตรความสัมพันธระหวางประเทศและดานการคามาเปนระยะเวลายาวนาน ชาวจีนมากมายอพยพ
ยายถิ่นมาตั้งหลักปกฐานทํามาหากินในสยามเปนเวลาหลายชั่วคนแลว และยังเดินทางมาสยามอยางไมหยุด

หยอน แตสิ่งที่เปนประเด็นนาวิตกก็คือ กระแสลัทธิชาตินิยมในหมูคนจีน ซึ่งมาจากการเปลี่ยนแปลงการ

ปกครองสูระบอบสาธารณรัฐใน พ.ศ. 2454 (ค.ศ. 1911) ที่นําโดยซุนยัดเซ็น โดยคลื่นกระแสการปฏิวัติจีนได
กอตัวตั้งแตปลายรัชกาลกอน และกลายเปนปญหาที่ทางการไทยตองเขามาจัดการ

ชาวจีนในไทยมีการรวมตัวกันอยางเขมแข็ง ทั้งในรูปชุมชนหรือสมาคมบนดินและใตดิน (อั้งยี่) มี

อิทธิพลควบคุมการคาของประเทศ มีการจัดตั้งโรงเรียนเพื่อสอนลูกหลานทั้งในดานภาษาและการเมืองแบบ
ชาตินิยมจีน การจัดพิมพหนังสือพิมพภาษาจีน ดวยความเขมแข็งเชนนี้ ชาวจีนไดแสดงพลังทางการเมือง

หลายครั้ง เชน การประทวงหยุดงานตอตานการขึ้นภาษีผูกปที่เก็บเฉพาะคนจีน หรือการตอตานสินคาญี่ปุน

เนื่องจากญี่ปุนไดเขามายึดครองดินแดนแถบแมนจูเรีย นอกจากนี้ การพยายามแกปญหาการผสมกลมกลืน
ระหวางชาวจีนกับสังคมไทยก็เปนประเด็นที่นาวิตกตอความมั่นคงดวยเชนกัน จนรัฐบาลตองออกกฎหมาย

เพื่อจัดการกับปญหาที่เกี่ยวกับชาวจีน อันไดแก พระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ. 2456 พระราชบัญญัติสมาคม

พ.ศ. 2457 พระราชบัญญัติโรงเรียนราษฎร พ.ศ. 2461 พระราชบัญญัติประถมศึกษา พ.ศ. 2464 เปนตน2
3
อยางไรก็ดี จุดเปลี่ยนสําคัญของแนวนโยบายชาตินิยมก็คือ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว

ที่นําพาประเทศเขาสูสงครามโลกครั้งที่ 1 (พ.ศ. 2457-2461/ค.ศ. 1914-1918) หลังจากที่ประกาศวางตัวเปน

1 Walter F. Vella, Chaiyo!: King Vajiravudh and the Development of Thai Nationalism (Honolulu:

The University Press of Hawaii, 2019), 263-269.

2 Ibid., 187-195.
3 จี. วิลเลียม สกินเนอร, สังคมจีนในประเทศไทย: ประวัติศาสตรเชิงวิเคราะห, แปลโดย พรรณี ฉัตรพลรักษ และ
คณะ (กรุงเทพฯ: มูลนิธิโตโยตาประเทศไทย และมูลนิธิโครงการตําราสังคมศาสตรและมนุษยศาสตร, 2548), บทที่ 5; Walter

F. Vella, Chaiyo!: King Vajiravudh and the Development of Thai Nationalism, 195-205.