Page 83 - kpi20680

59

(รายงานคณะกรรมาธิการปฎิรูปสังคม ชุมชน เด็ก เยาวชน สตรี ผู้สูงอายุ ผู้พิการและผู้ด้อยโอกาส
ร่วมกับคณะกรรมการปฎิรูประบบการจัดการทรัพยากรโดยชุมชน สภาปฎิรูปแห่งชาติ,2558)

ปัจจุบันเกษตรกรรายย่อยไม่มีที่ดินเป็นของตัวเองไม่น้อยกว่า 811,892 ครอบครัว และในส่วนที่ต้อง

เช่าที่ดินท ากินมีจ านวนไม่น้อยกว่า 1.5 ล้านครอบครัว (ข้อมูล: มูลนิธิที่ดินแห่งประเทศไทย) ข้อมูล
จากการจดทะเบียนคนจนของกระทรวงมหาดไทย ปี 2550 ระบุว่า มีประชาชนมาลง ทะเบียนใน

เรื่องปัญหาที่ดินท ากินประมาณ 4 ล้านราย แบ่งเป็นคนไม่มีที่ดิน 1.3 ล้านราย มีที่ดินท ากินอยู่บ้าง

แต่ไม่พอท ากิน 1.64 ล้านราย ขอใช้ที่ดินรัฐและต้องการถือครองที่ดินรัฐประมาณ 4 แสนกว่าราย

การกระจุกตัวของที่ดินเอกสารสิทธิ์ ข้อมูลจากการส ารวจของมูลนิธิสถาบันที่ดิน ได้

ชี้ให้เห็นปัญหาการกระจุกตัวของการถือครองที่ดินไว้ ตั้งแต่ปี 2545 ซึ่งพบว่า ขนาดของแปลงที่ดิน
ในประเทศไทยส่วนมาก (ร้อยละ 87) มีเนื้อที่ไม่เกิน 5 ไร่ และ มีแปลงที่ดินขนาดใหญ่เกิน 100 ไร่

ต่อแปลง ประมาณร้อยละ 5 และมีการกระจุกตัวของที่ดินกระจายอยู่ ทั่วไป ซึ่งการกระจุกตัวของ

ที่ดินนั้นแบ่งเป็น 2 ลักษณะคือ การถือครองที่ดินแปลงเดียวที่มีขนาดเกิน 200 ไร่ (concentration of

land size) และการที่ผู้ถือครองรายเดียวมีที่ดินหลายแปลง (concentration of ownership) ซึ่งที่ดิน
หลายแปลงที่ถือครองนั้นอาจอยู่ในอ าเภอเดียวกันและต่างอ าเภอ แต่มีพื้นที่ถือครอง รวมกันเกิน

200 ไร่ และการครอบครองที่ดินเอกสารสิทธิกว่า 90 เปอร์เซนต์ กระจุกตัวอยู่กับกลุ่มบุคคล และ

นิติบุคคล 50 ราย ในสัดส่วน 10 เปอร์เซนต์ของประชากรทั้งประเทศ
ในปี 2555 ข้อมูลการถือครองที่ดินที่มีเอกสารสิทธิประเภทโฉนดที่ดินของกรมที่ดิน มีผู้ถือ

ครองที่ดิน น้อยกว่า 5 ไร่ มีสัดส่วนร้อยละ 72.07 ในขณะที่ผู้ที่ถือครองที่ดินตั้งแต่ 50 ไร่ขึ้นไป มี

สัดส่วนเพียงร้อยละ1.02 นอกจากนี้ หากแบ่งผู้ถือครองที่ดินออกเป็น 10 กลุ่ม ตามขนาดการถือ

ครองที่ดิน พบว่าผู้ถือครอง ที่ดินร้อยละ 10 ที่มีการถือครองที่ดินมากที่สุด มีส่วนแบ่งการถือครอง
ที่ดินมากกว่าร้อยละ 60 ของพื้นที่ทั้งหมด โดยถือครองที่ดินเฉลี่ยคนละมากกว่า 100 ไร่ ในจ านวน

นี้ ผู้ถือครองที่ดินที่มีขนาดใหญ่ที่สุด คือ จ านวน 631,263 ไร่ ในขณะที่ผู้ถือครองที่ดินอีกร้อยละ 10

ที่เหลือ มีส่วนแบ่งการถือครองที่ดินไม่ถึงร้อย ละ 40 ของพื้นที่ทั้งหมด โดยถือครองที่ดินเฉลี่ยราย
ละไม่เกิน 1 ไร่ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงการกระจุกตัวของ การถือครองที่ดินอย่างมาก ที่ดินเหล่านี้ถูก

ปล่อยทิ้งร้างไว้โดยไม่ท าประโยชน์ มีมากถึง 48 ล้านไร่ (ข้อมูล ปี 2553) ท าให้เกิดการสูญเปล่าทาง

เศรษฐกิจขั้นต ่า 127,384.03 ล้านบาท เพราะที่ดินเป็นที่ดินที่ถูกกว้าน ซื้อเพื่อเก็งก าไร โดยไม่ได้
น ามาใช้ประโยชน์จริง

ปัญหาการจัดการที่ดินประเภทต่างๆ ของรัฐ การประกาศก าหนดให้เป็นที่ดินของรัฐนั้น

แบ่งได้เป็น ที่ดินของรัฐที่สงวนไว้เพื่อการใช้ประโยชน์ ร่วมกันในพื้นที่ทั้งแก่รัฐและแก่ประชาชน