Page 43 - kpi19842

“กระบวนการเป็นผู้น าแบบทางการและการมีส่วนร่วมทางการเมืองท้องถิ่นของกลุ่มชาติพันธุ์ชาวไทยภูเขา กรณีศึกษากลุ่มชาติพันธุ์
ชาวไทยภูเขา อ าเภอคลองลาน จังหวัดก าแพงเพชร” โดย โอกามา จ่าแกะ ผศ.ณัฏฐวุฒิ ทรัพย์อุปถัมภ์ ชลกานดาร์ นาคทิม

วัฒนธรรมก็จริง แต่ไม่เสมอภาค ซึ่งสอดคล้องกับที่อาจารย์อานันท์กล่าวว่า ในสังคมพหุวัฒนธรรมนั้น
มีความสัมพันธ์เชิงอ านาจที่มีการต่อรอง ปกป้องรักษาผลประโยชน์ของตนเอง

เมื่อเราพิจารณาสังคมพหุวัฒนธรรมในมุมมองของความสัมพันธ์เชิงอ านาจต้องเข้าใจเกี่ยวกับ
ฐานคิด 3 แนวคิด ที่เชื่อมโยงกันนั่นคือ วัฒนธรรม ชาติพันธุ์ และอัตลักษณ์

2.2.1 กระบวนทัศน์วัฒนธรรมชาติพันธุ์

1) Primordial คือ ความเป็นดั่งเดิม
2) Instrumentalism คือ ความเป็นชาติพันธุ์เสมือนเครื่องมือ หรือบทบาท ซึ่งชาติพันธุ์

แสดงบทบาทอะไร ดังที่ E.Leach ได้ค้นพบว่าชาวฉานและคะฉิ่น นั้นไม่มีอัตลักษณ์ที่ตายตัว อธิบายว่า

ความเป็นฉานและความเป็นคะฉิ่น ไม่ติดตัวมาตั้งแต่เกิด แต่ขึ้นอยู่กับสภาพสังคมเป็นอย่างไร บริบทและ
เงื่อนไขเป็นอย่างไร ซึ่งหมายถึงว่าสถานภาพจะถูกหล่อหลอมมาที่หลัง ดังนั้นชาติพันธุ์เป็นเครื่องมือ

อย่างหนึ่ง

3) Constructionist คือ อธิบายว่าวัฒนธรรมหรือชาติพันธุ์นั้นถูกประกอบสร้างขึ้น
หรือสื่อขึ้นมา ดังที่ F.Barth (1969) สงสัยว่าท าไมกลุ่มชาติพันธุ์สร้างพรมแดนเพื่อก าหนดตัวเอง ชาติพันธุ์

ไม่ต้องการให้คนอื่นมาบอกว่ามีอัตลักษณ์อย่างไร แต่ชาติพันธุ์ต้องการบ่งบอกกับคนอื่นๆ เพื่อจัดการ

ความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่ม

ในปัจจุบันแนวคิดว่าด้วย การประกอบสร้าง (Constructionist) ได้ถูกใช้และเป็นที่ยอมรับ

อย่างกว้างขวาง เพราะว่าเป็นการมองชาติพันธุ์ว่าเป็นการสร้างความสัมพันธ์เชิงอ านาจ มีการสร้าง
สัญลักษณ์แบบตัวแทน เพื่อเป็นการก าหนดความสัมพันธ์กับคนอื่น วัฒนธรรมก็เป็นเรื่องความสัมพันธ์แบบ

เชิงอ านาจ ซึ่งความสูงต่ าของความสัมพันธ์ขึ้นอยู่กับบริบทและเงื่อนไขนั้นๆ เช่น เรื่องป่าชุมชน ที่ชาว
กะเหรี่ยงพยายามเรียกร้องต่อสู้และนิยามว่าเป็นการอนุรักษ์จัดการป่าแบบวัฒนธรรม ซึ่งก็แสดงให้เห็นว่า

เป็นการนิยามเพื่อใช้ในการต่อรอง และเห็นความสัมพันธ์เชิงอ านาจอย่างไรก็ตามเราจะเห็นว่าผู้คนที่เป็น
ชายขอบ ที่ไม่มีสิทธิทางสังคมหรือการเข้าไม่ถึงทรัพยากรหรือการถูกมองว่าเป็นคนอื่น โดยที่คนกลุ่มใหญ่

นิยามให้แก่ผู้คนเหล่านั้น เช่น การที่รัฐนิยามว่า คนที่อยู่บนดอยเป็นชาวเขา ในการนิยามนี้ไม่ได้รับการ

ยอมรับจากผู้คนเหล่านั้น แต่ในขณะเดียวกันก็มีการสร้างอัตลักษณ์ตนเองขึ้นมาใหม่ ให้กลุ่มต่างๆ ยอมรับ
เพื่อให้อยู่ร่วมกันในสังคมอย่างสันติ ไม่มีอคติต่อกัน

สรุป ชาติพันธุ์สัมพันธ์ ก็คือ ความสัมพันธ์เชิงอ านาจ ที่กลุ่มหนึ่งแสดงอ านาจเหนือกว่าอีกกลุ่ม
หนึ่ง และอีกกลุ่มแสดงการตอบโต้ การสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับชาติพันธุ์นั้น ทฤษฏีที่นิยมใช้มาก คือ

ทฤษฎีประกอบสร้าง (Construction) ที่ชี้ให้เห็นถึงความสัมพันธ์เชิงอ านาจ มีการสร้างสัญญลักษณ์

สร้างภาพตัวแทน เหล่านี้เพื่อใช้ในการต่อรองระหว่างกลุ่ม แต่อย่างไรก็ตามก็ต้องดูที่บริบททางสังคมที่มี
ส่วนในการก าหนดอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ ดังเช่นต้องพิจารณาชุมชนนั้นว่าเป็นลักษณะเปิดหรือปิด หรือ

42