Page 322 - kpi17968

311

คือ การมีชีวิตอยู่รอดและมีชีวิตที่ดี บางแห่งอาจเรียกคนเช่นนั้นว่า ผู้ใหญ่บ้าน

เจ้าเมืองหรือ พระเจ้าแผ่นดิน ฯลฯ ซึ่งจะลงโทษคนลักขโมย คนที่ละเมิดสิทธิ์
ของผู้อื่น หรือละเมิดต่อธรรมชาติจนเป็นอันตรายต่อเป้าหมายของชีวิต (เช่น
กฎหมายทางเหนือลงโทษคนถมบ่อน้ำ กฎหมายภาคกลางลงโทษคนทำเฝือก

49
กั้นทางน้ำ ฯลฯ)”
ในแง่นี้ จึงกล่าวได้ว่า สำหรับ นิธิ นั้น ความหมายที่เป็นแก่นแท้ของ

การเมืองก็คือ การจัดสรรแบ่งปันทรัพยากร เป็นกลไกที่ขาดไม่ได้ในทุกกลุ่มคน
นับตั้งแต่สมัยหินและนับตั้งแต่ครอบครัว ชมรม กลุ่มมิตรสหาย ฯลฯ เมื่อใด
ก็ตามที่มนุษย์ไม่ได้อยู่คนเดียว เมื่อนั้นก็มีความจำเป็นที่กลุ่มคนเกิน 1 คน

ต้องสร้างกลไกที่สลับซับซ้อนสำหรับการจัดสรรและแบ่งปันทรัพยากร ใครจะ
ได้กิน กินอะไร กินเมื่อไร กินในเงื่อนไขอะไร หรือใครจะได้ใช้ที่ดิน ใช้ที่ดิน
ส่วนไหน ใช้เมื่อไร และใช้ในเงื่อนไขอะไร
50

และเมื่อรวมความทั้งหมดที่กล่าวมานี้ นิธิ จึงสรุปว่า “ระบบความสัมพันธ์
ของคนกับคน และคนกับธรรมชาติ” ที่มุ่งบรรลุเป้าหมายของการมีชีวิตรอด
51
และมีชีวิตที่ดีของมนุษย์ ก็คือวัฒนธรรมนั่นเอง และมนุษย์ก็ไม่ได้สร้าง
‘วัฒนธรรม’ หรือระบบความสัมพันธ์ดังกล่าวขึ้นใหม่ทุกชั่วอายุคน แต่มักจะ
รับตกทอดกันมาจากอดีต “ทั้งนี้เพราะเป็นไปไม่ได้ด้วยซ้ำที่คนทุกชั่วอายุจะ

สร้างระบบความสัมพันธ์ (วัฒนธรรม – ผู้วิจัย) ขึ้นใหม่เอง เพราะระบบความ
สัมพันธ์หรือวัฒนธรรมมีความซับซ้อนมาก ดังที่ได้กล่าวแล้ว ต้องอาศัยการ
ถ่ายทอดปลูกฝังกันเป็นเวลานานมาก (เมื่อเทียบกับสัตว์) กว่าจะสามารถ

ดำเนินชีวิตในระบบความสัมพันธ์หนึ่งได้อย่างดี ไม่พักต้องพูดถึงว่าจะสร้างขึ้น

49 เพิ่งอ้าง, หน้า 5.
50 นิธิ เอียวศรีวงศ์, “วัฒนธรรมทางการเมืองของคนชั้นกลางไทย” (คัดและตัดตอนจาก
ปาฐกถาเรื่องวัฒนธรรมทางการเมืองไทย แสดงที่ศูนย์ประชุมสหประชาชาติ จัดโดยสถาบัน
พระปกเกล้า เมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2550 ตีพิมพ์ในหนังสือรวมบทความ รากหญ้า
สร้างบ้านคนชั้นกลางสร้างเมือง ทางออกของ “ภาคประชาชน” ในการแสดงจุดร่วมบนเวที
การเมืองยุคใหม่ (กรุงเทพฯ: มติชน: 2552) หน้า 97.
51 “วัฒนธรรมคือระบบความสัมพันธ์” อ้างแล้ว, หน้า 6.

การประชุมกลุมยอยที่ 2