Page 264 - kpi17968

253

เป็นการตอบแทน ทัศนะเช่นนี้นับเป็นอุปสรรคสำคัญประการหนึ่งของการใช้

หลักนิติธรรมในสังคมไทย เพราะความสัมพันธ์ในระบบอุปถัมภ์เป็นความสัมพันธ์
ที่ไม่เสมอภาคและขาดเสรีภาพในการแลกเปลี่ยน อีกทั้งการใช้เส้นสายยังนำไปสู่
การละเมิดกฎหมายหรือกฎระเบียบต่างๆ อีกด้วย นอกจากนี้ความหมายของ

“ความเป็นไทย” กระแสหลักที่ถือว่าพุทธศาสนาเป็นหัวใจของ “ความเป็นไทย”
ยังทำให้ชนชั้นสูงและชนชั้นกลางให้ความสำคัญแก่การปกครองโดย “คนดี” ที่ให้
ความช่วยเหลือแก่ประชาชนด้วยความเมตตาเอื้ออาทร ทำให้ไม่ตระหนักว่าสิทธิ

และอำนาจของประชาชนมีความสำคัญอย่างสูงต่อการเข้าถึงทรัพยากรและการ
พัฒนาคุณภาพชีวิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคทุนนิยม-โลกาภิวัตน์ที่มีการแย่งชิง
ทรัพยากรสูงขึ้นมาก 40

มรดกสำคัญประการหนึ่งที่เป็นผลมาจากความหมายของ “ความเป็นไทย”
คือการให้ความสำคัญแก่ระเบียบ ความสงบสุข ความมั่นคง และความเจริญ

ก้าวหน้าของชาติ ที่จะเกิดขึ้นได้เมื่อชาวบ้านหรือประชาชนส่วนใหญ่ยอมรับ
สถานภาพเดิม และทำหน้าที่ต่างๆ ของตนโดยไม่เรียกร้องสิทธิและ “ไม่เอิบเอื้อม
ก้าวก่ายหน้าที่ของคนอื่น” และยังเห็นว่าถ้าหากปล่อยให้ชาวบ้านที่ยังด้อยใน

อารยธรรมได้รับสิทธิและเสรีภาพมากเกินไปก็จะนำไปสู่ความปั่นป่วนวุ่นวาย
ต่างจากชนชั้นสูงและชนชั้นกลางที่สามารถใช้สิทธิและเสรีภาพอย่างเหมาะสม
เพราะมีความรู้และปัญญา มีความเข้าใจว่าอะไรถูก อะไรผิด อะไรดี อะไรชั่ว

41
มากกว่า เมื่อประกอบกับการใช้สิทธิและเสรีภาพในการชุมนุมของชาวบ้าน
ในระยะหลายทศวรรษที่ผ่านมามักใช้วิธีปิดถนนหรือเข้ามาชุมนุมในกรุงเทพฯ
เป็นเวลานานๆ เนื่องจากขาดกลไกเชิงสถาบันในการต่อสู้หรือต่อรองกับรัฐและ

กลุ่มทุน ซึ่ง “การเมืองภาคประชาชน” ในลักษณะดังกล่าวนี้กระทบกระเทือนต่อ
ความปรกติสุขในชีวิตและความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจซึ่งชนชั้นกลางให้ความ
สำคัญอย่างมาก ทำให้เกิดความรู้สึกไม่พอใจและต่อต้านการเคลื่อนไหวของ

ชาวชนบทมากขึ้น

40 โปรดดู สายชล สัตยานุรักษ์, คึกฤทธิ์กับประดิษฐกรรม “ความเป็นไทย” เล่ม 2,
กรุงเทพฯ: มติชน, 2550. และ สายชล สัตยานุรักษ์, 10 ปัญญาชนสยาม เล่ม 2 ปัญญาชน
หลังการปฏิวัติ 2475 (อ้างแล้ว).
41 เรื่องเดียวกัน.

การประชุมกลุมยอยที่ 2