Page 524 - kpi17073

การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 16 523

ความเป็นพลเมืองกับการมีส่วนร่วมทางการเมืองในทุกระดับ

สำหรับความเป็นพลเมืองนั้น นอกจากจะสามารถนำไปเชื่อมโยงกับประเด็นทุนทางสังคม
เพื่อสร้างระบอบการปกครองแบบประชาธิปไตยให้มีประสิทธิภาพได้แล้ว ยังสามารถนำไปมอง

ร่วมกับวิธีการสำคัญที่ถูกกำหนดไว้ในการปกครองระบอบประชาธิปไตยได้ด้วย นั่นคือ การมีส่วน
ร่วมทางการเมืองของประชาชน ซึ่งการมีส่วนร่วมนี้ถือเป็นเครื่องมือหลักที่ประชาชนจะได้ใช้
อำนาจอธิปไตยตามรัฐธรรมนูญในการร่วมกันกำหนดอนาคตของประเทศว่าจะเดินหน้าอย่างไร

ต่อไป โดยถวิลวดี บุรีกุล (2548) ได้ชี้ให้เห็นถึงกระบวนการมีส่วนร่วมไว้ดังนี้

แผนภาพที่ 2 รูปแบบกระบวนการมีส่วนร่วม
นภาพที่ 2 รูป บบกระบวนการมีสวนรวม

มีสวนรวมในการ

วาง น

มีสวนรวมในการ
กระบวนการ 2 มีสวนรวมในการ
ติ ตาม
มีสวนรวม ปฏิบัติ ําเนินงาน

มีสวนรวมในการ

จั สรร ลประ ยชน

วิลว ี บุรีกุล, 25 , น

จากแผนภาพข้างต้น แสดงให้เห็นว่า การมีส่วนร่วมนั้นมีลักษณะเป็นกระบวนการที่มีความ
จาก นภาพ างตน ส งใ เ นวา การมีสวนรวมนั นมีลัก ะเป นกระบวนการที่มีความตอเนื่อง มิใชภาพ
ต่อเนื่อง มิใช่ภาพตัดตอนเพียงตอนใดตอนหนึ่ง ทั้งนี้ การมีส่วนร่วมทางการเมืองถือเป็นสิ่งที่
ตั ตอนเพียงตอนใ ตอน น ่ง ทั งนี การมีสวนรวมทางการเมือง ือเป นสิ่งที่เกี่ยว องกับความเป นพลเมืองในการ
เกี่ยวข้องกับความเป็นพลเมืองในการปกครองระบอบประชาธิปไตยอย่างไม่สามารถแยกออกจาก
ปกครองระบอบประชาธิปไตยอยางไมสามาร ยกออกจากกันไ  เนื่องจากพลเมืองจําเป นตองเ าไปมีสวนรวมใน
กันได้ เนื่องจากพลเมืองจำเป็นต้องเข้าไปมีส่วนร่วมในการปกครองประเทศทุกระดับ ตั้งแต่ระดับ
การปกครองประเทศทุกระ ับ ตั ง ตระ ับจุลภาคไป งระ ับม ภาค ทั งนี ก เพื่อใ การบริ ารประเทศเป นไป วย
จุลภาคไปถึงระดับมหภาค ทั้งนี้ก็เพื่อให้การบริหารประเทศเป็นไปด้วยความยุติธรรม เป็นธรรม
ความยุติธรรม เป นธรรม ละ ปรงใส ่งคําวา การเมืองนั น ทที่จริง ลวมิไ เป นเรื่อง องนักการเมือง ตการเมือง
และโปร่งใส ซึ่งคำว่า การเมืองนั้น แท้ที่จริงแล้วมิได้เป็นเรื่องของนักการเมือง แต่การเมืองเป็น
เรื่องของประชาชนผู้เป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตยทุกคน เพราะหากแปลคำว่า การเมือง ในภาษาอมจะ
เป นเรื่อง องประชาชน ูเป นเจา องอํานาจอธิปไตยทุกคน เพราะ าก ปลคําวา การเมือง ในภา าไทย ลว ย
เ นวา การเมืองมีนัยยะที่สื่อ งการบริ ารรัฐกิจตาง ภายในเมือง ่งประชาชนทุกคนจะตองเ ามารวมกันบริ าร
ไทยแล้ว ย่อมจะเห็นว่า การเมืองมีนัยยะที่สื่อถึงการบริหารรัฐกิจต่างๆ ภายในเมือง ซึ่งประชาชน
ทุกคนจะต้องเข้ามาร่วมกันบริหารจัดการ แม้ว่าในความเป็นจริงแล้ว ประชาชนทุกคนจะไม่
จั การ มวาในความเป นจริง ลว ประชาชนทุกคนจะไมสามาร เ าไปทําการบริ ารไ  ยตรงก ตาม ตประชาชน
สามารถเข้าไปทำการบริหารได้โดยตรงก็ตาม แต่ประชาชนทั้งหลายก็มีสิทธิที่จะเข้าไปมีส่วนร่วม
ทั ง ลายก มีสิทธิที่จะเ าไปมีสวนรวมในการกํา น อนาคต องประเทศชาติไ ตามที่รัฐธรรมนูญกํา น ไว ยการ
ในการกำหนดอนาคตของประเทศชาติได้ตามที่รัฐธรรมนูญกำหนดไว้ โดยการมีส่วนร่วมของ
มีสวนรวม องประชาชนอันเป น นทางที่สําคัญอยาง น ่ง องการปกครองระบอบประชาธิปไตยนั นมีเนื อ า ลักอยู
ประชาชนอันเป็นหนทางที่สำคัญอย่างหนึ่งของการปกครองระบอบประชาธิปไตยนั้นมีเนื้อหาหลัก
ที่การใ คุ คากับความคิ ละการกระทํา องบุคคล ตละคนเป นสําคัญ เนื่องจากกอนที่การปกครองระบอบ
อยู่ที่การให้คุณค่ากับความคิด และการกระทำของบุคคลแต่ละคนเป็นสำคัญ เนื่องจากก่อนที่การ
ประชาธิปไตยจะมีการเนนใ ประชาชนเ ามามีสวนรวมไ นั น การปกครองระบอบประชาธิปไตยยอมตองมี ลักคิ การประชุมกลุ่มย่อยที่ 5
ปกครองระบอบประชาธิปไตยจะมีการเน้นให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมได้นั้น การปกครอง
ที่เชื่อในความสามาร ในการตั สินใจกระทําการอยางใ อยาง น ่ง องประชาชนเสียกอน กลาวอีกนัย น ่งคือ การ

ปกครองระบอบประชาธิปไตยจะตองมองเ นศักยภาพที่มีอยูในตัว องบุคคลทุกคน ลวเป อกาสใ บุคคล ส ง

ศักยภาพนั นออกมา ตราบใ ที่ไมไ ทําใ สวนรวมเกิ ความเ ือ รอน ละ ลักการตรงนี เองที่ทําใ การปกครอง
ระบอบประชาธิปไตยมีความ เ น ตกตางจากระบอบการปกครองอื่นอยางเ นไ ชั มวา การปกครองระบอบ

ประชาธิปไตยจะมีความเ มือนกับการปกครองระบอบอื่นตรงที่การมุงเ าไปจั การความสัมพันธระ วางบุคคล

ตาง ในสังคมก ตาม ตกลาวไ วา การปกครองระบอบประชาธิปไตยนั น ตกตางจากการปกครองระบอบอื่น ตรงที่
วิธีการ ละ กระบวนการ ในการเ าไปจั การความสัมพันธที่มุงเนนใ ประชาชนเป นใ ญในการอยูรวมกัน

นั่นเอง เรียกไ วา ลัก ะ ังกลาว ส งใ เ น งประชาธิปไตย บบมีสวนรวม ที่เป นการ

สมประชาธิปไตยทางตรงกับประชาธิปไตยทางออมเ า วยกัน เพื่อรัก าสวน บง องพื นที่ทางการเมืองใ 
ประชาชนไ เ ามีสวนรวมในกรอบที่สามาร รัก า ุลยภาพระ วางประชาธิปไตยทางตรงกับประชาธิปไตย

11