Page 56 - kpi16607

ดุลอำนาจ ในการเมืองการปกครองไทย

พัฒนาการประชาธิปไตยในกระแสโลก

หากพิจารณากระแสสังคมโลกร่วมสมัย เราอาจจะถือเอาระยะเวลาหลัง
จากความเปลี่ยนแปลงใหญ่ที่เกิดขึ้นในยุโรปตะวันออกและการแตกสลายของ

โซเวียตในปี พ.ศ. 2534 (ค.ศ. 1991) เป็นดังจุดเริ่มต้น ลัทธิการเมืองในมิติของ
กระแสโลกขณะนั้นจึงดูจะเหลืออยู่แต่เพียงลัทธิประชาธิปไตยเท่านั้น อีกทั้ง
การแตกสลายของรัฐคอมมิวนิสต์ที่เกิดขึ้นเช่นนั้น ยังส่งผลให้ประชาธิปไตย
กลายเป็นลัทธิทางการเมืองที่ไม่อาจจะท้าทายได้ในยุคปัจจุบัน จนนักวิชาการอย่าง

ฟูกูยามา (Francis Fukuyama) เรียกปรากฏการณ์เช่นนี้ว่าเป็นดัง “การสิ้นสุด
ของประวัติศาสตร์” (The End of History)

ความเปลี่ยนแปลงเช่นนี้ ทำให้ต้องสนใจกับพัฒนาการของประชาธิปไตย
ที่เกิดขึ้นในกระแสการเมืองของโลก เพราะกำเนิดและพัฒนาการของอุดมการณ์

ทางการเมืองเป็นสิ่งที่แยกไม่ออกจากกระแสการเมืองโลกในแต่ละช่วงเวลา ดังนั้น
สำหรับประชาธิปไตยสมัยใหม่ (Modern Democracy) แล้วก็อาจจะต้องตัดแบ่ง
4 ช่วงเวลา โดยเราอาจไม่จำเป็นต้องย้อนกลับไปสู่ประชาธิปไตยดั้งเดิมแบบเช่น

ในยุคกรีก แต่อาจถือได้ว่าประชาธิปไตยสมัยใหม่นั้นเริ่มขึ้นจากการปฏิวัติทาง

การเมืองและสังคมที่เกิดขึ้นในสังคมตะวันตกตั้งแต่ตอนปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18
เป็นต้นมา ฉะนั้น หากย้อนกลับไปมองพัฒนาการของประชาธิปไตยตั้งแต่ตอน
ปลายศตวรรษที่ 18 จนถึงปัจจุบัน ก็อาจจะเห็นถึงพัฒนาการ 4 ช่วงใหญ่ๆ ซึ่งใน

แต่ละช่วงจะมีลักษณะของพลังที่แตกต่างกันในการสร้างประชาธิปไตย 4

คลื่นประชาธิปไตยลูกแรก

ประชาธิปไตยสมัยใหม่ในยุคเริ่มแรกนั้น อาจจะต้องถือว่าเริ่มจากการ

ปฏิวัติฝรั่งเศสในปี พ.ศ. 2332 (ค.ศ. 1789) และการต่อสู้เพื่อเอกราชของ
สหรัฐฯ ในปี พ.ศ. 2319 (ค.ศ. 1776) ความหมายที่ชัดเจนของประชาธิปไตย

4 ดูพัฒนาการประชาธิปไตยในกระแสโลกจาก Dirk Berg-Schlosser, “Long Waves and
Conjunctures of Democratization,” in Christian W. Haerpfer, et al., Democratization
(Oxford: Oxford University Press, 2009).

สถาบันพระปกเกล้า