Page 122 - kpi16607
P. 122
ดุลอำนาจ ในการเมืองการปกครองไทย
รัฐบาลผสม ทำให้ไม่สามารถผลักดันนโยบายสำคัญต่าง ๆ ได้ ประการที่สอง
รัฐธรรมนูญดังกล่าวได้นำเอาระบบเลือกตั้งเป็นแบบบัญชีรายชื่อ (party list)
ซึ่งใช้ประเทศเป็นเขตเลือกตั้งเป็นครั้งแรก โดยระบบเลือกตั้งดังกล่าวเอื้อต่อ
การนำเสนอนโยบายในระดับประเทศ แทนนโยบายสร้างโครงสร้างพื้นฐาน เช่น
ตัดถนน หรือขุดคลองในระดับจังหวัดแบบเดิม ซึ่งเป็นนโยบายที่มากับการ
เลือกตั้งแบบเขตเล็ก
การเลือกตั้งตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2540 จึงทำให้
พรรคการเมืองต่างๆ สามารถนำเสนอนโยบายในระดับประเทศ เพื่อแข่งขันกันได้
อย่างแท้จริงเป็นครั้งแรก โดยประชาชนมีความเชื่อมั่นมากกว่าในอดีตว่า นโยบาย
ที่ใช้ในการหาเสียงเลือกตั้งนั้นจะสามารถนำไปปฏิบัติได้จริงเมื่อมีการจัดตั้งรัฐบาล
เพราะฝ่ายบริหารมีความเข้มแข็งมากขึ้น ดังนั้นการเกิด “นโยบายประชานิยม”
ในช่วงหลังปี พ.ศ. 2540 มากขึ้น จึงมีเหตุผลมาจากปัจจัยด้านอุปทานด้วย
114
5. รัฐธรรมนูญกับแนวนโยบายพื้นฐานแห่งรัฐ
หากประชาธิปไตยในสังคมที่มีความเหลื่อมล้ำสูงมีแนวโน้มที่จะทำให้เกิด
นโยบายประชานิยม ซึ่งเสี่ยงต่อการสร้างความเสียหายต่อฐานะทางการคลังและ
ระบบเศรษฐกิจของประเทศแล้ว จะมีเครื่องมือใดในระบอบประชาธิปไตยหรือไม่ที่
จะช่วยป้องกันผลเสียจากนโยบายประชานิยม? รัฐธรรมนูญเป็นเครื่องมือที่สำคัญ
ประการหนึ่งด้วยหรือไม่และอย่างไร? ด้วยบทบัญญัติในลักษณะใด?
เมื่อดูอย่างผิวเผินแล้ว บทบัญญัติในหมวด “แนวนโยบายพื้นฐานแห่งรัฐ”
น่าจะเป็นส่วนของรัฐธรรมนูญที่มีความเกี่ยวข้องกับการดำเนินนโยบายต่างๆ ของ
รัฐ รวมทั้งนโยบายประชานิยมมากที่สุด ทั้งนี้การศึกษาของผู้เขียนมาพบว่า
บทบัญญัติในหมวดดังกล่าวได้มีเนื้อหาเพิ่มขึ้นมาก เช่น หากนับเป็นจำนวน
นโยบาย ก็จะพบว่ามีจำนวนเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ จาก 17 นโยบายในรัฐธรรมนูญ
แห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2492 เป็น 50 นโยบายในรัฐธรรมนูญแห่ง
ราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2550 ดังที่แสดงในภาพที่ 1
สถาบันพระปกเกล้า
