Page 127 - kpi16607
P. 127
ดุลอำนาจ ในการเมืองการปกครองไทย
แต่ก็ไม่ได้ผ่านกระบวนการงบประมาณตามปรกติ ซึ่งทำให้เกิด
ภาพลวงตาว่า รัฐบาลไทยไม่ได้ขาดดุลงบประมาณในปีที่กู้เงินนั้น
4. การสร้างเงินเฟ้อในระดับสูง โดยสั่งให้ธนาคารกลางพิมพ์ธนบัตร
จำนวนมากเข้าสู่ระบบ ซึ่งเป็นวิธีหนึ่งที่รัฐบาลสามารถใช้ลดภาระหนี้
ภาครัฐได้ เนื่องจากเมื่อเกิดเงินเฟ้อในระดับสูงแล้ว มูลหนี้ที่แท้จริง
หลังหักด้วยเงินเฟ้อจะมีค่าลดลง วิธีการนี้เป็นปัญหาเพราะการเกิด
เงินเฟ้อในระดับสูงนั้นก่อให้เกิดผลเสียทางเศรษฐกิจเป็นอย่างมาก
หัวใจในการป้องกันการดำเนินการต่างๆ ที่กล่าวมาข้างต้นคือ การสร้าง
วินัยทางการเงินและการคลัง ทั้งนี้ แนวทางหลักในการสร้างวินัยทางการเงินคือ
การให้ธนาคารกลางมีความเป็นอิสระในการดำเนินงาน ซึ่งแม้ยังจะอยู่ภายใต้
กรอบนโยบายจากรัฐบาล ก็จะไม่ถูกรัฐบาลสั่งให้พิมพ์ธนบัตรจำนวนมากเข้าสู่
ระบบเศรษฐกิจ การที่ธนาคารแห่งประเทศไทยมีความเป็นอิสระในการดำเนินงาน
ภายใต้การกำหนดเป้าหมายเงินเฟ้อ (inflation target) ของกระทรวงการคลัง 11
ทำให้ประเทศไทยสามารถรักษาวินัยการเงินไว้ได้ดี
ส่วนการมีวินัยทางการคลัง สามารถทำได้โดยการควบคุมการใช้จ่ายของ
ภาครัฐให้เหมาะสมกับรายได้ การศึกษาที่ผ่านมาโดย ศาสตรา สุดสวาท ชี้ว่า
นับตั้งแต่เกิดวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจเมื่อปี พ.ศ. 2540 ประเทศไทยอยู่ใน
สภาพขาดดุลงบประมาณมาโดยตลอด ยกเว้นในปี พ.ศ. 2548 (ดูภาพที่ 2)
โดยช่วงหลังวิกฤติการณ์ในปี พ.ศ. 2540 จะขาดดุลสูงมาก เพราะเก็บภาษี
ได้น้อย และต้องใช้จ่ายเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจ
อย่างไรก็ตาม ประเด็นที่ควรสนใจเป็นพิเศษก็คือ รัฐบาลไม่ได้ขาดดุล
งบประมาณเฉพาะเมื่อเศรษฐกิจอยู่ในช่วงขาลง หรือเกิดวิกฤตการณ์ทาง
เศรษฐกิจ ซึ่งมีความจำเป็นที่จะต้องกระตุ้นเศรษฐกิจเท่านั้น แต่ยังขาดดุลงบ
ประมาณในช่วงเศรษฐกิจขาขึ้นด้วย เพราะมีแรงกดดันให้รัฐบาลต้องกระตุ้น
เศรษฐกิจ หรือจัดทำโครงการประชานิยมอยู่ตลอด แม้ว่าการขาดดุลงบประมาณ
ของประเทศไทยยังอยู่ในระดับที่ไม่สูงมาก แต่หากปล่อยให้ขาดดุลต่อเนื่องไป
ในระยะยาว ก็จะทำให้หนี้สาธารณะสูงขึ้น จนถึงระดับที่อาจก่อให้เกิดจนเกิดเป็น
ปัญหาใหญ่หรือวิกฤติการณ์ทางการคลังได้
สถาบันพระปกเกล้า
