Page 128 - kpi16607

ดุลอำนาจ ในการเมืองการปกครองไทย

การศึกษาในต่างประเทศ พบว่า หากสัดส่วนหนี้สาธารณะต่อผลิตภัณฑ์

มวลรวมประชาชาติ (public debt/GDP) ของประเทศใดเพิ่มขึ้น อัตราดอกเบี้ย
ระยะยาวของประเทศนั้นก็จะปรับตัวสูงขึ้น ซึ่งจะมีผลทำให้ ภาระหนี้สาธารณะสูง
ขึ้นไปอีก เพราะมีภาระในการจ่ายดอกเบี้ยเพิ่มขึ้น การเพิ่มขึ้นของอัตราดอกเบี้ย

ยังทำให้อัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจลดลง ซึ่งทำให้สัดส่วนหนี้สาธารณะต่อ
GDP สูงขึ้นไปอีก โดยการศึกษาในต่างประเทศพบว่า หากสัดส่วนหนี้สาธารณะ
ต่อ GDP เพิ่มขึ้นร้อยละ 10 อัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจก็จะลดลงอย่างมีนัย

สำคัญ และอาจเกิดวิกฤติการณ์ทางการคลังได้
ภาพที่ 2 การขาดดุลงบประมาณของรัฐบาลไทย
ภาพที่ 2 การขาดดุลงบประมาณของรัฐบาลไทย

120

ที่มา: ศาสตรา สุดสวาสดิ์
ที่มา: ศาสตรา สุดสวาสดิ์

ในปจจุบัน ประเทศไทยมีกฎระเบียบที่กํากับวินัยทางการคลังอยูพอสมควร เชน พระราชบัญญัติวิธีการ
ในปัจจุบัน ประเทศไทยมีกฎระเบียบที่กำกับวินัยทางการคลังอยู่พอสมควร
งบประมาณ พ.ศ. 2502 ซึ่งกําหนดใหฝายบริหารในฐานะผูใชจายเงินงบประมาณตองจัดทํารางพระราชบัญญัติ
เช่น พระราชบัญญัติวิธีการงบประมาณ พ.ศ. 2502 ซึ่งกำหนดให้ฝ่ายบริหาร
งบประมาณรายจายประจําปเพื่อขอความเห็นชอบจากรัฐสภา และกําหนดเพดานการขาดดุลงบประมาณ เพื่อมิใหใช
ในฐานะผู้ใช้จ่ายเงินงบประมาณต้องจัดทำร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่าย
จายเงินงบประมาณเกินตัว นอกจากนี้ ยังมีพระราชบัญญัติหนี้สาธารณะ ซึ่งกํากับการสรางหนี้สาธารณะ และการค้ํา
ประจำปีเพื่อขอความเห็นชอบจากรัฐสภา และกำหนดเพดานการขาดดุล
ประกันการกูยืมของรัฐบาล ตลอดจนมีกรอบความยั่งยืนทางการคลัง ซึ่งตั้งเพดานสัดสวนหนี้สาธารณะตอ GDP แม
งบประมาณ เพื่อมิให้ใช้จ่ายเงินงบประมาณเกินตัว นอกจากนี้ ยังมีพระราชบัญญัติ
กรอบดังกลาวจะไมมีสภาพบังคับทางกฎหมายก็ตาม
หนี้สาธารณะ ซึ่งกำกับการสร้างหนี้สาธารณะ และการค้ำประกันการกู้ยืมของ
จุดออนที่สําคัญที่สุดในการรักษาวินัยทางการคลังของประเทศไทยก็คือ การขาดกฎระเบียบที่ชัดเจนในการ
รัฐบาล ตลอดจนมีกรอบความยั่งยืนทางการคลัง ซึ่งตั้งเพดานสัดส่วนหนี้
ควบคุมการใชเงินนอกงบประมาณ (off-budget expenditure) ซึ่งทําใหฝายบริหารสามารถใชเงินแผนดินได โดยไม
ตองผานกระบวนการงบประมาณ ระบบดังกลาวใหดุลพินิจสูงแกฝายบริหาร โดยหลายกรณีไมมีการถวงดุลจากรัฐสภา
สาธารณะต่อ GDP แม้กรอบดังกล่าวจะไม่มีสภาพบังคับทางกฎหมายก็ตาม
ซึ่งเปนผูแทนของประชาชน โดยนัยนี้การใชเงินนอกงบประมาณ จึงเปนการดําเนินการที่ขัดตอหลักการพื้นฐานของการ
ปกครองในระบอบประชาธิปไตย

การใชเงินนอกงบประมาณดวยวิธีการตางๆ เปนการหลบเลี่ยงกระบวนการงบประมาณแบบปกติ ซึ่งมีกลไกใน
สถาบันพระปกเกล้า
การตรวจสอบที่รัดกุมมากกวา เพราะจะหลุดพนจากขอจํากัดภายใตพระราชบัญญัติวิธีการงบประมาณ พ.ศ. 2502
การใชเงินนอกงบประมาณมีผลในการสรางภาระผูกพันทางการคลังในอนาคต (contingent fiscal liabilities) โดย
เกือบทุกกรณี เปนการดําเนินการโดยขาดการตรวจสอบถวงดุลจากรัฐสภา ประเด็นที่นาวิตกก็คือ การใชเงินนอก

12