Page 296 - kpi16531
P. 296
นวัตกรรมการพัฒนารายได้ 2
ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
มาตรา 50 และมาตรา 76 ซึ่งตามระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการดำเนินกิจการ
พาณิชย์ขององค์การบริหารส่วนจังหวัด พ.ศ. 2541 ที่ออกตามความในบทบัญญัติ
ดังกล่าวได้กำหนดให้ องค์การบริหารส่วนจังหวัดที่ประสงค์จะดำเนินกิจการพาณิชย์
จะต้องนำเสนอเป็นข้อบัญญัติต่อสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัด และข้อบัญญัติเกี่ยวกับ
กิจการพาณิชย์ต้องมีสาระสำคัญตามความในข้อ 7 ของระเบียบดังกล่าว ซึ่งอย่างน้อย
ต้องมีสาระสำคัญเกี่ยวกับเรื่องลักษณะการลงทุน ให้ระบุลักษณะของการลงทุนกิจการ
พาณิชย์ เช่น ลงทุนเอง หรือจัดตั้งนิติบุคคลขึ้นใหม่ หรือในรูปของสหการ หรือเอกชน
ร่วมลงทุน รวมทั้ง สัดส่วนของการถือหุ้นในกิจการพาณิชย์ดังกล่าวด้วย เห็นได้ว่า
กฎหมายและระเบียบดังกล่าวมีเจตนารมณ์ให้องค์การบริหาร ส่วนจังหวัด
มีอำนาจดำเนินกิจการเกี่ยวกับการพาณิชย์ซึ่งเป็นการดำเนินการที่มีผลประโยชน์
ในธุรกิจ เพื่อความเป็นอิสระ ความคล่องตัว และความมีประสิทธิภาพในการ
บริหารงานอย่างเอกชน แต่มิได้กำหนดให้อำนาจองค์การบริหารส่วนจังหวัดจัด
ตั้งนิติบุคคลขึ้นใหม่ แล้วดำเนินการบริหารจัดการเองทั้งหมดแต่อย่างใด ดังนั้น
การจัดตั้งบริษัท บริหารจัดการยางพาราภาคตะวันออก จำกัด ขององค์การบริหาร
ส่วนจังหวัดระยอง จึงเป็นการดำเนินการที่ขัดต่อเจตนารมณ์ของกฎหมาย อีกทั้ง การ
จัดตั้งนิติบุคคลตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์จะกระทำได้ ก็แต่บุคคล
ธรรมดาเท่านั้น
3. .2. ศักยภาพการดำเนินกิจการพาณิชย์และกิจการเพื่อสังคมโดยองค์กร
ปกครองส่วนท้องถิ่น
ผู้วิจัยเห็นว่าการดำเนินกิจการพาณิชย์ท้องถิ่นของไทยนอกจากจะมีข้อจำกัดทางกฎหมายที่
เป็นปัจจัยหลักต่อการบั่นทอนศักยภาพของการดำเนินกิจการพาณิชย์และกิจการเพื่อสังคม แต่ก็มี
สาเหตุจากศักยภาพในตัวขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเองด้วยเช่น
1) การเลือกรูปแบบกิจการพาณิชย์และกิจการเพื่อสังคม
จากการสำรวจผู้วิจัยพบว่าองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นไทยส่วนใหญ่ยังดำเนินกิจการ
พาณิชย์ในรูปแบบการดำเนินงานด้วยตนเองภายใต้โครงสร้างการบริหารงานขององค์กรปกครอง
ส่วนท้องถิ่นเพราะเป็นรูปแบบเดียวที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นดำเนินการมายาวนานและสามารถ
ทำได้โดยทันที เนื่องจากการจัดตั้งกิจการพาณิชย์ในรูปแบบอื่นทั้งแบบบริษัทจำกัดที่เป็นนิติบุคคล
เอกชนและองค์กรที่เป็นนิติบุคลมหาชนไม่สามารถทำได้เพราะข้อจำกัดทางกฎหมาย จึงทำให้วิธีการ
บริหารงานกิจการพาณิชย์ยังมีลักษณะความเป็นราชการที่ยึดถือกฎระเบียบ ขาดความคล่องตัว
และขาดการร่วมมือหรือร่วมทุนกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นหรือภาคเอกชน ส่วนกิจการพาณิชย์
ในรูปแบบบริษัทจำกัดกลับมีเพียงแห่งเดียวคือบริษัท กรุงเทพธนาคม จำกัดที่ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2498
ส่วนรูปแบบกิจการเพื่อสังคม แม้ว่าปัจจุบันกฎหมายไม่ได้ระบุข้อห้ามให้องค์กรปกครอง
ส่วนท้องถิ่นรูปแบบกิจการเพื่อสังคมเช่น 1). รูปแบบสหกรณ์ตามพระราชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ.
