Page 349 - kpi12821

ณรงค์เดช สรุโฆษิต

จึงถือเป็นมาตรการที่ขัดต่อหลักความได้สัดส่วน 88

นอกจากนี้ เมื่อพิจารณาต่อไปอีกว่า ยังคงมีอีกหลายมาตรการที่รุนแรงและ
กระทบเสรีภาพในการดำรงอยู่ของพรรคการเมืองน้อยกว่า แต่ก็สามารถทำให้บรรลุ

เป้าหมายของระบบการควบคุมตรวจสอบการใช้จ่ายเงินสนับสนุนได้เช่นเดียวกัน เช่น
การดำเนินคดีอาญาแก่หัวหน้าหรือกรรมการบริหารที่กระทำผิด การให้กรรมการพ้น
จากตำแหน่ง ฯลฯ ก็จะเห็นได้ชัดว่า การบัญญัติให้มีการยุบพรรคเพียงเพราะกระทำผิด
ในเรื่องเงินสนับสนุนเป็นการก้าวข้ามขั้นตอนการเลือกใช้มาตรการที่จำกัดสิทธิเสรีภาพ
ไล่เลียงไปตามลำดับจากน้อยไปหามาก อันเป็นนิติวิธีการปรับใช้หลักความ

ได้สัดส่วน

ยิ่งไปกว่านั้น ด้วยเหตุที่การยุบพรรคการเมืองย่อมกระทบโดยตรงต่อ

เสรีภาพของบรรดาสมาชิกทั้งปวงพรรคการเมืองนั้น ทั้งเสรีภาพในการดำรงอยู่และ
เสรีภาพในการดำเนินกิจกรรมทางการเมืองเป็นกลุ่ม (Collective Expression) ในนาม
ของพรรคการเมือง การยุบพรรคการเมืองอันเนื่องมาจากการไม่ใช้จ่ายเงินสนับสนุนให้
ถูกต้องตามกฎหมาย ไม่รายงาน รายงานเท็จ หรือการทุจริตโดยหัวหน้า กรรมการ และ

เจ้าหน้าที่พรรค ไม่กี่คน หรือแม้แต่คณะกรรมการบริหารพรรคส่วนมากจะร่วมกันทุจริต 1
ก็ตาม แต่ส่งผลกระทบในวงกว้างต่อสมาชิกทั้งหมด ซึ่งถูกปิดช่องทางการมีส่วนร่วม
แสดงออกซึ่งเจตนารมณ์ทางการเมือง ทั้งๆ ที่มิได้มีส่วนกระทำผิดด้วย ความผิดพลาด
อย่างมากที่สุดก็คือ สมาชิกเหล่านั้นละเลย ไม่ใส่ใจ หรือ “โง่” ไปเลือกคนไม่ดีให้เป็น

ผู้บริหารพรรค แต่ก็เห็นได้ชัดว่า “เป็นการบังคับเกินกว่าเหตุทำให้เกิดความเสียหาย
และเดือดร้อนแก่ผู้บริหารพรรคและสมาชิกพรรคที่ไม่เกี่ยวข้องกับการกระทำความ
ผิดดังกล่าว” 89

อนึ่ง แม้ว่ากฎหมายพรรคการเมืองปัจจุบัน จะเปิดช่องให้พรรคการเมือง
ที่ไม่จัดส่งรายงานเงินสนับสนุนภายในวันที่ 31 มีนาคม หรือจัดส่งเอกสารหลักฐาน

88 ร.ธ.น., ม. 29; และโปรดดู นิติวิธีในการตรวจสอบการจำกัดเสรีภาพตามหลักความได้สัดส่วน ใน บรรเจิด
สิงคะเนติ, หลักพื้นฐานของสิทธิเสรีภาพ และศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ตามรัฐธรรมนูญ, (กรุงเทพฯ: วิญญูชน
พิมพ์ครั้งที่ 2, 2547), น. 324; ซึ่งผู้วิจัยเห็นว่า นิติวิธีดังกล่าวไม่เพียงแต่จะใช้กับกรณีการกำหนดมาตรการจำกัด
เสรีภาพที่กำหนดไว้ใน “กฎ” หรือออกเป็น “คำสั่งทางปกครอง” เท่านั้น หากแต่จะต้องใช้กับขั้นตอนการบัญญัติ
“กฎหมาย” ด้วย

89 สรุปความเห็นของตุลาการเสียงข้างน้อย นายมานิต วิทยาเต็ม ที่ปรากฎในคำวินิจฉัยกลางคดีพรรค
เสรีประชาธิปไตย – ศร. ที่ 83/2547 ลงวันที่ 11 พฤศจิกายน 2547 [รจ. ล. 122 ต.64ก (8 สิงหาคม 2548)
น. 1 – 148] น. 12.