Page 284 - kpi12821

แนวทางปรับปรุงกฏหมายเกี่ยวกับการยุบพรรคการเมือง

ในกิจการต่างๆ อันเกี่ยวกับบุคคลภายนอกเท่านั้น ซึ่งกรณีเช่นนี้ กรรมการบริหารคนอื่น

จะกระทำการแทนหัวหน้าพรรคและมีผลผูกพันพรรคได้ ก็ต่อเมื่อมีการมอบหมายเป็น
28
หนังสือจากหัวหน้าพรรคเท่านั้น” โดยศาลรัฐธรรมนูญให้เหตุผลไว้ว่า การยุบ
พรรคการเมืองด้วยเหตุข้อนี้เป็นไป

“ในทำนองเดียวกันกับหลักความรับผิดของนิติบุคคลทั่วไปที่ว่า ถ้าผู้แทนของ
นิติบุคคลหรือผู้มีอำนาจทำการแทนนิติบุคคลไปกระทำการใดที่อยู่ในขอบ
วัตถุประสงค์ของนิติบุคคลนั้น แล้วก่อให้เกิดความเสียหายแก่บุคคลอื่น นิติบุคคลจัก
ต้องรับผิดชอบต่อการกระทำของผู้แทน หรือผู้มีอำนาจกระทำการแทนนิติบุคคลนั้น
ด้วย จะปฏิเสธความรับผิดชอบมิได้” 29

เหตุผลที่ศาลรัฐธรรมนูญยกขึ้นกล่าวไว้ข้างต้นนั้นสอดคล้องกับแนว
บรรทัดฐานของศาลฎีกาไทยและหลักกฎหมายของหลายๆ ประเทศในส่วนที่เกี่ยวกับ
หลักความรับผิดทางอาญาของนิติบุคคล ซึ่งผู้กระทำผิดเป็นผู้แทนนิติบุคคล หรือเป็น
30
ผู้รับมอบอำนาจจากผู้แทนนิติบุคคล และแม้ว่าผู้กระทำผิดจะเป็นเพียงลูกจ้างธรรมดาๆ

ของนิติบุคคลนั้นๆ ก็ตาม ก็ยังคงมีหลักความรับผิดทางอาญาในการกระทำของ
31
บุคคลอื่น ซึ่งอาจนำมาพิจารณาประกอบได้ โดยเฉพาะในกรณีที่นิติบุคคลเป็น
ผู้รับใบอนุญาตต่างๆ อาจต้องรับผิดในทางอาญา เพราะการกระทำของลูกจ้างที่กระทำ

ลงในทางการที่จ้าง นอกจากนั้น ยังสอดคล้องกับหลักความรับผิดทางแพ่งของ
32
28 สรุปความจาก คดีพรรคชาติไทย, เรื่องเดิม, น. 89; คดีพรรคมัชฌิมาธิปไตย, เรื่องเดิม, น. 11; คดีพรรค
พลังประชาชน, เรื่องเดิม, น. 17; นอกจากนี้ ในความเป็นจริง คงไม่มีหัวหน้าพรรคคนใดทำหนังสือมอบหมายให้
กรรมการบริหารพรรคไปดำเนินการทุจริตเลือกตั้งแน่ ปัญหานี้ ศาลรัฐธรรมนูญอธิบายไว้อย่างชัดแจ้งแล้ว ในคดี
พรรคพัฒนาชาติไทย พรรคแผ่นดินไทย และพรรคไทยรักไทย – ศร. ที่ 3 – 5/2550, เรื่องเดิม, น. 85.
29 คดีพรรคชาติไทย, เรื่องเดิม, น. 98; คดีพรรคมัชฌิมาธิปไตย, เรื่องเดิม, น. 16; คดีพรรคพลังประชาชน,
เรื่องเดิม, น. 23.

30 โปรดดู ประสิทธิ์ โฆวิไลกูล, คำอธิบายประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยนิติบุคคลและความ
รับผิดทางอาญาของนิติบุคคล, (กรุงเทพฯ: นิติธรรม, พิมพ์ครั้งที่ 2, 2549) น. 233 – 240; และ สุรศักดิ์ ลิขสิทธิ์
วัฒนกุล, ความรับผิดทางอาญาของนิติบุคคล, (กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2553) น. 69 –
79.

31 จิตติ ติงศภัทิย์, คำอธิบายประมวลกฎหมายอาญา ภาค 1, (กรุงเทพฯ : บริษัทกรุงสยามพริ้นติ้งกรุ๊ฟ
จำกัด, 2536) น. 477 – 488; และ เกียรติขจร วัจนะสวัสดิ์, กฎหมายอาญา ภาค 1 บทบัญญัติทั่วไป,
(กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ พลสยาม พริ้นติ้ง, 2551) น. 308 – 310.

32 โปรดดู สืบพงษ์ ศรีพงษ์กุล, ความรับผิดทางอาญาในการกระทำของบุคคลอื่น: การศึกษาทาง
กฎหมายเปรียบเทียบเกี่ยวกับความรับผิดของนายจ้างและผู้ถือใบอนุญาตโดยเฉพาะที่เกี่ยวกับประเทศไทย,
วิทยานิพนธ์นิติศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2532, น. 15 – 33, และ 76 – 99.