Page 219 - kpi12821

ณรงค์เดช สรุโฆษิต

สิ้นสภาพพรรคการเมือง (Liquidation) เชก – การเลิกพรรคการเมือง (Abolishment)

ฮอนดูรัส – การทำให้พรรคการเมืองสิ้นสุดลง (Termination) บัลแกเรีย – การยุบ
18
พรรคการเมือง (Dissolution) ฯลฯ

อนึ่ง แม้กฎหมายของบางประเทศจะมิได้บังคับให้พรรคการเมืองต้อง
จดทะเบียนก่อนดำเนินการ เช่น เยอรมนี แต่ก็ได้มีการบัญญัติบทนิยาม
“พรรคการเมือง” ไว้ในกฎหมายพรรคการเมือง (Parteiengesetz) ใช้ในการจำแนก
แยกแยะพรรคการเมืองออกจากการรวมกลุ่มทางการเมืองประเภทอื่นๆ เพื่อประโยชน์
ในการใช้บังคับกฎหมายฉบับต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น กฎหมายเลือกตั้ง

(Bundewahlgesetz) หรือกฎหมายสมาคม (Vereinsgesetz) ซึ่งก็น่าจะพออนุโลม
19
เทียบเคียงกับเหตุแห่งการสิ้นสภาพพรรคการเมืองตามกฎหมายไทยได้ ตัวอย่างเช่น
ศาลรัฐธรรมนูญเยอรมันเคยใช้บทนิยามนี้เป็นเครื่องชี้สถานะ “พรรคการเมือง” ของ

พรรคการเมืองหนึ่งว่าได้สิ้นสุดลงแล้ว เพราะมิได้ส่งสมาชิกลงสมัครเลือกตั้ง ส.ส. ทั้งใน
ระดับสหพันธ์และระดับมลรัฐ จึงไม่อยู่ในเขตอำนาจของศาลที่จะประกาศความไม่ชอบ
ด้วยรัฐธรรมนูญ และสั่งยุบพรรคการเมืองนั้นได้ หากแต่การยุบพรรคการเมืองดังกล่าว
เป็นอำนาจของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยแห่งสหพันธ์ตามกฎหมายสมาคม 20
1

อย่างไรก็ดี สำหรับปัญหาว่า เหตุแห่งการสิ้นสภาพพรรคการเมืองในแต่ละ
ข้อ หรือกระบวนการทำให้พรรคการเมืองสิ้นสภาพไป จะขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ
หรือไม่นั้น เป็นเรื่องที่ต้องพิจารณาโดยละเอียดเป็นข้อๆ ไป

18 South Korea: Political Parties Act No. 7683, Aug. 4, 2005, § 44; Ecuador: Ley de Partidos
Politicos, §§ 34 -35; Russia: Federal Law No. 95-FZ of July 11, 2001 on Political Parties, § 41;
Bulgaria: Political Parties Act, § 40; Czech Republic: Act of Law 424/1991 Coll., on association
in political parties and political movements, § 13; และ Honduras: Electoral Law and Political
Organizations, § 96.

19 อย่างไรก็ดี การสิ้นสถานะพรรคการเมืองตามบทนิยามในกฎหมายพรรคการเมืองเยอรมันนั้นมิได้กระทบ
ต่อสถานะนิติบุคคลของพรรคการเมือง หรือในกรณีที่การรวมกลุ่มดังกล่าวมิได้จดทะเบียนเป็นนิติบุคคล การ
วินิจฉัยให้พรรคการเมืองสิ้นสถานะดังกล่าว ก็มิได้กระทบต่อสถานะการรวมกลุ่มแต่อย่างใด เพียงแต่กลุ่มดังกล่าว
จะมิได้รับเอกสิทธิ์ในฐานะพรรคการเมืองตามรัฐธรรมนูญและกฎหมายที่เกี่ยวข้องเท่านั้น โปรดดู บทที่ 3
กฎหมายเยอรมันเกี่ยวกับการยุบพรรคการเมือง หน้า 79.
20 BVerfGE 91, 276 อ้างถึงใน Judith Wise, “Dissent and the Militant Democracy: the German
Constitution and the Banning of the Free German Worker Party,” University of Chicago Law
School Roundtable, Vol.5, 1998, น. 312 – 316.