Page 65 - kpiebook67011

64 ประชาธิปไตยในความคิดของฮันนาห์ อาเรนดท์

การเปิดเผยตัวตนผ่านค�าพูดและการแสดงตนนี้เป็นเสมือนการเกิดครั้งที่สอง (second birth)

106
ของมนุษย์จากการสอดแทรกตัวเองลงไปใน “โลก” ที่ผู้คนต่างสานสัมพันธ์ต่อกันและกันมาก่อน
โลกที่ว่านี้คือโลกของข่ายใยของความสัมพันธ์ที่มนุษย์ต่างมีต่อกันและกัน และเครือข่ายของความสัมพันธ์

เหล่านี้ต่างล้วนเกิดขึ้นจากการที่มนุษย์แต่ละคนเปิดเผยตนผ่านการแสดงตนและค�าพูดออกมาต่อผู้อื่น
และส�าหรับอาเรนดท์ความสัมพันธ์เหล่านี้ล้วนถูกถักทอขึ้นเป็นเรื่องราวที่ตัวแสดงแต่ละคนได้สรรสร้าง

ขึ้นมาเอง หากแต่มันก็ไม่ใช่เรื่องราวที่ตัวแสดงเหล่านี้เป็นผู้ทรงสิทธิขาดในการเล่าเรื่องราวที่เกิดขึ้นได้
เพราะความสัมพันธ์เหล่านี้หาใช่เขาผู้เดียวไม่ที่เป็นตัวก�าหนด หากแต่ถูกร่วมเขียนร่วมสร้างขึ้นโดยผู้อื่นด้วย

กล่าวอีกนัยหนึ่ง เรื่องราวเหล่านี้ล้วนไม่มีผู้เขียนหรือผู้ก�ากับ หากแต่เป็นเรื่องราวที่เกิดขึ้นจากการปฏิสัมพันธ์
ที่ร่วมสร้างขึ้นมาโดยตัวแสดงที่อยู่ร่วมกันเท่านั้น (the stories, the results of action and speech,

107
reveal and agent, but this agent is not an author or producer.) พื้นที่สาธาณะและขอบเขต
ทางการเมืองจึงเป็นพื้นที่ที่ไม่มีใครสามารถกะเกณฑ์ วางแผนหรือออกแบบมาล่วงหน้าได้ เพราะมันเป็น

พื้นที่ที่ไม่สามารถคาดเดาได้ว่าจะมีผู้ใดปฏิสัมพันธ์อย่างไรเมื่อใดหรือกับใคร กล่าวโดยง่ายก็คือไม่มีใคร
ที่จะควบคุมถึงเป้าหมายหรือสิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคตของมันได้เพราะมันประกอบไปด้วยผู้คนที่มีปริมาณ

มากมายเกินไปและมีความแตกต่างหลากหลายกันมากเกินไปเกินกว่าที่จะถูกควบคุมหรือกะเกณฑ์ได้ทั้งหมด

ส�าหรับอาเรนดท์แล้วพื้นที่ของการปฏิสัมพันธ์ของมนุษย์ที่ว่านี้เป็นบ่อเกิดของสิ่งที่เรียกว่าอ�านาจ

หากแต่ค�าว่าอ�านาจในความหมายของอาเรนดท์นี้ความหมายที่เฉพาะเจาะจงมากและก็มีความแตกต่าง

ออกไปจากความหมายที่ใช้กันอยู่ทั่วไปอย่างเห็นได้ชัด ค�าว่าอ�านาจนี้ถูกให้ความหมายที่แตกต่างไปจาก
ค�าที่มีความหมายใกล้เคียงกันอย่างค�าว่า แรง ความแข็งแกร่ง และความรุนแรง และส�าหรับอาเรนดท์แล้ว
มีเพียงอ�านาจเท่านั้นที่จะเกิดขึ้นในขอบเขตของค�าว่าการเมืองและพื้นที่สาธารณะ และมีเพียงอ�านาจเท่านั้น

ที่ท�าให้ขอบเขตสาธารณะยังคงด�ารงอยู่ได้โดยไม่ถูกท�าลายหรือสูญสลายไปก่อน

อาเรนดท์ให้ค�าจ�ากัดความของค�าว่าอ�านาจด้วยการขยายความด้วยค�าว่า dynamis (δυναμις)

ในภาษากรีก และค�าว่า potentia ในภาษาละติน รวมทั้งค�าว่า Macht ที่มาจากค�าว่า Moegen และ
moeglich ในภาษาเยอรมัน ซึ่งล้วนแล้วแต่มีนัยยะของ “ความเป็นไปได้” หรือ “ศักยภาพ” อันชี้ให้เห็นว่า
อ�านาจเป็นสิ่งที่เปลี่ยนแปลงได้และไม่สามารถที่จะวัดหรือเชื่อถือได้อยู่ตลอด อ�านาจเกิดขึ้นเมื่อ
108
ผู้คนนั้นมาอยู่รวมกันและจะสูญสลายไปเมื่อผู้คนเหล่านั้นได้ลาจาก หากปราศจากการรวมกลุ่มของผู้คน

แล้วศักยภาพที่จะเกิดการแสดงตนย่อมไม่บังเกิดและอ�านาจก็ย่อมถือก�าเนิดขึ้นไม่ได้ อ�านาจไม่เหมือน
ความแข็งแกร่ง (strength) ที่เป็นคุณสมบัติตามธรรมชาติของปัจเจกบุคคลที่มีความชัดเจนและแน่นอน
หากแต่อ�านาจก็สามารถเอาชนะความแข็งแกร่งได้ง่าย ๆ 109

106 Ibid., 176.
107 Ibid., 184.

108 Ibid., 200.
109 Ibid., 202-3.