Page 11 - kpiebook66023

มาตรการทางกฎหมาย : ศึกษารูปแบบนิติบุคคลที่เหมาะสมเพื่อการส่งเสริมวิสาหกิจเพื่อสังคม

สมดุลระหว่างปัจจัยแวดล้อมต่าง ๆ ตั้งแต่เรื่องของแหล่งรายได้ แรงจูงใจ วิธีการที่หลายหลาย เพื่อบรรลุ
วัตถุประสงค์ทางสังคม นักวิชาการส่วนใหญ่จึงถือว่าองค์กรไม่แสวงหาก าไรในลักษณะดังกล่าวเป็นวิสาหกิจ
8
เพื่อสังคม

2.2 ปัจจัยทำงโครงสร้ำงสถำบันที่ส่งผลต่อแนวคิดของวิสำหกิจเพื่อสังคม

มีปัจจัยต่าง ๆ มากมายที่ส่งผลต่อพัฒนาการของวิสาหกิจเพื่อสังคม โดยหนึ่งในปัจจัยที่ส าคัญนั้น
คือ โครงสร้างทางสถาบันของแต่ละประเทศ เช่น การก าหนดนโยบายส่งเสริมวิสาหกิจเพื่อสังคมของภาครัฐ
กรอบทางกฎหมายที่เกี่ยวข้อง สภาพสังคม เศรษฐกิจ วัฒนธรรม และการเมืองของแต่ละประเทศ ทั้งยัง

รวมถึงจ านวนและความส าเร็จหรือล้มเหลวของวิสาหกิจเพื่อสังคมด้วย ซึ่งช่วยให้สามารถเห็นรูปแบบ
9
องค์กรของวิสาหกิจเพื่อสังคมที่หลากหลาย กระนั้นก็ตาม แม้จะเป็นการวิเคราะห์แนวคิดของวิสาหกิจเพื่อ
สังคมจากกรอบภาพรวมใหญ่ระดับประเทศ แต่ก็ยังเป็นการมุ่งไปยังประเทศใดประเทศหนึ่งเป็นหลัก ซึ่ง
10
อาจไม่สามารถน ามาใช้อธิบายลักษณะของวิสาหกิจเพื่อสังคมได้อย่างครบถ้วนและเป็นสากล
สหราชอาณาจักรเป็นประเทศที่มีการวิเคราะห์รูปแบบองค์กรของวิสาหกิจเพื่อสังคมจากโครงสร้าง
เชิงสถาบันต่าง ๆ ไว้ค่อนข้างมาก เนื่องจากมีพัฒนาการของภาคส่วนที่ช่วยเหลือสังคม หรือเรียกว่า ภาค
ส่วนที่สาม (Third Sector) มายาวนานและมีความเข้มแข็ง ท าให้เกิดการแบ่งรูปแบบองค์กรของวิสาหกิจ
เพื่อสังคมที่หลากหลายมากเสียจนรัฐบาลตัดสินใจที่จะไม่ก าหนดค านิยามตามกฎหมายของวิสาหกิจเพื่อ

สังคมไว้เลย เนื่องจากไม่สามารถอธิบายและก าหนดความหมายให้ครอบคลุมกับรูปแบบองค์กรได้ครบทุก
ประเภทนั่นเอง ตัวอย่างรูปแบบองค์กรของวิสาหกิจเพื่อสังคมในสหราชอาณาจักร ได้แก่ การรวมกลุ่ม
องค์กรเพื่อประโยชน์ของสมาชิกและชุมชน เช่น mutuals สหกรณ์ สมาคม และวิสาหกิจชุมชน การ
รวมกลุ่มองค์กรเพื่อประโยชน์สาธารณะ เช่น มูลนิธิ การรวมกลุ่มของภาคเอกชนเป็นธุรกิจเพื่อสังคม

(social business) และการรวมกลุ่มองค์กรเพื่อให้บริการสาธารณะแทนภาครัฐ (public services) ซึ่งส่วน
ใหญ่จะก่อตั้งโดยรัฐและต่อมาแยกตัวเพื่อด าเนินการต่อโดยภาคประชาสังคม เรียกว่า “public-sector
11
spin-offs” หรือทางฝั่งอเมริกาจะเรียกว่า “public-private partnerships” เป็นต้น
หากพิจารณาจากบริบทของประเทศไทยนั้น จะเห็นว่ามีรูปแบบองค์กรต่าง ๆ เหล่านี้เช่นเดียวกัน
เพียงแต่อาจเรียกชื่อที่แตกต่างกันไป ประเทศไทยก็มีรูปแบบองค์กรที่หลากหลายไม่ต่างกัน เช่น สหกรณ์
สมาคม วิสาหกิจชุมชน มูลนิธิ สโมสร บริษัท ห้างหุ้นส่วน รัฐวิสาหกิจ หรือองค์การมหาชน เป็นต้น อาจ
เกิดการตั้งค าถามว่า ในเชิงแนวคิดนั้น รูปแบบองค์กรเหล่านี้เป็นวิสาหกิจเพื่อสังคมทั้งหมดและโดย
อัตโนมัติหรือไม่ อาจตอบว่าไม่ใช่ เพราะวิสาหกิจเพื่อสังคมคือ องค์กรลูกผสม นั่นหมายถึง องค์กรรูปแบบ

ใหม่ที่มีการผสมผสานกันของรูปแบบองค์กรเดิมเหล่านี้ ซึ่งการผสมผสานที่เกิดขึ้นนั้นมีความหลากหลาย

8 Jacques Defourny and Marthe Nyssens. ( 2010) . Conceptions of social enterprise and social
entrepreneurship in Europe and the United States: Convergences and divergences. Journal of Social
Entrepreneurship, 1(1), 32–53.
9 Janelle A. Kerlin (Ed.). (2017). Shaping Social Enterprise: Understanding Institutional Context and
Influence. Bingley: Emerald Group.
10 Defourny and Nyssens, supra note 3, at 2473. 16
11 Ibid, pp. 2474-75.