Page 21 - kpiebook66022
P. 21
การประเมินผลการดำาเนินงานของรัฐสภา
โดยใช้เกณฑ์และตัวชี้วัดของ Inter-Parliamentary Union (IPU)
(ก) ช่องทางหรือวิธีการตรวจสอบฝ่ายบริหารของรัฐสภา
(1) การตรวจสอบฝ่ายบริหารผ่านระบบคณะกรรมาธิการรัฐสภา
คือคณะทำางานของรัฐสภา ที่จัดตั้งขึ้นหลายคณะเพื่อให้สอดคล้องกับโครงสร้าง
ของหน่วยงานภาครัฐ คณะกรรมาธิการเหล่านี้จะทำาหน้าที่ติดตามตรวจสอบงานนโยบายของฝ่ายบริหาร
ยิ่งไปกว่านี้รัฐสภาของสมาชิกหลายประเทศยังมีการจัดตั้งคณะกรรมาธิการร่วมระหว่างสภาผู้แทนราษฎร
กับวุฒิสภา
คณะกรรมาธิการมีอำานาจในการเชิญรัฐมนตรีและเจ้าหน้าที่หน่วยงานของรัฐ
มาให้ข้อมูลและตอบข้อซักถามของคณะกรรมาธิการ พร้อมส่งมอบเอกสารที่เกี่ยวข้อง ในการดำาเนินงาน
คณะกรรมาธิการอาจเชิญบุคลากรหรือผู้เชี่ยวชาญจากองค์กรประชาสังคม สถาบันวิชาการเข้ามา
ช่วยเหลือหรือการจัดตั้งคณะอนุกรรมการที่ปรึกษาได้ด้วย
(2) การตรวจสอบฝ่ายบริหารผ่านองค์กรอิสระ
นอกจากรัฐสภาจะทำาหน้าที่ตรวจสอบฝ่ายบริหารแล้ว ยังมีองค์กรอิสระหลาย
องค์กรทำาหน้าที่ติดตาม และตรวจสอบการทำางานของรัฐบาลด้วย ได้แก่
คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
คณะกรรมการการตรวจเงินแผ่นดิน
คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ
ผู้ตรวจการแผ่นดิน
เพื่อให้การตรวจสอบการบริหารงานของฝ่ายบริหารบรรลุวัตถุประสงค์
รัฐสภาจะมีบทบาทในการให้ความเห็นชอบการแต่งตั้งบุคคลหรือคณะบุคคลขององค์กรอิสระเหล่านี้ด้วย
(3) การตรวจสอบฝ่ายบริหารของรัฐสภาด้วยการตั้งกระทู้ถามและการอภิปราย
กลไกหนึ่งของรัฐสภาซึ่งสามารถตรวจสอบการดำาเนินงานของฝ่ายบริหารได้อย่าง
มีนัยสำาคัญ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการแสดงความรับผิดชอบของฝ่ายบริหาร ทั้งนี้รัฐสภาของหลายประเทศ
ได้กำาหนดกระบวนการตอบกระทู้ถามไว้อย่างเป็นระบบ
(ข) รูปแบบการตรวจสอบฝ่ายบริหาร
(1) การให้ความเห็นชอบต่อการแต่งตั้งนายกรัฐมนตรี
(2) การติดตามตรวจสอบงบประมาณรายจ่ายและควบคุมการเงิน
(3) การตรวจสอบการวางแผนงานระยะยาว
(4) การตรวจสอบประเด็นความเสมอภาคหญิงชาย
2.1.3 การทำาหน้าที่ด้านนิติบัญญัติ
เกณฑ์วัดการทำาหน้าที่ด้านนิติบัญญัติของสหภาพรัฐสภามุ่งประเด็นไปในเรื่องของกระบวนการ
พิจารณาร่างกฎหมาย เนื้อหาและคุณภาพของกฎหมายที่ตราออกมา ขีดความสามารถของสมาชิกรัฐสภา
ในการตรากฎหมาย (ซึ่งจะรวมถึงการตรวจสอบฝ่ายบริหารด้วย) การมีส่วนร่วมของประชาชน
ในการตรากฎหมาย เป็นต้น
7
