Page 186 - kpiebook65022
P. 186
ส าหรับประเด็นความยุติธรรมทางสิ่งแวดล้อมที่เป็นวิกฤต ได้แก่ กฎหมายและกลไกต่าง ๆ เช่น พ.ร.บ.
ชุมนุมฯ มีลักษณะจ ากัดสิทธิและการมีส่วนร่วม ท าให้การเคลื่อนไหวด้านสิ่งแวดล้อมของกลุ่มประชาสังคมถูก
จ ากัด แม้รัฐธรรมนูญให้สิทธิเสรีภาพในการมีส่วนร่วม แต่กฎหมายระดับรองกลับออกมาจ ากัดสิทธิ หรือวิกฤต
กระบวนการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม ที่ทั้งเชิงกระบวนการและเนื้อหายังถูกบิดเบือนไปมากและ
จ าเป็นต้องมีการทบทวนระบบใหม่ เพื่อให้มีกติกาที่ยุติธรรมและเป็นกลาง นอกจากนี้ มีวิกฤตเรื่องการ
เปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ที่ส่งผลต่อการกัดเซาะชายฝั่งและภัยพิบัติที่คนเข้าไปมีส่วนท าให้ภัยพิบัติมีความ
รุนแรงมากยิ่งขึ้น หรือประเด็นความยั่งยืน ที่ก าหนดทิศทางการพัฒนาของรัฐบาลในแต่ละยุคยังขาดความ
ชัดเจนและขาดเสถียรภาพ
6.1.2 งานวิจัยการเมืองสิ่งแวดล้อม
จากงานวิจัยการเมืองสิ่งแวดล้อมในประเทศไทยจาก 3 ฐานข้อมูล ที่พบในช่วงระยะเวลา 30 ปี หาก
พิจารณาในช่วง 10 ปีแรก คือ ช่วงปี พ.ศ.2535 - 2544 พบงานวิจัยที่เน้นในการขับเคลื่อนในเรื่องของความ
ยุติธรรมทางสิ่งแวดล้อม ทรัพยากรสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ และเรื่องของความยั่งยืน ในช่วงปี พ.ศ.2545 จนถึง
ในปัจจุบันประมาณ 20 ปี ประเด็นยังคงเป็นเรื่องของความยุติธรรมทางสิ่งแวดล้อม ทรัพยากรธรรมชาติ แต่ที่
เพิ่มเข้ามาเป็นในเรื่องของประเด็นมลพิษ แสดงให้เห็นว่าประเด็นศึกษาการเมืองสิ่งแวดล้อมในประเทศไทย
ตลอดระยะเวลา 30 ปีที่ผ่านมาในภาพรวม มีความสอดคล้องกับการเคลื่อนไหวจริงที่ได้ข้อมูลจากการ
สัมภาษณ์และประชุมกลุ่ม ในประเด็นที่ว่าอะไรเป็นวิกฤติเร่งด่วนและต้องได้รับการแก้ไขปัญหา
ประเด็นความยุติธรรมทางสิ่งแวดล้อมมีการศึกษาวิจัยในแง่ของกระบวนการการเคลื่อนไหวของ
การเมืองภาคประชาชน การเมืองภาคประชาสังคม โดยที่มีการต่อสู้การเรียกร้องความเป็นธรรมทางด้าน
สิ่งแวดล้อมเข้ามา โดยจะมีกรณีศึกษาต่าง ๆ อาทิเช่น กรณีศึกษาการขับเคลื่อนเพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อมที่
อุดรธานี การขับเคลื่อนการเคลื่อนไหวของชนพื้นต่อการเคลื่อนไหวด้านสิ่งแวดล้อมของชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ
ที่แม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ หรือการเคลื่อนไหวของประชาชนในจังหวัดระยอง ส าหรับประเด็น
ทรัพยากรธรรมชาติ เป็นเรื่องของการจัดการทรัพยากรร่วมของชุมชน ประชาชนที่เข้ามาขับเคลื่อนและ
เคลื่อนไหวเพื่อที่จะมาร่วมกันอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติสิ่งแวดล้อมในพื้นที่ ทั้งทรัพยากรน้ า ป่าไม้ อาทิเช่น
การขับเคลื่อนเรื่องการจัดการทรัพยากรในพื้นที่ที่มีการพัฒนาแหล่งน้ าตามศักยภาพลุ่มน้ าที่จังหวัดชัยภูมิ หรือ
การจัดการน้ าที่แม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ หรือการเคลื่อนไหวในประเด็นของการทวงคืนผืนป่าที่จังหวัดเชียงใหม่
หรือการเคลื่อนไหวในกรณีเหมืองแร่โปแตชที่จังหวัดอุดรธานี หรือกรณีการเคลื่อนไหวของเขื่อนปากมูลที่จังหวัด
อุบลราชธานี
ประเด็นที่พบว่ามีจ านวนงานวิจัยเท่า ๆ กันเป็นเรื่องมลพิษ ซึ่งเป็นการเคลื่อนไหวของบทบาทภาค
ประชาชน ประชาสังคมในการจัดการปัญหามลพิษต่าง ๆ ทั้งมลพิษทางน้ า ทางอากาศ คือ การจัดการขยะ
และสิ่งปฏิกูลต่าง ๆ กรณีศึกษาอย่างเช่น การจัดการปัญหาสิ่งแวดล้อมของภาคประชาชนในพื้นที่อ าเภอแม่เมาะ
จังหวัดล าปาง มีประเด็นที่เกี่ยวข้องกับกฎหมายเช่นกันในด้านการจัดการมลพิษ เช่น การศึกษากรณีฟ้องร้อง
คดีที่มาบตาพุด จังหวัดระยอง เกี่ยวกับการบังคับใช้กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับนิคมอุตสาหกรรม หรือการศึกษา
การคัดค้านโรงงานก าจัดขยะมูลฝอยครบวงจรที่อ าเภอ ดอยสะเก็ดที่จังหวัดเชียงใหม่
ส าหรับประเด็นอื่น ๆ เช่น เรื่องพรรคการเมือง ที่ศึกษาการขับเคลื่อนนโยบายของพรรคการเมืองใน
ด้านสิ่งแวดล้อม การศึกษาความร่วมมือระหว่างไตรภาคีของกรุงเทพมหานครในด้านการจัดการสิ่งแวดล้อม
หรือการศึกษาวิจัยในเรื่องของความยั่งยืนที่เป็นโครงการวิจัยในลักษณะที่เป็นศึกษาวิจัยเรื่องเมืองน่าอยู่ด้าน
173
