Page 54 - kpiebook63032
P. 54
53
อภิญญา รัตนมงคลมาศ (2545) กลุ่มผลประโยชน์ คือ การรวมกันมาซึ่งเป้าหมายของ
ผลประโยชน์เช่นอุดมการณ์ทางการเมือง วัฒนธรรม สังคม เศรษฐกิจร่วมกัน ผลประโยชน์ดังกล่าว
กลุ่มผลประโยชน์จะมีบุคคลที่เจาะจงชัดเจนเพื่อเรียกร้อง ให้รัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐยินยอมปฏิบัติตาม
สิ่งที่ตนต้องการด้วยการแสดงออกให้ผู้กำาหนดนโยบายของรัฐได้รับรู้ถึงวัตถุประสงค์ของกลุ่มและพยายาม
ผลักดันให้วัตถุประสงค์นั้นเกิดนโยบายในการปฏิบัติ
วิวัฒน์ เอี่ยมไพรวัน และธโสธร ตู้ทองคำา (2548) กลุ่มผลประโยชน์เป็นกลุ่มทุติยภูมิที่กำาลังจะ
เกิดการรวมตัวของบุคคลหรือปัจเจกบุคคลที่มีวัตถุประสงค์ร่วมกันในบางประการและมีพฤติกรรมที่มุ่ง
ใช้อำานาจและอิทธิพลดำาเนินกิจกรรมในการบริหารสาธารณะที่มีต่อหน่วยงานรัฐหรือนโยบายสาธารณะ
โดยผ่านกระบวนการทางการเมืองกลุ่มผลประโยชน์นั้นมีความหมายแบ่งออกเป็น 2 แนวทางได้แก่
1) แนวอุดมคติ และ 2) แนวพฤติกรรม
Graham Wootton แห่งมหาวิทยาลัย Tuffts สหรัฐอเมริกา ได้อธิบายความหมายของกลุ่ม
ผลประโยชน์ไว้ว่า กลุ่มผลประโยชน์คือ กลุ่มทุกกลุ่มหรือองค์การทุกองค์การที่แสวงหาอิทธิพลเหนือ
นโยบายสาธารณะ (Public policy) ตามวิธีทางที่กำาหนด ในขณะเดียวกันก็ปฏิเสธที่จะรับผิดชอบโดยตรง
ที่จะปกครองประเทศ กลุ่มผลประโยชน์เป็นของผู้ร่วมทัศนะที่ได้ทำาการเรียกร้องต่อกลุ่มอื่นๆ ในสังคม
และเมื่อใดที่กลุ่มผลประโยชน์นี้กระทำาการเรียกร้องข้อเสนอของตน โดยผ่านสถาบันใดๆ ของรัฐบาล
ก็ตาม กลุ่มผลประโยชน์นี้จะกลายเป็นกลุ่มผลประโยชน์ทางการเมือง (Political interest groups) และ
เมื่อใดที่กลุ่มผลประโยชน์ปฏิบัติการในระดับการเมือง กลุ่มนี้จะถูกเรียกว่ากลุ่มผลักดัน (Presure groups)
ธนพันธ์ ไล่ประกอบทรัพย์ (2557) อธิบายว่า กลุ่มผลประโยชน์และกลุ่มเคลื่อนไหวทางสังคม
มีบทบาทสำาคัญต่อการกำาหนดและการดำาเนินนโยบาย สาธารณะในต่างประเทศและประเทศไทย นโยบาย
สาธารณะหลายฉบับสะท้อนให้เห็นถึงความต้องการของกลุ่มผลประโยชน์ ซึ่งต้องการได้รับการสนับสนุน
จากรัฐบาล เช่น นโยบายการอุดหนุนสินค้าเกษตร ได้แก่ อ้อยหรือยางพารา แสดงให้เห็นอิทธิพลที่สำาคัญ
ของกลุ่มสมาพันธ์เกษตรกรไร่อ้อยและสวนยางพาราต่อกระบวนการการกำาหนดนโยบาย การเกษตร
หรือนโยบายประชานิยมในภาคการผลิตอุตสาหกรรม เช่น นโยบายสิทธิพิเศษทางการค้า หรือนโยบาย
รถคันแรกแสดงให้เห็นว่ากลุ่มอุตสาหกรรม มีบทบาทต่อการดำาเนินนโยบายอุตสาหกรรมของรัฐบาล และ
มีบทบาทต่อการกำาหนดและดำาเนินนโยบายในแง่มุมต่างๆ ดังนี้
1. กลุ่มผลประโยชน์มีบทบาทในการกดดันให้รัฐบาลคงนโยบายที่เอื้อผลประโยชน์ให้กับตน
เช่น กลุ่มผู้ส่งออกข้าวรายใหญ่กดดันให้รัฐบาลคงนโยบายพรีเมี่ยมข้าว (Rice premium) และการจำากัด
โควต้าการส่งออกข้าว (Quota rents) เพื่อผู้กขาดตลาดการส่งออกข้าว
