Page 30 - kpiebook62011

26

(2) อสังหาริมทรัพย์ประเภทที่เจ้าของหรือผู้ครอบครองโดยชอบด้วยกฎหมายใช้เป็นที่อยู่อาศัย หรือประกอบ

การค้าขาย หรือการงานอันชอบด้วยกฎหมาย ซึ่งถ้าเข้ากรณีนี้ มาตรา 21 วรรคท้าย ยังได้กำหนดค่าตอบแทน
สำหรับความเสียหายเนื่องจากการที่ต้องออกจากอสังหาริมทรัพย์นั้นเพิ่มได้ด้วย และ (3) อสังหาริมทรัพย์

ประเภทที่เหลืออยู่จากการเวนคืนซึ่งกฎหมายได้กำหนด เงื่อนไขไว้ 2 กรณี คือ (3.1) ถ้าผู้ถูกเวนคืน
มีอสังหาริมทรัพย์ที่เหลืออยู่และอสังหาริมทรัพย์นั้นมีราคาสูงขึ้น ก็ให้หักราคาที่สูงขึ้นนั้นออกจาก
เงินค่าทดแทนโดยคำนวณตามหลักเกณฑ์ที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกา ซึ่งเป็นไปตามบทบัญญัติมาตรา 21

วรรคสองและวรรคสี่ และ (3.2) ถ้าอสังหาริมทรัพย์ที่เหลืออยู่มีราคาลดลงก็ให้กำหนดเงินค่าทดแทนสำหรับ
การที่ส่วนที่เหลือนั้นมีราคาลดลงด้วย

ในส่วนของที่ดินและสิ่งปลูกสร้างโรงเรือนนั้นการกำหนดเงินค่าทดแทนที่ดินเป็นการเฉพาะ แยกเป็น
กรณีที่ดินแบ่งเป็นที่ดินทั่วไป ที่ดินมีสิ่งปลูกสร้างโรงเรือนที่ไดัสรัางหรือต่อเติม ที่ดินที่ใช้เป็นที่อยู่อาศัยหรือ

ประกอบการค้าฯ ที่ดินที่มิได้ใช้เป็นที่อยู่อาศัยหรือทำประโยชน์อย่างแท้จริงภายในห้าปีนับแต่วันที่เจ้าของได้มา
ที่ดินที่เหลือจากการเวนคืนฯ กรณีสิ่งปลูกสร้างโรงเรือนแบ่งได้เป็นโรงเรือนทั่วไป สิ่งปลูกสร้างโรงเรือน
ประเภทที่ใช้เป็นที่อยู่อาศัยหรือประกอบการค้าฯ สิ่งปลูกสร้างโรงเรือนที่เหลือจากการเวนคืนไม่ว่าจะเป็น

สิ่งปลูกสร้างโรงเรือนที่เหลืออยู่มีราคาสูงขึ้นหรือลดลง และสิ่งปลูกสร้างโรงเรือนที่เหลืออยู่ใช้การไม่ได้
โดยทั้งหมดนี้มีกฎหมายกำหนดแนวทางการให้ค่าทดแทนไว้เป็นการเฉพาะ

สำหรับจำนวนเงินค่าทดแทน (โดยเฉพาะอย่างยิ่งกรณีที่ดิน) มาตรา 21 แห่งพระราชบัญญัติว่าด้วย

การเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. 2530 ให้พิจารณาจากราคาของตัวอสังหาริมทรัพย์ที่จะเวนคืน ซึ่งมีด้วยกัน
3 ลักษณะราคา กล่าวคือ (1) ราคาที่ซื้อขายกันตามปกติในท้องตลาดของอสังหาริมทรัพย์ที่จะต้องเวนคืน

โดยราคาตลาดเป็นไปตามระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการกำหนดจำนวนทุนทรัพย์ในการจดทะเบียน
สิทธิ และนิติกรรมเกี่ยวกับที่ดิน พ.ศ. 2530 (2) ราคาของอสังหาริมทรัพย์ที่มีการตีราคาไว้เพื่อประโยชน์แก่
การเสียภาษีบำรุงท้องที่ และ (3) ราคาประเมินทุนทรัพย์เพื่อเรียกเก็บค่าธรรมเนียมในการจดทะเบียนสิทธิและ

นิติกรรม นอกจากที่กล่าวมาแล้ว บทบัญญัติมาตรา 21 (5) ยังกำหนดหลักเกณฑ์อีกประการหนึ่งที่ควรจะต้อง
นำมาพิจารณาในการกำหนดค่าทดแทน นั่นคือเรื่องเหตุและวัตถุประสงค์ของการเวนคืน กล่าวคือ การเวนคืน

แต่ละโครงการจะมีวัตถุประสงค์ที่แตกต่างกัน เช่น โครงการสร้างสะพานพิเศษระบบทางด่วน ซึ่งเป็นโครงการ
ที่มีลักษณะเป็นการลงทุนและหารายได้กลับคืนมา ทำให้มีเหตุอันสมควรในการที่จะสามารถเพิ่มราคาที่ดินและ
อสังหาริมทรัพย์ได้ เพราะเจ้าของที่ดินที่ถูกเวนคืนไม่ควรต้องเป็นผู้เสียสละเพื่อสร้างกำไรแก่การทางพิเศษ

แห่งประเทศไทยหรือกลุ่มเอกชนผู้สัมปทาน หรือแม้แต่แค่เอกชนผู้ใช้ประโยชน์จากทางด่วน แต่ในทางตรงข้าม
หากเป็นกรณีโครงการเวนคืนเพื่อสร้างทางหลวง คลองชลประทานหรือสวนสาธารณะซึ่งไม่มีรายได้กลับคืนให้

แก่รัฐ การกำหนดค่าทดแทนย่อมสามารถปรับให้ตํ่าลงมาได้

2. องค์กรที่ทำหน้าที่กำหนดค่าทดแทน

พระราชบัญญัติว่าด้วยการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. 2530 ได้กำหนดองค์กรที่มีอำนาจในการกำหนด

เงินค่าทดแทนไว้ 3 ระดับ คือ คณะกรรมการ (กำหนดราคาเบื้องต้น) รัฐมนตรี (คณะกรรมการพิจารณา

พระราชบัญญัติว่าด้วยการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. 2530