Page 67 - kpiebook62006

62

50
อยู่ร่วมกันรวมทั้งมีส่วนร่วมต่อความเป็นไปทางสังคมและร่วมแก้ปัญหาของสังคมด้วยสันติวิธี จึงสรุปได้ว่า
ความเป็นพลเมืองในสังคมเผด็จการและประชาธิปไตยจึงมีความแตกต่างกันโดยสิ้นเชิง ความเป็นพลเมืองจึง

เป็นค าที่มีความส าคัญต่อการพัฒนาประชาธิปไตย ประชาธิปไตยจะประสบความส าเร็จได้ไม่ใช่เพียงแต่มี

รัฐธรรมนูญที่ดีเท่านั้น แต่ประชาชนจะต้องเป็น “พลเมือง” ตามระบอบประชาธิปไตยด้วย โดยเฉพาะการ
51
พัฒนากรอบคิด (mindset) ของพลเมืองที่รอคอยการแก้ไขปัญหาโดยรัฐ (passive citizen) ไปสู่การเป็น

พลเมืองที่ใส่ใจในบทบาทหน้าที่ของตนในฐานะพลเมือง (concerned citizen) ไปจนถึงลงมือท า (action)

ด้วยตนเองเพื่อชุมชน (active citizen) เป็นพลเมืองที่รู้ถึงพลังอ านาจของตน ร่วมมือกันในการแก้ไขปัญหา

ชุมชน เปลี่ยนแปลงความคิดและแสดงออกถึงความเป็นพลเมืองที่กระตือรือร้นและมีส่วนร่วมและได้พัฒนา

52
ตนเองสู่พลเมืองประชาธิปไตย

นอกจากนั้นแล้ว หากศึกษางานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการเสริมสร้างความเป็นพลเมือง

ในระบอบประชาธิปไตยในระดับพื้นที่แล้ว เช่น งานวิจัยของรองศาสตราจารย์ วิไลวัจส์ กฤษณะภูติ และ

คณะ ทึ่ศึกษาแนวทางการเสริมสร้างการเมืองภาคพลเมืองบนพื้นฐานประชาธิปไตยในจังหวัดขอนแก่น

พบว่าเสริมสร้างการเมืองภาคพลเมืองนั้น ต้องมีการจัดกิจกรรมอย่างต่อเนื่องทางการเมือง เศรษฐกิจ และ

สังคม มีการประยุกต์ใช้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงทฤษฎีใหม่ การส่งเสริมให้พลเมืองมีใจรัก มีจิตอาสา

มีอุดมการณ์ เน้นการมีส่วนร่วม มีองค์ความรู้ ตลอดจนต้องมีการติดตามและประเมินผล และควรขยายผล

54
53
ไปยังพื้นที่อื่น ๆ ด้วย ส่วนงานวิจัยของญาศินี เกิดผลเสริฐ ซึ่งได้รับทุนสนับสนุนจากสถาบันพระปกเกล้า
พบว่าทุนมนุษย์เป็นสิ่งส าคัญของการเสริมสร้างความเป็นพลเมืองให้ตื่นตัวในชุมชนในประเทศไทย

โดยลักษณะความเป็นพลเมืองที่ตื่นตัวในชุมชนเข้มแข็งต้นแบบองค์ประกอบที่ส าคัญ ได้แก่ มิติด้านตัวตน

คือการที่คนในชุมชนต้องตระหนักถึงปัญหาที่เกิดขึ้นในชุมชน เห็นแก่ประโยชน์ส่วนร่วม ใฝ่รู้ ใฝ่เรียน โดย

การรับรู้ และรับฟังข่าวสารต่าง ๆ อย่างสม่ าเสมอ ท าให้เกิดความกระตือรือร้นที่จะแก้ไขปัญหา ตลอดจน

50 ทิพย์พาพร ตันติสุนทร, การศึกษาเพื่อสร้างพลเมือง, (กรุงเทพมหานคร: สถาบันนโยบายศึกษา, 2555), หน้า 42.
51 วรากรณ์ สามโกเศศ, การศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง, มติชน, (3 มีนาคม 2554), สืบค้นจาก http://www.moe.go.th/
moe/th/news/detail.php?NewsID=22721&key=news_research, อ้างถึงในถวิลวดี บุรีกุล และคณะ, ความเป็นพลเมืองในประเทศไทย
Citizenship in Thailand ,เอกสารเผยแพร่ในการประชุมวิชาการสถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 13 ณ ศูนย์ประชุมสหประชาชาติ วันที่ 22 - 24
มีนาคม 2555, หน้า 4.
52 ส านักส่งเสริมการเมืองภาคพลเมือง สถาบันพระปกเกล้า, รายงานการสังเคราะห์องค์ความรู้โครงการปฏิบัติการเสริมสร้างพลัง
พลเมือง จังหวัดร้อยเอ็ด, (กรุงเทพมหานคร: สถาบันพระปกเกล้า, 2561), หน้า 63.
53 วิไลวัจส์ กฤษณะภูติ และคณะ, รายงานการวิจัย แนวทางการเสริมสร้างการเมืองภาคพลเมืองบนพื้นฐานประชาธิปไตยใน
จังหวัดขอนแก่น, (กรุงเทพมหานคร : สถาบันพระปกเกล้า, 2555), บทคัดย่อ.
54 ญาศินี เกิดผลเสริฐ, รูปแบบการพัฒนาทุนมนุษย์เพื่อการเสริมสร้างความเป็นพลเมืองที่ตื่นตัวในชุมชน, ดุษฎีนิพนธ์ปริญญา
ดุษฎีบัณฑิต สาขานโยบายสาธารณะและการจัดการภาครัฐ คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล, 2562, บทสรุปผู้บริหาร.