Page 48 - kpiebook62006

43

เสรีภาพ คืออ านาจของบุคคลในอันที่จะก าหนดตนเอง โดยอ านาจนี้บุคคลย่อมเลือกวิถีชีวิตของตนได้ด้วย

ตนเอง เสรีภาพจึงเป็นอ านาจที่บุคคลมีอยู่เหนือตนเอง” และมีอิสระในการที่จะกระท าการอย่างใดอย่าง

7
หนึ่งตามความประสงค์ของตน

ศาสตราจารย์ ดร.สมคิด เลิศไพฑูรย์ ได้ให้ความหมายของค าว่า เสรีภาพ หมายถึง “การ

ที่บุคคลจะกระท าการใด หรือไม่กระท าการใด อันปราศจากการบังคับหรืออยู่ภายใต้อาณัติของบุคคลหรือ

แม้กระทั่งภายใต้อ านาจรัฐก็ตาม
8

ศาสตราจารย์ ดร.บรรเจิด สิงคะเนติ ได้ให้ความเห็นว่า เสรีภาพ หมายถึง “อ านาจในการ

ก าหนดตนเองโดยอิสระของบุคคลที่จะกระท าการใดหรือไม่กระท าการใดอันเป็นอ านาจที่มีเหนือตนเอง” 9

กล่าวโดยสรุป เสรีภาพมีลักษณะประการส าคัญคือ สภาวะที่บุคคลมีความเป็นอิสระและ

สมัครใจในการก าหนดว่าตนเองนั้นจะกระท าการหรือไม่กระท าการอย่างใด ๆ โดยปราศจากการรบกวน

หรือไม่อยู่ภายใต้ไม่ตกอยู่ภายใต้อ านาจบังคับบัญชาของผู้ใด องค์ใด หรือแม้กระทั่งรัฐใด ดังนั้น บุคคลจะ

กระท าการหรือไม่กระท าการใด ๆ ก็ได้อันเป็นเสรีภาพของตนเอง

2.1.3 ความแตกต่างระหว่าง “สิทธิ”และ“เสรีภาพ”

ในแง่ของความแตกต่างระหว่างสิทธิและเสรีภาพ ศาสตราจารย์ ดร.วิษณุ เครืองาม ได้ให้

ความเห็นไว้ว่า “สิทธินั้นถือเป็นอ านาจหรือโอกาสที่มีการคุ้มครองว่าถ้าท าไปแล้วไม่ผิด และมีทางเลือกว่าจะ

ท าหรือไม่ก็ได้ ถือเป็นประโยชน์ที่ได้รับการรับรองและคุ้มครองโดยทั่วไปแล้วย่อมมาจากกฎหมาย ส่วน

10
เสรีภาพ หมายถึง ความมีอิสระที่จะกระท าการหรืองดเว้นกระท าการใด ๆ” ซึ่ง ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.วรพจน์
วิศรุตพิชญ์ ได้ขยายความเพิ่มเติมว่า “สิทธิเป็นอ านาจที่บุคคลใช้ในความสัมพันธ์ระหว่างตนเองกับผู้อื่น

โดยการเรียกร้องให้ผู้อื่นกระท าการหรือละเว้นกระท าการอย่างใดอย่างหนึ่งให้เป็นประโยชน์แก่ตน จริงอยู่

การที่กฎหมายรับรองเสรีภาพอย่างใดอย่างหนึ่งให้แก่บุคคล ย่อมมีผลก่อให้เกิดหน้าที่แก่ผู้อื่นด้วยเหมือนกัน

แต่หน้าที่ที่เกิดขึ้นแก่ผู้อื่นอันเนื่องมาจากการที่กฎหมายรับรองเสรีภาพให้แก่บุคคลคนหนึ่งนี้ เป็นแต่เพียง

หน้าที่ที่จะต้องเคารพเสรีภาพของเขา ผู้ทรงเสรีภาพคงมีอ านาจตามกฎหมายแต่เพียงที่จะเรียกร้องให้ผู้อื่น

7 วรพจน์ วิศรุตพิชญ์, รายงานการวิจัย สิทธิและเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญ(ศึกษารูปแบบการจ ากัดสิทธิและเสรีภาพที่รัฐธรรมนูญ
ให้ไว้อย่างเหมาะสม), (กรุงเทพมหานคร : ส านักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, 2538), หน้า 17.
8 สมคิด เลิศไพฑูรย์, กฎหมายรัฐธรรมนูญ หลักการใหม่ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณ าจักรไทย พุทธศักราช 2540,
(กรุงเทพมหานคร, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2548), หน้า 47.
9 บรรเจิด สิงคะเนติ, หลักพื้นฐานเกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพ และศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์, (กรุงเทพมหานคร: วิญญูชน, 2552), หน้า 51.
10 วิษณุ เครืองาม, “สิทธิเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญ”, ในรวมบทความสู่สิทธิมนุษยชน, (กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย, 2535), หน้า 38-39.