Page 35 - kpiebook62004

บทบาทนานาชาติต่อกระบวนการสร้างสันติภาพในชายแดนใต้ของไทยและบางมุมมองต่อภาพอนาคต

2.2 แนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับฉากทัศน์หรืออนาคตภาพ (Scenario Building)
อนุช อำภำภิรม (2554: 2) เขียนงำนเกี่ยวกับกำรศึกษำอนำคต หรือ ที่เขำใช้ค ำว่ำ “อนำคต

ศึกษำ (Future Studies) โดยบอกเล่ำถึงที่มำที่ไปของกำรศึกษำดังกล่ำวว่ำมีนักวิชำกำรท่ำนหนึ่งคือ เวน
เดลล์ เบลล์ (Wendell Bell) เป็นศำสตรำจำรย์ทำงด้ำนสังคมวิทยำแห่งมหำวิทยำลัยเยลของสหรัฐฯ มี

ประสบกำรณ์กำรวิจัยในกลุ่มประเทศแคริบเบียนขณะที่ก ำลังได้รับอิสรภำพ ประชำชนทั้งหลำยพำกัน

คิดถึงอนำคตว่ำจะสร้ำงประเทศใหม่ขึ้นอย่ำงไร ประสบกำรณ์ท ำ ให้เขำได้หันมำสนใจด้ำนอนำคตศึกษำ
โดยตัวเองและได้ท ำ งำนวิจัยทำงด้ำนนี้ ทั้งได้อ่ำนงำนของนักอนำคตศึกษำอื่นเกือบทั้งหมดรวมทั้งงำนที่

กล่ำวถึงอนำคตโดยบุคคลที่ไม่ใช่นักอนำคตศึกษำโดยตรงอีกจ ำนวนมำก ใช้เวลำตั้งแต่ปลำยทศวรรษ
1960 จนถึงปี 1997 เป็นเวลำรำว 30 ปี จึงสำมำรถประมวลและเขียนหนังสือชุดส ำคัญชื่อ “รำกฐำนวิชำ

อนำคตศึกษำ” (Foundations of Futures Studies: Human Science for a New Era) 2 เล่ม เล่ม

แรกมีชื่อรองว่ำ “ประวัติศำสตร์วัตถุประสงค์ควำมรู้” กล่ำวถึงก ำเนิดและควำมก้ำวหน้ำของวิชำอนำคต
ศึกษำทฤษฎีและเทคนิคส ำคัญที่ใช้ในอนำคตศึกษำ ตลอดจนบุคคลส ำคัญในวงกำรอนำคตศึกษำ ส่วนเล่ม

ที่สองว่ำด้วย “รำกฐำนทำงจริยธรรมของอนำคตศึกษำ” ซึ่งเบลล์เห็นว่ำนักอนำคตศึกษำจ ำนวนมำก

ละเลยหรือให้ควำมส ำคัญน้อย
อนุช อำภำภิรม (2554: 2-4) ชี้ให้เห็นว่ำ มิติในกำรศึกษำอนำคตที่เบลล์เสนอไว้มี 4 ประกำร

ส ำคัญ ได้แก่
1. กำรศึกษำภำพลักษณ์อนำคต (Image of the Futures) ว่ำสร้ำงขึ้นและขยำยอย่ำงไร และ

ภำพลักษณ์เหล่ำนั้นมีส่วนก ำหนดพฤติกรรมมนุษย์อย่ำงไร ซึ่งภำพลักษณ์อนำคตในทัศนะของเบลล์ มีอยู่

ด้วยกัน 6 ประกำร กล่ำวคือ
1) กำรรักษำควำมสำมำรถในกำรรองรับชีวิตของโลก

2) กำรปฏิวัติเทคโนโลยีในด้ำนควำมรู้ทำงวัสดุศำสตร์ พันธุศำสตร์ พลังงำน และข่ำวสำร
3) กำรขยำยอำยุขัยเฉลี่ยของมนุษย์

4) กำรขยำยมำตร (Scale) ทำงสังคม ได้แก่ กำรเพิ่มขึ้นของขนำด ขอบเขต ควำมถี่ และ

ควำมเข้มข้นในปฏิสัมพันธ์ของมนุษย์ในพื้นที่ทำงภูมิศำสตร์หรือทำงสังคมหนึ่ง และพิจำรณำว่ำสิ่งนี้จะ
ส่งผลต่อควำมขัดแย้งหรือควำมร่วมมือของมนุษย์ในอนำคตอย่ำงไร

5) กำรพัฒนำและกำรกระจำยของจริยธรรมโลก หรือกำรที่มนุษย์ทั่วโลกมีจริยธรรมร่วมกัน

6) กำรส ำรวจอวกำศและกำรพัฒนำกำรส ำรวจภำพลักษณ์อนำคต
2. อนำคตที่เป็นไปได้ทั้งหมด (Possible Futures) โดยเบลล์ ชี้ให้เห็นว่ำกำรศึกษำอนำคตที่

เป็นไปได้ทั้งหมดนั้นขึ้นอยู่กับข้อมูลในปัจจุบัน

22