Page 34 - kpiebook62004
P. 34
บทบาทนานาชาติต่อกระบวนการสร้างสันติภาพในชายแดนใต้ของไทยและบางมุมมองต่อภาพอนาคต
อื่น ๆ ซึ่งเป็นคนนอกเข้ำมำมีบทบำทในกระบวนกำรสร้ำงสันติภำพยังเป็นภำพที่คลุมเครือ แม้ว่ำจะมีฝ่ำย
ที่สำมที่เป็นคนนอก หรือในงำนวิจัยนี้เรียกว่ำ “นำนำชำติ” เข้ำมำมีบทบำทในด้ำนต่ำง ๆ อยู่มำก หำกแต่
สังคมไทยมักจะเห็นเพียงแต่บทบำทของมำเลเซียในฐำนะที่เป็นผู้อ ำนวยควำมสะดวกในกำรพูดคุยอย่ำง
เป็นทำงกำรภำยหลังกำรลงนำมฉันทมติทั่วไปว่ำด้วยกระบวนกำรพูดคุยเพื่อสันติภำพ (General
Consensus on Peace Dialogue Process) ในปี 2556 เท่ำนั้น หลักฐำนชิ้นส ำคัญที่แสดงถึงบทบำท
ของฝ่ำยที่สำมโดยเฉพำะจำกนำนำชำติที่สำมำรถเข้ำถึงได้อย่ำงกว้ำงขวำงอำจเป็นงำนของ คณะท ำงำน
ยุทธศำสตร์สันติวิธี 2 ชิ้น ชิ้นแรกคือ ตัวแสดงระหว่างประเทศในความขัดแย้งถึงตายที่ชายแดนใต้: การ
ส ารวจเบื้องต้น (2559) กับ เรื่อง สันติสนทนา: เส้นทางเผชิญความรุนแรงชายแดนใต้, 2534-2554
(2561) ซึ่งถือเป็นงำนชิ้นแรก ๆ ที่เปิดเผยทั้งรำยชื่อและบทบำทของฝ่ำยที่สำมที่เข้ำมำเกี่ยวข้องในกำร
แก้ไขปัญหำควำมขัดแย้งรุนแรงที่ชำยแดนใต้ของไทย และงำนวิจัยฉบับนี้ใช้งำนทั้งสองชิ้นข้ำงต้นเป็นแผน
ที่น ำทำงไปสู่กำรศึกษำในเชิงลึกต่อไปว่ำตัวแสดงนำนำชำติเหล่ำนั้นมีบทบำทหน้ำที่ใดในกำรสนับสนุน
กระบวนกำรสันติภำพบ้ำงหรือไม่ โดยเน้นที่มำเลเซียซึ่งได้รับกำรเห็นชอบให้เป็นท ำหน้ำที่เป็นฝ่ำยที่สำม
อย่ำงเป็นทำงกำรในฐำนะผู้อ ำนวยควำมสะดวกในกำรพูดคุย
อนึ่ง กำรท ำควำมเข้ำใจบทบำทของฝ่ำยที่สำมในกระบวนกำรแก้ปัญหำควำมขัดแย้งไปสู่สันติภำพ
ว่ำมี 2 แนวทำงใหญ่ กล่ำวคือ แนวทำงกำรระงับข้อพิพำท (Conflict resolution) กับ แนวทำงเชิงสร้ำง
ควำมสัมพันธ์ หรืออำจกล่ำวได้ว่ำในแนวทำงกำรแปลงเปลี่ยนควำมขัดแย้ง (Conflict transformation)
นั้นมีควำมแตกต่ำงกันอยู่มำกในกระบวนกำรอ ำนวยควำมสะดวก ซึ่งเป็นข้อสังเกตที่ควรต้องอภิปรำยใน
ที่นี้ เนื่องจำกในกระบวนกำรไกล่เกลี่ยคนกลำงเพื่อกำรระงับข้อพิพำทนั้นมุ่งเป้ำหมำยจัด “กระบวนกำร”
เพื่อให้คู่พิพำทได้มำเจรจำกันเพื่อหำข้อยุติปัญหำ ขณะที่บทบำทของผู้อ ำนวยควำมสะดวกในแนวทำงเชิง
สร้ำงควำมสัมพันธ์นั้นเกี่ยวข้องกับกำรจัด “กระบวนกำร” มำกกว่ำที่จะเข้ำไปจัดกำรเกี่ยวกับ “เนื้อหำ”
และให้น้ ำหนักกับกำรสื่อสำรเพื่อกำรสร้ำงควำมสัมพันธ์ระหว่ำงคู่ปรปักษ์ ดังนั้น บทบำทที่ส ำคัญมำกของ
ผู้อ ำนวยควำมสะดวกคือกำรสร้ำงพื้นที่ปลอดภัย พื้นที่แห่งควำมไว้วำงใจ และบรรยำกำศที่เอื้อให้เกิดกำร
สื่อสำรเพื่อปรับปรุงควำมสัมพันธ์ระหว่ำงคู่ปรปักษ์ (Berghof Foundation, 2012: 52-53)
ในขณะที่กระบวนกำรพูดคุย(Peace Talk) เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนกำรสร้ำงสันติภำพ (Peace
Process) ซึ่งมีงำนอีกหลำยด้ำนที่ต้องด ำเนินไปด้วยกันระหว่ำงกำรพูดคุย เช่นงำนสร้ำงบรรยำกำศ
แวดล้อมให้เอื้อต่อกำรพูดคุยแก้ปัญหำ เช่นกำรหำทำงยุติควำมรุนแรงต่อชีวิตและทรัพย์สิน งำนด้ำนกำร
ค้นหำควำมจริง งำนก ำกับติดตำมกำรพูดคุยเจรจำและกำรน ำผลกำรเจรจำไปปฏิบัติเพื่อให้เกิดผล
ประโยชน์ต่อประชำชนส่วนใหญ่ งำนด้ำนกำรเสริมสร้ำงทักษะควำมรู้ควำมสำมำรถของผู้คนต่ำง ๆ ที่จะมี
ส่วนเกื้อหนุนกำรพูดคุยโดยตรง งำนเยียวยำเหยื่อควำมขัดแย้ง งำนฟื้นฟูพัฒนำอื่น ๆ ที่ส ำคัญและจ ำเป็น
ต่อกำรสร้ำงสันติภำพที่ปรำรถนำจะเห็นร่วมกันในภำพรวม ซึ่งงำนที่กล่ำวมำเหล่ำนี้ส ำคัญและอำจต้อง
พึ่งพำประสบกำรณ์ควำมช่วยเหลือจำกนำนำชำติ
21
