Page 43 - kpiebook61002
P. 43
บทบาทในการแก้ไขปัญหาในชุมชนของผู้นําชุมชน (จุฑารัตน์ เอื,ออํานวย, สุทธิ สุขยิ*ง, และมูฮัมหมัดรอฟีอี มู
ซอ, =>CI)
ความสามารถของชุมชนในการขับเคลื*อนงานยุติธรรมชุมชน นําไปสู่ความไม่ไว้วางใจของคนในชุมชน
เองต่อกระบวนการยุติธรรมนั,น ยิ*งกว่านั,น ยุติธรรมชุมชนมีความเป็นเพื*อนบ้านสูง เป็นที*มาของความสนิทชิด
เชื,อ ความสัมพันธ์อย่างไม่เป็นทางการ โดยเฉพาะอย่างยิ*งกรณีกิจกรรมยุติธรรมชุมชนในรูปแบบของศาล
ชุมชน อนุญาโตตุลาการชุมชน ที*คนในชุมชนเป็นผู้ตัดสินคดี ก็อาจนํามาซึ*งความไม่ยุติธรรม เหตุเพราะความ
เป็นเพื*อนบ้านของชุมชนนั*นเอง สอดคล้องกับนักวิชาการหลายท่านที*ว่ายุติธรรมชุมชนยังมีประเด็นเรื*องความ
เป็นกลาง เพราะในการยุติปัญหาในชุมชนมีความยืดหยุ่นสูงเพราะแต่ละคนมีความสัมพันธ์ต่อกัน ส่งผล
กระทบต่อการแก้ไขปัญหาที*ไม่เป็นกลาง (จุฑารัตน์ เอื,ออํานวย, สุทธิ สุขยิ*ง, และมูฮัมหมัดรอฟีอี มูซอ, =>CI)
การรวมกลุ่มผู้ที*อาสาเข้ามาทํางานยุติธรรมชุมชน จนเกิดความเป็นพวกพ้องและครอบครองพื,นที*ของ
ยุติธรรมชุมชนมากจนอาจทําให้ผู้อื*นไม่กล้าเข้ามา ลดคุณค่าของงานยุติธรรมชุมชนลงไป (Bazemore &
Schiff, =ggB, pp.?Bg-?=g) สอดคล้องกันกับ Lanni ที*ว่าการเข้ามาของแนวคิดยุติธรรมชุมชนไม่ได้
หมายความว่าจะเป็นแนวคิดที*เข้ามาแทนที*ยุติธรรมชุมชนกระแสหลัก เพราะมีข้อควรคํานึงถึงหากจะมีการ
ขยายแนวคิดนี,ให้แพร่หลายไปสู่การปฏิบัติให้มากยิ*งขึ,น ยุติธรรมชุมชนมีปัญหาเรื*องการมีส่วนร่วม ผู้ที*ทํา
หน้าที*ในกระบวนการยุติธรรมชุมชนมักเป็นกลุ่มอาสาสมัครที*มักไม่ใช่ตัวแทนชุมชนแต่เป็นตัวแทนของคนบาง
กลุ่มในชุมชนที*มีความกระตือรือร้นเท่านั,น ทําให้ยุติธรรมชุมชนล้มเหลวในเรื*องของการมีส่วนร่วมของชุมชน
อย่างกว้างขวาง ดังตัวอย่างตํารวจชุมชน อัยการชุมชน ศาลชุมชน ที*ชุมชนจะเข้ามามีส่วนร่วมในการประชุม
สาธารณะ เป็นคณะที*ปรึกษา หรืออาสาสมัครชุมชน กิจกรรมเหล่านี,จะถูกครอบงําโดยกลุ่มนักเคลื*อนไหว
ท้องถิ*นซึ*งเป็นคนกลุ่มเล็กโดยไม่จําเป็นต้องแสดงความเห็นของชุมชนทั,งหมด (Lanni, =gg>, pp. 380-383)
นอกจากนี, กรณีชุมชนที*ยังไม่มีความพร้อมและยังไม่ต้องการที*จะขับเคลื*อนงานยุติธรรมชุมชน แต่รัฐ
ต้องการให้ชุมชนได้เรียนรู้งานและช่วยรัฐทํางานด้านยุติธรรมชุมชนให้มีประสิทธิภาพ จะกลายเป็นภารเพิ*ม
ภาระให้กับชุมชนไปในที*สุด สร้างภาระให้กับชุมชน เพราะชุมชนต้องทําหน้าที*เป็นผู้ช่วยหน่วยงานในระบบ
ยุติธรรม (Clear & other, =gBB, pp.BCg-BC>)
ขอบเขตการดําเนินงาน ยุติธรรมชุมชนจะเป็นกระบวนการยุติธรรมทางเลือก และคงไม่สามารถปฏิเสธ
ได้ว่าอย่างไรเสียกระบวนการยุติธรรมกระแสหลักก็ยังต้องคงอยู่ ดังที* จุฑารัตน์ เอื,ออํานวย, สุทธิ สุขยิ*ง, และ
มูฮัมหมัดรอฟีอี มูซอ กล่าวว่าประชาชนยังยึดติดในการให้เจ้าหน้าที*รัฐเป็นผู้ดําเนินการหลักในกระบวนการ
ยุติธรรม ประชาชนมีความเคยชินกับการใช้กระบวนการยุติธรรมกระแสหลักมาเป็นระยะเวลานาน เมื*อเกิดข้อ
พิพาทขึ,นประชาชนจะใช้ระบบยุติธรรมหลักมากกว่าการใช้ระบบยุติธรรมชุมชนในการยุติปัญหา จึงทําให้
34
