Page 38 - b29420_Fulltext
P. 38
ปริญญา เทวานฤมิตรกุล (2555) นักวิชาการชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการส่งเสริมการศึกษาสำหรับ
สร้างสำนึกพลเมืองว่าเป็นสิ่งที่จำเป็นต้องสร้าง เพราะสำนึกความเป็นพลเมืองไม่ใช่สิ่งที่เกิดขึ้นโดยธรรมชาติ
แต่ว่าเป็นสิ่งที่ต้องเรียนรู้และฝึกฝน อย่างไรก็ตาม การศึกษาสำหรับพลเมืองไม่ใช่การศึกษาโดยทั่วไปแต่เป็น
การศึกษาที่ต้องเปิดโอกาสให้แก่ผู้เรียนได้เรียนรู้คุณค่าประชาธิปไตยในมิติต่างๆผ่านการลงมือปฏิบัติ
ยกตัวอย่างเช่น เปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้นำประสบการณ์และปัญหาต่างๆที่พบเจอในชีวิตประจำวันมาร่วมกัน
วิเคราะห์ถึงต้นเหตุแห่งปัญหา เสนอแนะแนวทางการแก้ไขปัญหา ตลอดจนลงมือแก้ไขปัญหาเหล่านั้นด้วย
ตนเอง
ด้านทิพย์พาพร ตันติสุนทร (2556) ผู้อำนวยการสถาบันนโยบายศึกษา กล่าวถึงการศึกษาสำหรับ
พลเมืองไปในทิศทางเดียวกันว่าการศึกษาเพื่อสร้างสำนึกพลเมืองเป็นกระบวนการที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อ
การพัฒนาคนในสังคมให้มีวิถีประชาธิปไตย และมีคุณลักษณะของพลเมืองในระบอบประชาธิปไตยที่มีคุณภาพ
พวกเขาต้องได้รับการอบรมเพื่อให้เป็นผู้ที่ยึดหลักประชาธิปไตยสากลในการดำเนินชีวิตและในการจัดการกับ
ปัญหาต่างๆ พวกเขาต้องเรียนรู้ที่จะเป็นพลเมืองที่เป็นทั้งผู้ที่เคารพต่อกฎหมาย เคารพสิทธิเสรีภาพของตนเอง
และผู้อื่น ไปพร้อมๆกับสามารถที่จะเป็นกำลังให้แก่บ้านเมืองโดยเข้ามามีส่วนร่วมเสียสละทำเพื่อส่วนร่วมตาม
ช่องทางและวาระที่เหมาะสมได้เพื่อสาธารณะประโยชน์
กล่าวได้ว่าความรู้มีความสัมพันธ์กับทัศนคติและพฤติกรรม ขณะที่ ความรู้นั้นก็มีความสัมพันธ์กับการ
จัดการศึกษาเพื่อสร้างสำนึกพลเมือง การเลือกตั้งที่ดีที่เป็นไปโดยสุจริตเที่ยงธรรมก็ไม่อาจปฏิเสธเรื่องของการ
สร้างความรู้ความเข้าใจที่เหมาะสมได้ อย่างไรก็ตาม การส่งเสริมการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมืองก็ไม่อาจ
เริ่มต้นและสิ้นสุดลงในห้องเรียน การศึกษาในห้องเรียนไม่เพียงพอที่จะส่งเสริมการศึกษาสำหรับพลเมืองที่มี
ความกระตือรือร้นเป็นกำลังให้แก่บ้านเมืองได้ ด้วยเหตุนี้ นักวิชาการหลายฝ่ายจึงเสนอให้มีการส่งเสริมการ
เรียนรู้ผ่านการลงมือปฏิบัติ โดยปรับสภาพแวดล้อม (environment) ให้มีความเหมาะสมต่อการเรียนรู้ของแก่
ผู้เรียนไปพร้อมกันด้วย ทั้งนี้เพื่อให้ผู้เรียนมีการเรียนรู้ได้อย่างต่อเนื่อง เป็นรูปธรรมและไม่สับสนระหว่างสิ่งที่
ได้เรียนรู้ในห้องเรียนกับสิ่งที่พบในทางปฏิบัติ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดสภาวะท้อใจและถดถอยในการมีส่วนร่วม
ทางการเมืองในระยะยาว
ดังกรณีที่ เดวิด แมทธิวส์ (2552) ได้ชี้ให้เห็นว่าความกระตือรือร้นและการมีส่วนร่วมทางการเมืองของ
ผู้คนไม่อาจเกิดขึ้นได้จากการส่งเสริมการศึกษาเพียงอย่างเดียว เขาเสนอว่าสิ่งสำคัญยิ่งกว่าการศึกษาคือการ
เปิดพื้นที่ให้ผู้เรียนได้แสดงออก ได้นำทฤษฎีไปสู่การปฏิบัติและได้เข้าไปมีส่วนร่วมคิดร่วมทำร่วมตัดสินใจร่วม
รับผิดและรับชอบด้วยตัวของพวกเขาเองอย่างแท้จริง โดยเวทีสาธารณะเหล่านั้นจะต้องเป็นเวทีที่มีความเป็น
กลางทางการเมืองเป็นพื้นที่ที่มีความปลอดภัยรับฟังข้อเสนออย่างตั้งใจ และโดยที่ข้อเสนอเหล่านั้นควรได้รับ
การตอบสนองจากสังคมและหน่วยงานที่มีอำนาจในสังคมตามสมควร ไม่เช่นนั้นแม้จะมีการส่งเสริมการศึกษา
สำหรับพลเมืองไปมากเท่าใด แต่หากปราศจากพื้นที่ในการแสดงออกในการมีส่วนร่วมอย่างจริงจัง สุดท้าย
ความเฉื่อยชาทางการเมืองก็จะเกิดขึ้นและนำไปสู่วงจรอุบาทว์ทางการเมืองที่นำประชาธิปไตยไปสู่ปากเหว
28
