Page 65 - b29416_Fulltext

63

ในการท าให้เกิดพรรคการเมืองขนาดใหญ่มาเป็นระบบเลือกตั้งพิเศษแบบไทยที่ใช้คะแนนจากเขต

เลือกตั้งมาก าหนดที่นั่งของพรรคทั้งหมดและจัดสรรที่นั่งให้กับระบบบัญชีรายชื่อด้วย ซึ่งมีผลในการ
ท าให้พรรคการเมืองขนาดใหญ่จะมีที่นั่งลดลง นอกจากตัวระบบเลือกตั้งแล้ว สูตรที่เลือกมาใช้ค านวณ

คะแนนของคณะกรรมการการเลือกตั้งก็มีผลด้วยเช่นกันในการท าให้พรรคการเมืองขนาดเล็ก

ที่มีเศษเหลือจากการค านวณสามารถเข้าสู่สภาได้ ท าให้มีพรรคการเมืองที่มี ส.ส. เพียงคนเดียวถึง 12
พรรค โดยพรรคที่ได้คะแนนต่ าที่สุดคือพรรคพลังธรรมใหม่ได้คะแนนเพียง 35,099 คะแนน คิดเป็น

31
ร้อยละ 0.1 ของผู้มาลงคะแนนทั้งประเทศเท่านั้น การเลือกตั้งปี 2562 ภายใต้ระบบเลือกตั้ง
แบบจัดสรรปันส่วนผสมที่ท าให้มีพรรคการเมืองจ านวนพรรคตามความตั้งใจของผู้ออกแบบ

รัฐธรรมนูญที่ต้องการให้เกิดความเป็นสัดส่วน นอกจากน าไปสู่ปัญหาของการมีรัฐบาลผสมที่เต็มไป
ด้วยการต่อรองอ านาจและผลประโยชน์แล้ว ยังท าให้ระบบพรรคการเมืองกลับไปสู่สภาพก่อนปฏิรูป

การเมืองในปี 2540 คือ ระบบพรรคการเมืองหลายพรรคที่กระจัดกระจาย โดยค่าจ านวนพรรค

การเมืองที่มีนัยส าคัญเพิ่มกลับมาอยู่ที่ 5.644 (ดูตารางที่ 12) ซึ่งมี 5 พรรคการเมืองที่มีที่นั่งในสัดส่วน
ที่มากจนมีความส าคัญในการจัดตั้งรัฐบาลและก าหนดทิศทางในสภาได้ แต่มีพรรคอีกถึง 21 พรรคที่มี

ที่นั่งในหลักสิบและต่ ากว่าสิบอย่างกระจัดกระจายโดยไม่ได้สะท้อนทางเลือกเชิงนโยบาย และไม่ได้

เป็นตัวแทนของกลุ่มผลประโยชน์หรือกลุ่มอัตลักษณ์ใดอย่างชัดเจน พรรคการเมืองที่มีขนาดเล็ก
เกินไปคือมี ส.ส. เพียง 1 คน นอกจากไม่สามารถผลักดันนโยบายได้แล้ว ยังไม่สามารถริเริ่มน าเสนอ

ร่างกฎหมายเข้าสู่สภาได้ด้วย และจากพฤติกรรมของพรรคเล็กที่ปรากฏเป็นจริงในการท าหน้าที่
ในสภาหลังจากการเลือกตั้งปี 2562 พบว่ามีการใช้ที่นั่งของพรรคเพื่อต่อรองเพื่อผลประโยชน์

ของตนเองและกลุ่มพวก มีการย้ายความสนับสนุนไปมาระหว่างฝ่ายรัฐบาลและฝ่ายค้าน และไม่มี
บทบาทโดดเด่นในการอภิปรายในสภาหรือการผลักดันกฎหมาย (ดูเพิ่มเติมในหัวข้อที่ 5 ที่อภิปรายถึง

บทบาทของพรรคการเมืองขนาดเล็ก) ความตั้งใจของผู้ออกแบบระบบเลือกตั้ง 2560 ที่ต้องการ

จะบรรลุเป้าหมายความเป็นสัดส่วนจึงต้องค านึงถึงปัญหาที่จะตามมาด้วยว่าได้ก่อให้เกิดผลเสียในด้าน
อื่นๆ ต่อระบบการเมืองตามมาด้วยหรือไม่ เช่น เสถียรภาพของรัฐบาล เจตนารมณ์ของผู้เลือกตั้ง และ

ความเข้มแข็งของระบบพรรคการเมือง

31 ดูข้อถกเถียงเกี่ยวกับสูตรค านวณนี้ และทางเลือกของการค านวณแบบอื่นที่จะท าให้จ านวนพรรคที่ได้รับการจัดสรรที่นั่งในสภา
น้อยลงกว่าสูตรค านวณของคณะกรรมการการเลือกตั้งได้ใน ปริญญา เทวานฤมิตรกุล, “ค านวณ ส.ส. บัญชีรายชื่อต้องใช้สูตรไหน พรป.
เลือกตั้ง มาตรา 128 ขัด รธน. อย่างไร?” The Standard, 30 สิงหาคม 2562 https://thestandard.co/thailand-election-2019-
formula/; ““สมชัย” โต้ สูตรค านวณ กกต. ชี้ชัดต้องยึด ม.91(4) มี 14 พรรคได้ปาร์ตี้ลิสต์ ไม่ใช่ 25 พรรค,” มติชน, 30 สิงหาคม
2562; พรรณรัตน์ ดิษฐ์เจริญ, “ระบบการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบผสม ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
พุทธศักราช 2560,” วิทยานิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2562.