Page 27 - b28783_Fulltext
P. 27
คณะผู้วิจัยจึงเริ่มต้นด้วยการท าความเข้าใจสภาวการณ์ของชุมชนในปัจจุบัน ด้วยการสนทนากับ
นักพัฒนาเอกชนที่ท างานคลุกคลีกับชุมชนในทุกภาค เพื่อมองว่าชุมชนก าลังเผชิญอะไร โดยมองหาว่าการ
เปลี่ยนแปลงของชุมชนจะเป็นไปในทิศทางไหน อนาคตที่ชุมชนท้องถิ่นจะด ารงอยู่ได้อย่างมีศักดิ์ศรีเป็น
อย่างไร บทสนทนาสังเคราะห์นี้เป็นเพียงจุดเริ่มต้นของการแสวงหาค าตอบ และจะทยอยน าเสนอความ
คืบหน้าต่อเนื่อง ระหว่างเดือนกรกฏาคม ถึงกันยายน 2563
2.4.1 เมืองน่าน สองระบบเศรษฐกิจที่ถูกท้าทาย
ในจังหวัดที่ห่างไกลประชิดชายแดนอย่างจังหวัดน่าน จังหวัดที่ยังไม่มีผู้ติดเชื้อโควิดในขณะนี้
ภาวะโควิดท าให้มีแรงงานลูกหลานกลับจากต่างประเทศราว 200 ราย คุณพิมลพรรณ สะกิดรัมย์ ผู้จัดการ
มูลนิธิฮักเมืองน่านเล่าว่า ภาครัฐและชุมชนที่นี่ร่วมมือกันเข้มแข็งมาก สาธารณสุขโดยอาสาสมัคร
สาธารณสุขประจ าหมู่บ้าน (อสม.) รณรงค์การสร้างระยะห่างในชุมชนอย่างเข้มแข็ง ชุมชนหลายแห่งเฝ้าระ
วันกันเองในการให้ความรู้ ป้องกันการติดเชื้อ การกักตัวคนกลับเข้าหมู่บ้าน บางหมู่บ้านถึงกับปิดป้ายห้าม
คนนอกเข้า
หากเป็นในเมืองใหญ่ คงยากจะควบคุมชีวิตสาธารณะของคนได้เช่นนี้ แต่ชุมชนที่นี่ท าได้
เทศบาลมีมาตรการเข้มแข็ง เช่น ควบคุมตลาด หากแม่ค้าคนไหนไม่ใส่หน้ากากจะถูกห้ามเข้ามาขาย ซึ่ง
พ่อค้าแม่ค้าก็ให้ความร่วมมืออย่างดี
ฐานเศรษฐกิจของเมืองน่านมีสองระบบ คือ ชุมชนที่พึ่งพาฐานทรัพยากรและการเกษตร กับ
แรงงานในภาคบริการท่องเที่ยว ซึ่งทั้งสองกลุ่มได้รับผลกระทบต่างกัน ในเมือง เศรษฐกิจท่องเที่ยว
ร้านอาหาร บริการตกฮวบอย่างรวดเร็ว ส่งให้ผลการค้าขายสินค้าในตลาดทั่วไปลดลงร้อยละ 30 กลุ่มคนใช้
แรงงานในเมืองจึงได้รับผลกระทบมากที่สุด
แต่ส าหรับชุมชนในชนบท พวกเขายังมีฐานความมั่นคงอาหารระดับหนึ่งจากทรัพยากร และ
การเกษตร อาหารที่ชุมชนผลิตยังกระจายสู่ตลาดชุมชนและตลาดในเมือง แต่สังคมเมืองน่านอาจจะตรึง
ภาวะเศรษฐกิจฐานอาหารเช่นนี้ได้อีกไม่เกิน 2-3 เดือน เพราะชุมชนเกษตรกรรมก าลังเผชิญภัยแล้งที่ขาด
แคลนน้ าอย่างหนัก ท าให้หลายพื้นที่ท าการผลิตไม่ได้แม้จะมีแรงงานลูกหลานกลับบ้านก็ตาม ยังไม่นับ
ปัญหาเมืองน่านมีพื้นที่ราบน้อย ร้อยละ 70 เป็นที่สูงและถูกรัฐประกาศเป็นเขตป่าตามกฎหมายท าให้ท า
การผลิตไม่ได้มากนัก บวกกับการส่งเสริมปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์จากภาคเอกชน ศักยภาพการผลิตอาหาร
ของชุมชนจึงอยู่ในสภาวะท้าทาย หากปัญหาวิกฤติโควิดลากยาวไปกว่านี้ ผนวกกับปัญหาภัยแล้ง และ
ปัญหาการไม่มีสิทธิในพื้นที่ท ากินและที่ป่ายังเป็นปัญหาท้าทาย
12
