Page 225 - 23154_Fulltext

220

ทางการเมืองที่เปิดต่อการมีส่วนร่วมร่างรัฐธรรมนูญ จ านวน 2 ครั้ง ได้แก่ สภาร่างรัฐธรรมนูญ 299 คน จากการ

เลือกกันเองของสมัชชาแห่งชาติ พ.ศ. 2516 (หรือที่เรียกไม่เป็นทางการว่า สภาสนามม้า) และสภาร่างรัฐธรรมนูญ
(สสร.) ชุด พ.ศ. 2539 จ านวน 99 คน จากการเลือกตั้งทางอ้อม 76 จังหวัด และตัวแทนสายวิชาการจาก
สถาบันอุดมศึกษา จากการสังเกตต่อกลุ่มที่ครองบทบาทน าต่อการเปลี่ยนแปลงรัฐธรรมนูญทั้ง 3 กลุ่มในห้วง

ประวัติศาสตร์ที่ผ่านมากลับสะท้อนให้เห็นว่าตัวแสดงที่ทรงอิทธิพลที่สุดในการยกเลิกรัฐธรรมนูญและประกาศใช้
ฉบับใหม่ทดแทนคือ กองทัพ ซึ่งเป็นตัวแสดงที่มีอ านาจเหนือการควบคุมระบบการเมืองของรัฐธรรมนูญ ดังที่

รังสรรค์ ธนะพรพันธุ์ (2536) อธิบายว่าเป็น “อนิจลักษณะของการเมืองไทย” ที่ท าให้ผู้น าบางคนสามารถรื้อ
โครงสร้างเชิงสถาบันได้ตามประสงค์และก าหนดทิศทางของการเมืองการปกครอง แม้กระทั่งรัฐธรรมนูญที่โดย

หลักการแล้วควรเป็นสถาบันที่ท าหน้าที่ก ากับตัวแสดงทั้งหมด ซึ่งน ามาสู่ข้อสงสัยว่า แล้วปัจจัยใดที่ส่งเสริมหรือ
สนับสนุนต่อบรรยากาศทางการเมืองที่ให้ความอบธรรมแก่การแทรกแซงการเมืองของกองทัพโดยรัฐธรรมนูญไม่

สามารถควบคุมตัวแสดงนี้ได้เลย
เมื่อสังเกตบริบทของการยกร่างรัฐธรรมนูญ อันดับแรกจึงสังเกตจากตัวแสดงที่รับบทบาทร่างรัฐธรรมนูญ
ภายใต้การครอบง าของตัวแสดงที่ครองบทบทน าในการเปลี่ยนแปลงรัฐธรรมนูญนั้นกลับสังเกตได้ว่า ตัวแสดงหรือ

องค์กรที่รับบทบาทร่างรัฐธรรมนูญค่อนข้างที่จะกระจัดกระจายเปลี่ยนกลับไปมา ดังนี้

ตารางที่ 10.2: ตัวแสดงหรือองค์กรที่รับบทบาทร่างรัฐธรรมนูญ ตั้งแต่ พรบ.ธรรมนูญการปกครองชั่วคราว
พ.ศ. 2475 – รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2560

ตัวแสดงองค์กรที่ยกร่ำงรัฐธรรมนูญ 20 ฉบับ

สภาร่างรัฐธรรมนูญ จากการเลือกของกองทัพ 0 0 0 1 0

สภาร่างรัฐธรรมนูญ จากการเลือกของสมัชชาแห่งชาติ 1 0 0 1 2
คณะกรรมการยกร่าง 0 0 1 2 0

ไม่ทราบกลุ่มผู้ยกร่าง แต่อยู่ภายใต้คณะรัฐประหาร 0 1 3 0 0
ที่ปรึกษาทางกฎหมายของคณะรัฐประหาร 0 1 2 0 0

สภาผู้แทนราษฎร 3 0 0 0 0

คณะราษฎร 1 0 0 0 0

0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 4.5
คณะราษฎร vs ฝ่ายอนุรักษ์นิยม กองทัพ vs คณะราษฎร กองทัพและพลังราชการ vs รัฐบาล
กองทัพสืบทอดอ านาจ พลังภาคประชาชน vs ชนชั้นน าราชการ

ที่มา: ประมวลโดยผู้วิจัย