Page 93 - kpi21190
P. 93
93
(4) โครงสร้างทางเศรษฐกิจ ในครั้งโบราณมี 3 อาชีพคือ เกษตรกรรม พาณิชยกรรม
และรับราชการ การเป็นเจ้าขุนมูลนายหรือข้าราชการคงมีฐานะทางเศรษฐกิจ
สูงกว่าอาชีพอื่น ดังคำพูดที่ว่า “10 พ่อค้าไม่เท่า 1 พระยาเลี้ยง” ต่อมาภาคธุรกิจ
ได้เติบโตขึ้น ในระบบทุนนิยมที่มีองค์กรทุนขนาดใหญ่ เป็นสถาบันชนิดใหม่
ในสังคมที่มีอำนาจมาก อำนาจบางอย่างก็มากกว่ารัฐและข้ามรัฐ นักธุรกิจที่ร่ำรวย
ยังมีศักดิ์ศรีหรือสถานภาพทางสังคมสูงขึ้นด้วย ดังที่แต่ก่อน “เจ๊ก” ดูเหมือนเป็น
วรรณะที่ต่ำต้อย แต่ต่อมา “เจ๊กที่ร่ำรวย” สามารถไปแต่งงานกับเจ้าได้ ทุนขนาดใหญ่
ยังมีอิทธิพลต่อระบบราชการและระบบการเมือง มีผลทางลบต่อธรรมาภิบาลของ
ระบบราชการและคุณภาพของประชาธิปไตย
นอกจากนั้นธรรมชาติของทุนจะมีรายได้ (Capital income) หรือผลกำไรสูงกว่า
รายได้จากการทำงาน เป็นปัจจัยให้ความเหลื่อมล้ำเพิ่มมากขึ้นอย่างสุด ๆ ถ้าไม่มี
มาตรการควบคุม เรื่องการถือครองทรัพย์สินที่ไม่เป็นธรรมก็เป็นส่วนหนึ่งของ
โครงสร้างทางเศรษฐกิจที่ไม่เป็นธรรม โครงสร้างทางเศรษฐกิจที่ไม่เป็นธรรมเป็น
ปัจจัยที่ใหญ่มากแห่งความเหลื่อมล้ำ และเป็นที่ท้าทายอำนาจรัฐอย่างยิ่ง ว่าอำนาจ
รัฐจะสามารถทำให้เกิดโครงสร้างเศรษฐกิจที่เป็นธรรมได้หรือไม่ หรือตกอยู่ใน
อำนาจทุนขนาดใหญ่ เป็นเครื่องมือให้ความไม่เป็นธรรมกว้างขวางใหญ่โตขยายตัว
และเหนียวแน่น
(5) โครงสร้างอำนาจรัฐ อำนาจรัฐนั้น กว้างขวางใหญ่โต และครอบคลุม ทุกตารางนิ้ว
ของแผ่นดิน จึงมีความสำคัญยิ่งต่อความเป็นธรรมหรือไม่เป็นธรรมในสังคม เพราะ
เป็นอำนาจที่
๏ บังคับใช้กฎหมาย
๏ จัดสรรทรัพยากร
๏ ตัดสินใจทางนโยบาย
แต่โบราณอำนาจรัฐที่ไหน ๆ ก็เป็นอำนาจที่บังคับราษฎร เพื่อเกณฑ์แรงงาน
เก็บภาษี และเกณฑ์คนไปรบ เมื่อใดที่ใช้อำนาจเกินเลยราษฎรก็เดือดร้อน
ระส่ำระสาย หรือถึงเป็นกบฏ แต่ถ้าใช้อำนาจอย่างเป็นธรรม ราษฎรก็มีความสุข
การดิ้นรนไปสู่ประชาธิปไตยก็คงเป็นเพราะความรู้สึกว่าการปกครองแบบรวม
ศูนย์อำนาจไม่เป็นธรรม Keynote Speaker
โครงสร้างอำนาจรัฐไทยเป็นอำนาจรวมศูนย์มาตั้งแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา สัมพันธภาพ
ระหว่างเจ้าขุนมูลนายกับราษฎรที่เป็นบ่าวไพร่ เป็นความเหลื่อมล้ำซึ่งเกือบจะเรียก
ได้ว่าเป็นเชิงวรรณะ ในสมัย ร.5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ มีการจัดระบบการปกครอง
ที่รวมศูนย์อำนาจอย่างเข้มข้น เพื่อป้องกันมหาอำนาจยุโรปมาเลาะเล็มกินเขตแดน
ประเทศไทย กับเพื่อการพัฒนาสมัยใหม่อย่างรวดเร็ว
