Page 89 - kpi21190
P. 89
89
า ความเหลื่อมล้ำ
ครงสร้างอำ า ร ส ่ส งคมสมา ุภาพ
ประเวศ วะสี*
1. ความเหลื่อมล้ำ ปัญหาใหญ่ที่โลกกำลังเผชิญ
ความพยายามในการพัฒนาเศรษฐกิจและประชาธิปไตยที่ดำเนินมาตาม
ลำดับ ได้ตกเข้าไปสู่กับดักของความเหลื่อมล้ำ คือได้เกิดความเหลื่อมล้ำขึ้นอย่าง
มหาศาล ทั้งในประเทศเดียวกันและระหว่างประเทศ จนกระทั่งเรียกกันว่าเป็น
ปรากฏการณ์ 99 : 1 คือ การพัฒนาเป็นประโยชน์ต่อคน 1 เปอร์เซ็นต์ เท่านั้น
ส่วนอีก 99 เปอร์เซ็นต์ ไม่ได้ประโยชน์ หรือเสียประโยชน์ ความเหลื่อมล้ำที่มากเกิน
ทำให้เสียสมดุล อะไรที่เสียสมดุลย่อมปั่นป่วน วุ่นวาย รุนแรง ไม่ยั่งยืน ความเหลื่อมล้ำ
ที่มากเกิน จึงมีผลกระทบทั้งทางเศรษฐกิจ จิตใจ สังคม สุขภาพ การเมือง หรือเรียกว่า
ทั่วทุกมิติ รวมถึงคุณภาพของประชาธิปไตย
สังคมไทยก็ได้ชื่อว่ามีความเหลื่อมล้ำสุดๆ ยังเถียงกันว่าสูงเป็นที่ 1 หรือ 3 ในโลก
ใน KPI Year book 2562 ได้ตีพิมพ์บทความว่าด้วยความท้าทายของปัญหาความเหลื่อมล้ำ
10 บทความ
ความเหลื่อมล้ำเป็นปัญหาที่ยากต่อการเข้าใจและแก้ไข เพราะเป็นปัญหาเชิงโครงสร้าง
ที่ซับซ้อน มีผู้เปรียบเปรยว่าคนไทยเหมือนไก่อยู่ในเข่งที่จิกตีกันร่ำไป ทั้ง ๆ ที่จะถูกนำไปเชือด
หมดทุกตัว “เข่ง” เป็นโครงสร้างอันแน่นหนาที่กักขังคนไทยไว้ให้กระทบกระทั่งและจิกตีกัน
ร่ำไป แต่ออกจาก “เข่ง” ไม่ได้ “เข่ง” หรือโครงสร้างแห่งความไม่เป็นธรรมแข็งแรงมาก ทำให้
เมื่อใช้แรงกระแทกอย่างไร ๆ ก็ออกไปไม่ได้ ในประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติมีความพยายาม
ใหญ่ ๆ ที่จะทลายโครงสร้างแห่งความไม่เป็นธรรม เช่น การลุกฮือต่อต้านจักรพรรดิใน
* ศาสตราจารย์เกียรติคุณ นายแพทย์, มหาวิทยาลัยมหิดล
