Page 86 - kpi20899
P. 86
“การถอดบทเรียนชุมชนเพื่อการปฏิรูปกระบวนการจัดการทรัพยากร : พลวัตแห่งการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรน ้า
ในพื นที่ต้าบลหนองพันจันทร์ อ้าเภอบ้านคา จังหวัดราชบุรี” โดย ดร.ปริชัย ดาวอุดม และนายเจษฎา เนตะวงศ์
แสวงหาแนวทางแก้ไขอย่างรวดเร็วผ่านการสื่อสารออนไลน์ การจัดเวทีประชาคมบ่อยๆ ของหน่วยงาน
ภาครัฐ ภาคเอกชน มหาวิทยาลัย สร้างความเบื่อหน่ายและรบกวนเวลาท้างานของชาวบ้าน ข้อนี้เป็น
บทเรียนที่กรรมการบริหารจัดการน้้าได้เรียนรู้จึงจัดให้มีการประชุมแบบพบหน้ากันเพียงปีละครั้ง ที่เหลือ
เป็นการประชุมทางโทรศัพท์ และการมีส่วนร่วมผ่านระบบไลน์ กระนั้นการเชิญผู้มีส่วนได้เสียเข้าสู่
วงสนทนาและเข้าสู่ระบบการติดต่อสื่อสารก็ช่วยลดความขัดแย้งลงไปได้มาก
4.7.3 แต่เดิมในยุคที่รัฐยังมีคน เงิน และทรัพยากรจ้ากัด ชาวบ้านต่างก็มีชีวิตอยู่กับพื้นถิ่นของ
ตัวเองมาในฐานะเจ้าของทรัพยากร เป็นเจ้าของส่วนตัวและเป็นเจ้าของร่วมกันภายใต้กติกาการแบ่ง
ที่ชัดเจน แต่เมื่อรัฐมีเงินมากขึ้น คนมากขึ้น รัฐก็ขยายขอบเขตการให้บริการไปสู่ชุมชนท้องถิ่น ทรัพยากร
ที่เคยเป็นของชุมชนก็ถูกผนวกรวมมาเป็นอ้านาจของรัฐในการบริหารจัดการกฎหมาย เจ้าหน้าที่รัฐเอง
ซึ่งต้องปฏิบัติการตามหน้าที่จึงมักขัดแย้งกับชาวบ้านที่รู้สึกว่าตนเอง หรือปู่ย่าตายายของตนเองเป็นเจ้าของ
อยู่แต่เดิม หากฝ่ายรัฐจะท้าความเข้าใจในจุดนี้และชาวบ้านเองยอมรับในความเปลี่ยนแปลงและสร้างพลัง
ที่เข้มแข็งในอันที่จะพิสูจน์ให้เห็นว่าประชาชนสามารถจัดการทรัพยากรได้อย่างดี และได้อย่างมีพลังและ
เป็นธรรม ฝ่ายรัฐเองก็จะสามารถผ่อนปรนหรือเปลี่ยนทัศนคติให้อ้านาจและเคารพการตัดสินใจของกลุ่ม
องค์กรของชาวบ้านเหมือนดังที่เกิดขึ้นที่ชุมชนหนองพันจันทร์ นโยบายเพื่อการปฏิรูปการจัดการ
ทรัพยากรตามรัฐธรรมนูญ จะส้าเร็จได้จึงต้องค้านึงถึงประเด็นนี้เป็นอย่างมาก
4.7.4 การศึกษาและระบบการจัดการความรู้ที่เป็นของชุมชนจะช่วยเสริมพลังชาวบ้านในการ
จัดการทรัพยากรได้เป็นอย่างดียิ่ง หากสามารถจัดการทรัพยากรและทุนความรู้ไม่ให้แยกจากวิถีชีวิตและ
ตอบสนองต่อบริบทชุมชน บริบทสังคมภายนอกได้จะเป็นตัวเร่งฟื้นฟูชุมชนที่มี แต่คนย้ายถิ่นให้กลับเข้ามา
ประกอบอาชีพและอยู่ในชุมชนต่อไป ในพื้นที่หนองพันจันทร์ เมื่อความรู้ การศึกษาและการจัดการ
ทรัพยากรเอื้อต่อการมีชีวิตที่ดีในอนาคต ลูกหลานก็เริ่มละทิ้งชีวิตเมืองกลับสู่ชุมชน มาสานต่ออาชีพของ
พ่อแม่ การศึกษาเพื่อชุมชนจึงต้องด้าเนินการที่ควบคู่สอดคล้องไปกับการจัดการผลประโยชน์และ
ทรัพยากรส่วนรวมด้วย
85
