Page 20 - kpi20899
P. 20
“การถอดบทเรียนชุมชนเพื่อการปฏิรูปกระบวนการจัดการทรัพยากร : พลวัตแห่งการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรน ้า
ในพื นที่ต้าบลหนองพันจันทร์ อ้าเภอบ้านคา จังหวัดราชบุรี” โดย ดร.ปริชัย ดาวอุดม และนายเจษฎา เนตะวงศ์
บทที่ 2
ทฤษฎี แนวคิด กรอบการศึกษา
การถอดบทเรียนชุมชนเพื่อการปฏิรูปกระบวนการจัดการทรัพยากร : พลวัตรแห่งการมีส่วนร่วม
ในการจัดการทรัพยากรน้้าในพื้นที่ต้าบลหนองพันจันทร์ อ้าเภอบ้านคา จังหวัดราชบุรี ในครั้งนี้
มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการจัดการทรัพยากรน้้าที่เกิดขึ้นภายในชุมชน เพื่อจะน้าเสนอให้เห็น
บทเรียนต่อการพัฒนาแนวทางการปฏิรูปการบริหารจัดการทรัพยากรน้้า สอดคล้องตามเป้าหมาย
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2559 เป้าหมายส้าคัญของการศึกษาจึงต้องการที่จะน้าเสนอให้
เห็นว่าการจัดการทรัพยากรน้้าอย่างมีประสิทธิภาพต้องด้าเนินไปบนพื้นฐานของการมีส่วนร่วมของชุมชน
ตามแนวทางประชาธิปไตย ซึ่งจะสะท้อนให้เห็นการเป็นเจ้าของทรัพยากรร่วมของชาวบ้านหรือผู้ใช้น้้า
โดยมีความสามารถในการบริหารจัดการ การก้าหนดกติกา กฎเกณฑ์ การแก้ปัญหา และการกระจายการ
ใช้ประโยชน์จากน้้าได้อย่างครอบคลุม สอดคล้องกับสภาพความต้องการอย่างแท้จริง ภายใต้การสร้างสรรค์
และน้าเอาทุนทางสังคมที่มีอยู่ภายในชุมชนนั้นออกมาใช้ เพื่อพัฒนาเป็นกรอบความสัมพันธ์และด้ารงไว้
ซึ่งกฎเกณฑ์ในการบริหารจัดการและใช้ประโยชน์จากทรัพยากรน้้าร่วมกัน ดังนั้นในการศึกษาครั้งนี้
คณะผู้ศึกษาจึงได้ทบทวนทฤษฎี แนวคิดที่เกี่ยวข้อง ดังต่อไปนี้
2.1 แนวคิดเกี่ยวกับประชาธิปไตยชุมชน
ประชาธิปไตย (Democracy) ถูกน้ามาใช้ในฐานะที่เป็นลักษณะของความคิด ความเชื่อ และ
ระบอบการปกครองที่ศรัทธาในความเป็นมนุษย์ โดยมีหลักการพื้นฐานส้าคัญ 4 ประการกล่าวคือ เสรีภาพ
เสมอภาค สันติภาพ และภราดรภาพ ในสังคมไทยซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบ
สมบูรณาญาสิทธิราชย์ (Absolute Monarchy) มาเป็นการปกครองที่กษัตริย์อยู่ภายใต้รัฐธรรมนูญ
(Constitutional Monarchy) ในปี 2475 ก่อนที่จะมีการน้าเอาค้าว่าประชาธิปไตยมาใช้แทน กระนั้น
ความเป็นประชาธิปไตยก็ดูเหมือนเป็นเพียงเรื่องราวที่เกี่ยวข้องอยู่กับระดับของสถาบันการปกครอง และ
กระบวนการประชาธิปไตยเพื่อให้ได้มาซึ่งตัวแทนประชาชน การออกกฎหมาย และการบังคับใช้กฎหมาย
ซึ่งดูเหมือนสิทธิ เสียง ของประชาชนจะมีอยู่อย่างจ้ากัด เพราะเรื่องราวที่สถาบันการปกครองในระบบ
ประชาธิปไตย ด้าเนินการดูจะห่างไกลจากวิถีชีวิตของประชาชน จนอาจกล่าวได้ว่า สถาบันและ
กระบวนการประชาธิปไตยในประเทศไทยเท่าที่ผ่านมาแยกออกมาจากวิถีชีวิตของประชาชนเกือบจะสิ้นเชิง
หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งได้ว่า มิติที่ส้าคัญของประชาธิปไตยคือ มิติวิถีชีวิตได้ถูกละเลยไม่ให้ความส้าคัญ ทั้งที่
19
