Page 16 - kpi20899
P. 16
“การถอดบทเรียนชุมชนเพื่อการปฏิรูปกระบวนการจัดการทรัพยากร : พลวัตแห่งการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรน ้า
ในพื นที่ต้าบลหนองพันจันทร์ อ้าเภอบ้านคา จังหวัดราชบุรี” โดย ดร.ปริชัย ดาวอุดม และนายเจษฎา เนตะวงศ์
ภูมิอากาศ ความสามารถของชุมชนในการลุกขึ้นมาบริหารจัดการทรัพยากรน้้าได้ด้วยตนเอง ภาพของ
ประชาธิปไตยในชุมชนจึงไม่ใช่การท้าหน้าที่ของพลเมืองที่มีสิทธิเลือกตั้งตามระบบประชาธิปไตยในระบบ
ตัวแทนเท่านั้น หากแต่ประชาธิปไตยในชุมชนเป็นกระบวนการที่เกิดขึ้นในวิถีชีวิตประจ้าวันของชาวบ้าน
ที่ร่วมกันจัดการและแก้ไขปัญหาความไม่เพียงพอและทั่วถึงของทรัพยากรน้้าในการท้าการเกษตร
บนพื้นฐานของการน้าเอาทุนทางสังคมที่มีอยู่ในชุมชนออกมาใช้ ซึ่งทุนทางสังคมเหล่านั้นเป็นสิ่งที่มีอยู่
ก่อนแล้วในชุมชน เช่น การช่วยเหลือเกื้อกูล ความรัก ความสามัคคี รวมถึงการพัฒนาและระดมทุนทาง
สังคมจากภายนอกเพื่อน้ามาสนับสนุนการบริหารจัดการทรัพยากรน้้า
จากความจ้าเป็นและความส้าคัญในการปฏิรูปการบริหารจัดการทรัพยากรน้้าดังกล่าวคณะผู้วิจัย
เชื่อว่าจากอดีตจนถึงปัจจุบัน บรรดาความรู้และการมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการทรัพยากรน้้าอย่างดี
มีประสิทธิภาพนั้น เป็นสิ่งที่มีอยู่ในสังคมและชุมชนซึ่งไม่เป็นเพียงความรู้ในการบริหารจัดการตามแนวทาง
ของศาสตร์สมัยใหม่ที่หน่วยงานภาครัฐยึดถือกันอยู่เป็นแนวทางหลักเท่านั้น หากแต่เราสามารถที่จะพบ
การบูรณาการระหว่างศาสตร์สมัยใหม่และความรู้ภูมิปัญญาดั้งเดิมของชาวบ้านซึ่งไม่ได้เป็นเพียงการ
บริหารจัดการน้้าในฐานะที่เป็นทรัพยากรเท่านั้น ในชุมชนที่มีลักษณะของการบริหารจัดการทรัพยากร
ที่ประสบความส้าเร็จยังจะต้องมีการบริหารจัดการความสัมพันธ์และการมีส่วนร่วมอย่างมีประสิทธิภาพ
และเกิดประสิทธิผลอีกด้วย คณะผู้วิจัยจึงเห็นว่าการเดินหน้าขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศโดยเฉพาะการ
ปฏิรูปการบริหารจัดการทรัพยากรน้้า ควรที่จะต้องค้นหาแนวทาง แบบอย่างและบทเรียนที่ดีในการ
น้ามาใช้เป็นข้อพิจารณาเพื่อทบทวนเงื่อนไขและปัจจัยที่จะเอื้อต่อการปฏิรูปประเทศในด้านทรัพยากรน้้า
ต่อไป
ดังนั้นในการศึกษาครั้งนี้จึงสนใจที่จะอธิบายว่า การจัดการทรัพยากรน้้าที่เกิดขึ้นบนพื้นฐานของ
การมีส่วนร่วมตามแนวทางประชาธิปไตยนั้นมีกระบวนการก่อเกิดและการพัฒนาบนเงื่อนไขอะไรบ้าง และ
กระบวนการจัดการทรัพยากรน้้าที่ด้าเนินการอยู่ในปัจจุบันนั้นได้สะท้อนให้เห็นบทเรียนหรือองค์ความรู้
เกี่ยวกับการปฏิรูประบบบริหารจัดการทรัพยากรน้้าอย่างไร เพื่อน้าเสนอให้เห็นแนวทางในการปฏิรูปการ
บริหารจัดการทรัพยากรน้้าที่ทุกภาคส่วนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารจัดการน้้าที่มีประสิทธิภาพ
มุ่งประโยชน์สูงสุดและตอบสนองความต้องการของชุมชนอย่างแท้จริง
15
