Page 16 - kpi20889

บทที่ 1 บทนํา 5

แลว หาควรที่จะเห็นไปวาโรงเรียนนั้นเปนคูแขงกับโรงเรียนของเราไม ตรงกันขามควรสงเสริมตามแต

จะทําได ถาเขาจัดโรงเรียนเขาดีก็เปนประโยชนแกบานเมืองเราเหมือนกัน...”9
10

เมื่อเจาะจงลงพิจารณาการดําเนินงานของโรงเรียนคริสตและโรงเรียนจีน พบวา แมสยามมีการติดตอ

กับประเทศทางตะวันตกและประเทศจีนเปนเวลายาวนาน แตการจัดการศึกษาของคณะมิชชันนารี
ชาวตะวันตกนั้นมีวิวัฒนาการมายาวนานกวาโรงเรียนของชาวจีน โดยการจัดการศึกษาของคณะมิชชันนารี

ชาวตะวันตก มีความเปนมายาวนานแตครั้งกรุงศรีอยุธยายังเปนราชธานี เฉพาะในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ
มหาราช มีบาทหลวงนิกายโรมันคาทอลิกชาวฝรั่งเศสไดจัดการศึกษาเอกชนในระบบโรงเรียนขึ้น ดังปรากฏชื่อ

โรงเรียนศรีอยุธยา โรงเรียนมหาพราหมณ วิทยาลัยคอนสแตนติน สามเณรลาลัย และวิทยาลัยแหงชาติสําหรับ

โรงเรียนสามเณร ตอมาในสมัยกรุงรัตนโกสินทร คณะมิชชันนารีอเมริกันเพรสไบทีเรียนไดจัดตั้งโรงเรียนขึ้น
ใกลกับวัดแจง เมื่อ พ.ศ. 2395 (ค.ศ. 1852) นับเปนจุดเริ่มตนของโรงเรียนเอกชนชายแหงแรกของประเทศ

ซึ่งตอมาคือโรงเรียนกรุงเทพคริสเตียนวิทยาลัย หลังจากนั้น บาทหลวงเอมิล กอลมเบต เจาอาวาสวัดอัสสัมชัญ
บาทหลวงคาทอลิกชาวฝรั่งเศส กอตั้งโรงเรียนขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2420 (ค.ศ. 1877) คือโรงเรียนอัสสัมชัญ

นอกจากนี้ ยังมีการจัดการศึกษาเอกชนใหกับสตรีเปนครั้งแรกใน พ.ศ. 2417 (ค.ศ. 1874) คือโรงเรียนสตรีแฮ

เรียต เอ็ม เฮาส (Harriet M. House School) หรือโรงเรียนกุลสตรีวังหลัง ซึ่งก็คือโรงเรียนวัฒนาวิทยาลัยใน
ปจจุบัน กลาวไดวาการจัดการศึกษาของคณะมิชชันนารีชาวตะวันตกไดมีสวนชวยเหลือการศึกษาแบบสากล

แกเด็กและเยาวชนทุกเชื้อชาติควบคูกับการเผยแผศาสนาคริสตไปดวย10
11
เนื่องจากโรงเรียนคริสตหยั่งรากลึกอยูในสังคมไทยมานานจนถึงในสมัยรัชกาลที่ 7 เรียกไดวาเปนยุค
“ผูหวาน” 11 การศึกษาของคณะมิชชันนารีตะวันตก อันประกอบดวย คริสตศาสนิกบริษัท คณะอเมริกัน
12
เพรสไบทีเรียน (Presbyterian) และมิสซังโรมันคาทอลิก มีการขยายการศึกษาไปทั่วประเทศ ในขณะเดียวกัน
ก็ไดรับการยอมรับจากรัฐ ดังสะทอนจากพระราชดํารัสของพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัว เมื่อคราว

เสด็จโรงเรียนอัสสัมชัญพรอมดวยสมเด็จพระนางเจารําไพพรรณี พระบรมราชินี ใน พ.ศ. 2469 (ค.ศ. 1926)

ใจความสําคัญตอนหนึ่งวา

10 หอจดหมายเหตุแหงชาติ. ศธ. 41/5 พระดํารัสเสนาบดีกระทรวงธรรมการในที่ประชุมสมุหเทศาภิบาลที่

กระทรวงมหาดไทย เมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน พ.ศ 2471, อางจาก นิรมล ตีรณสาร สวัสดิบุตร, รายงานการวิจัยแนวคิด
ทางการศึกษาของบุคคลสําคัญของไทย ในรอบสองรอยปแหงกรุงรัตนโกสินทร: พระวรวงศเธอ กรมหมื่นพิทยลาภพฤฒิยากร

(พระนคร: โรงพิมพตีรณสาร, 2516).
11 สภาการศึกษาคาทอลิกแหงประเทศไทย, 336 ป การศึกษาคาทอลิกไทย (กรุงเทพมหานคร: สภาการศึกษาฯ,

2545).
12 วิวัฒน แพรสิริ, วิวัฒนาการและอนาคตภาพของการศึกษาคาทอลิกกับการพัฒนาสังคมไทย (วิทยานิพนธครุ

ศาสตรดุษฎีบัณฑิต (พัฒนศึกษา) จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, 2543).