Page 13 - kpi20889

บทที่ 1 บทนํา 2

ราษฎรอยางทั่วถึงโดยมุงเนนใหประชาชนทั่วไปอานออกเขียนได จุดแบงพัฒนาการดานการศึกษาไทยดังกลาว

นี้สะทอนใหเห็นความสําคัญของการศึกษาในชวงรัชกาลที่ 7 ในฐานะรอยตอของความเปลี่ยนแปลงใน
2
ประวัติศาสตรการศึกษาไทย1
การศึกษาในสมัยรัชกาลที่ 7 เปนผลจากความเจริญกาวหนาดานการศึกษาภายหลังการปฏิรูป

การศึกษาใหทันสมัยตามแบบตะวันตกในรัชกาลที่ 5 (พ.ศ. 2411-2453) (ค.ศ. 1868-1910) ที่มุงหมายให
ราษฎรมีความรูสูงขึ้นจะไดเปนประโยชนตอผูเรียนและเปนรากฐานที่สําคัญในการปรับปรุงประเทศ รัชกาลที่

5 ทรงริเริ่มการจัดการศึกษาในระบบโรงเรียนดวยการจัดตั้งโรงเรียนหลวงใน พ.ศ. 2414 (ค.ศ. 1871) การ
สถาปนาโรงเรียนทหารมหาดเล็กใน พ.ศ. 2424 (ค.ศ. 1881) การสถาปนาโรงเรียนสําหรับทวยราษฎรแหงแรก

ใน พ.ศ. 2427 (ค.ศ. 1884) คือ โรงเรียนวัดมหรรณพาราม การจัดตั้งโรงเรียนในมณฑลตาง ๆ ใน พ.ศ. 2428

(ค.ศ. 1885) การจัดตั้งกรมศึกษาธิการใน พ.ศ. 2430 (ค.ศ. 1887) และการจัดตั้งกระทรวงธรรมการใน พ.ศ.
3
2435 (ค.ศ. 1892)2
ภายหลังจากการจัดตั้งกระทรวงธรรมการ ภารกิจสําคัญของกระทรวงฯ ที่ดําเนินการเปนลําดับตน ๆ
คือ การจัดระเบียบโรงเรียนในขณะนั้นออกเปน 2 ประเภท คือ “โรงเรียนมูลศึกษา” หรือเรียกวา “โรงเรียน

หลวง” ที่ดําเนินการโดยรัฐ และ “โรงเรียนเชลยศักดิ์” หรือ “โรงเรียนราษฎร” ที่ดําเนินการโดยเอกชน ซึ่งมี

ทั้งชาวไทย คณะมิชชันนารีชาวตะวันตก ชาวจีน มุสลิม เปนกลุมหลัก
โรงเรียนเชลยศักดิ์ ตั้งขึ้นโดยการอนุมัติของกระทรวงธรรมการและเปดสอนเหมือนกับโรงเรียนหลวง

มีการสอนภาษาไทย ภาษาอังกฤษ ภาษาจีน และภาษาแขก ตามแตมีผูจัดสอนเรียกวา โรงเรียนเชลยศักดิ์

(2) หลักความปลอดภัย จะรักษาความปลอดภัยในประเทศ ใหการประทุษรายตอกันลดนอยลงใหมาก และสราง

ความสามัคคีของคนในชาติ
(3) หลักเศรษฐกิจ จะบํารุงความสุขสมบูรณในทางเศรษฐกิจ โดยรัฐบาลใหมจะหางานใหราษฎรทุกคนทํา จะ

วางโครงการเศรษฐกิจแหงชาติ ไมปลอยใหราษฎรอดอยาก
(4) หลักเสมอภาค จะใหราษฎรมีสิทธิเสมอหนากัน ไมใหผูใดมีสิทธิเหนือผูอื่น

(5) หลักเสรีภาพ จะใหราษฎรมีอิสระที่จะใชสิทธิ ผูใดจะบังคับมิได
(6) หลักการศึกษา จะใหการศึกษาแกราษฎรอยางทั่วถึง

ดู ชาญวิทย เกษตรศิริ, 2475: การปฏิวัติสยาม, พิมพครั้งที่ 2 แกไขเพิ่มเติม (กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตําราสังคมศาสตรและ
มนุษยศาสตร, 2543), 42.

2 วุฒิชัย มูลศิลป, เมื่อเริ่มปฏิรูปการศึกษาในสมัยรัชกาลที่ 5-รัชกาลที่ 7 (กรุงเทพมหานคร: เลิฟแอนดลิพเพรส,
2541); เปรมา สัตยาวุฒิพงศ, การศึกษาในสมัยรัชกาลที่ 7: ขยายโอกาส มุงคุณภาพ พรอมคุณธรรม (กรุงเทพมหานคร:

มูลนิธิประชาธิปก-รําไพพรรณี, 2559).
3 ชัชพล ไชยพร, ระวี สัจจโสภณ และปฏิวัติ สุขประกอบ, แนวพระราชดําริดานการศึกษา 9 รัชกาล

(กรุงเทพมหานคร: สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา, 2555).